Şinasi: İlk özel ’’Tercüman-ı Ahval’’i çıkarmıştır.La Fontaine yolunda birkaç Fabl,Moliere yolunda komedya yazan klasisizm akımından etkilenen bir şairdir.İlk tiyatro eseri ’’Şair Evlenmesi’’nin yazarıdır.Edebiyatımızda noktalama işaretlerini ilk defa o kullanmıştır.

Ziya Paşa: Düşünce ve davranışlarıyla yenilik taraftarı olduğu halde Divan edebiyatının tesirinden kurtulamamıştır.Hürriyet,eşitlik,adalet gibi yeni kavramlar kullanmıştır.’’Şiir ve inşa’’makalesinde yeni edebiyatı ’’Harabatta ’da divan edebiyatını savunmuştur.’’Zafername’’ adlı eserinde Ali Paşayı yermiştir.Edebiyatımızda en önemli Terkib-i Bent ve Terci-i Bent şairlerindendir.

Namık Kemal: Eserlerinde vatan,yutseverlik,özgürlük,doğruluk konularını işleyip,siyasetle de uğraşmıştır.Sanatı amaçlarına ulaşmak için bir araç olarak kullanmıştır.Biçim ve dil bakımından eskiye bağlı kalmıştır.Tiyatroları:Vatan Yahut Silistre,Celalettin Harzemşah,Karabela,Zavallı çocuk,Akif Bey,Gülnihal. Romanları: Cezmi(tarihi roman), İntibah(ilk edebi roman).
Eleştirileri:Tahrib-i Harabat,Takip.


Ahmet Vefik Paşa: Tanzimatla başlayan milliyetçilik akımının temsilcilerindendir.Moleirden yaptığı çeviriler ünlüdür.Lehçe-i Osmaniye adlı sözlüğü yayımlamıştır.



Şemsettin Sami: Devrinin en büyük dil bilginidir.Kamus-i Türki adında büyük bir sözlüğü vardır.Victor Hugonun Sefiillerini ve Daniel Defoeronun ROBENSON CRUZOE eserini tercme etmiştir.


Ahmet Mithat Efendi: Batı kültürünü yaymak için ; matematik,fizik,kimya,felsefe,hukuk vb.dallarında çeşitli yazıları vardır.Amacı;geniş halk kitlelerini eğitmek olduğu için kuyuculara çeşitli konularda bilgiler veriri.Romanları:Hasan Mellah Hüseyin Fellah,Felatun bey ve Rakım efendi.Bir Türk hikayelerinin bir kısmını ise Letaif-i Rivayet adlı eserinde toplamıştır.