Tomas TRANSTRÖMER

Şiirlerinde gerçekliğe erişmenin yeni yollarını gösterdiği için,
Yoğun ve şeffaf imgeler kullandığı için,
Uzun zamandan beri insan aklının gizemlerini insanlığın önüne seren sürrealist şiirler yazdığı için,
Şair Tomas Tranströmer 2011 yılı İsveç Kraliyet Akademisi (NOBEL) Edebiyat Ödülünü
kazandı.

Cumhuriyet gazetesi Stokholm muhabirinin Türkçemize çevirdiği bir şiirini örnek olarak vereyim. Bu şiir aynı zamanda bir kitabının da ismi.

İZMİR SAAT ÜÇ
Hemen hemen bomboş sokakta az ileride
iki dilenci, birisi tek bacaklı
ötekinin sırtında taşınıyor
durdular – geceyarısı far ışığında
donup kalan bir hayvan gibi -
sonra yürümeye devam ettiler
ve okul bahçesindeki çocuklar gibi çabucak
geçtiler caddeyi öğlen sıcağında
sayısız saatler tıkırdarken uzayda.
Mavi parıldayarak kaydı geçti dubaların önünden,
Kara süründü ve büzüldü, taştan dışarı bakarak,
beyaz bir fırtına olup esti gözlere.
Nalların altında ezilince saat üç
ve karanlık ışık duvarını çalınca
uzandı şehir denizin kapısının ayaklarına
ve parıldayarak akbabanın keskin gözlerinde.

Tomas Tranströmer
Çeviri: Gürhan UÇKAN


Edebiyatla -özellikle şiirle ilgilenen- şiir üretmek sevdasında olan dostlara kıssadan hisse; şiirin amaçlılığına, şiirin kişisel tatmin ve rehabilitasyon aracı olmayacağına, şiirin toplumdan esinlenen, toplumu yüceltme aracı olduğuna vurgu yapmak için iyi bir örnek.

Elbette sürrealizmi veya mistisizmi veya dokrtinerliği/doktrinsizliği gibi çok yönleriyle tartışılacak, eleştirilecektir. Ancak ödül gerekçesi net söylenmiştir, bizce de önemli olan budur.

büyükharman