Bir insanın yaşamın da karşılaşacağı en önlemli olgulardan biridir geçmişe özlem ve gelecek sevdası. Işığın gittiği yeri anlamaktır bu iki olguyu anlamak. Geçmiş zamanlardan beri hep bu iki olgu üzerine çalışmalar ve araştırmalar yapılmıştır.
Geçmişten ders alıp geleceğe saldırmalıyız. Bir Pşılı kadar alçak gönüllü olmalıyız hayatın bize getirdiklerine. Thamate gibi saygıdeğer, bir Kabartey Prensiymiş gibi gururlu olmalıyız hayat yolunda. Nogaylar nasıl belirsiz ve saldırgansa ona karşı bir bir Abzeh gibi dirençli ve kudretli, Adige gibi dikbaşlı olmalıyız hayata karşı. Psıtha-Guaşe’nin (Su Tanrısı)
Bizlere öğrettiği gibi temiz, duru ve saf kalpli olmalı, Şıble (Savaş Tanrısı) gibi adaletli, Lepş (Ateş Tanrısı) gibi insanlara karşı sıcak, Tham Yıane (Tanrıların Sofrası) Kadar başkalarına karşı bol ve bereketli olmalıyız.
Ama en önemlisi Kafkas Halkı Olarak Ubıhcayı Unuttuğumuz Gibi Kendi Benliğimizide Unutmamalıyız.
Geleneklerimiz Yok Olursa Bizlerde Yok Oluruz…

DATXHUM ‘(-_-)’
ÖMER TOKMAK