1990’lı yıllardan itibaren "çoklu zeka kuramı" günlük hayatımıza girmiş;ilköğretim düzeyinde de eski program uygulamadan kaldırılıp,yeni" müfredat"a geçilmişti.(2004 ve sonrasında.)
H.Gardner’a göre öğrenciler en az "sekiz" şekilde öğrenmekte ve "zeka" da sekiz biçimde açıklanmaktadır:
1-Dilsel zeka,
2-Matematiksel zeka,
3-Görsel/Alansal zeka,
4-Bedensel zeka,
5-Ritmik zeka,
6-Sosyal zeka,
7-İçsel zeka,
8-Doğa zekası ya da Doğacı zeka.
D.Goleman’a göre,"duygusal zeka" çok önem arz etmekte ve yazdığı "Duygusal Zeka" adlı kitabında bu konudaki görüş ve düşüncelerini detaylıca açıklamaktadır.
"Etkili İnsanların 7 Alışkanlığı" ve "8.Alışkanlık" kitaplarının yazarı Stephen R.Covey de,zekayı,-Yukarıdaki çalışmaları takdir ederek.-
1-Zihinsel zeka,(Vizyon)
2-Fiziksel zeka,(Disiplin)
3-Duygusal zeka,(Tutku)
4-Ruhsal zeka(Vicdan) olarak dörde ayırmakta;çünkü vücudumuzun dört muhteşem parçası beden,zihin,kalp ve ruhtur demektedir.
Ruhsal zekaya da "pusulamız" adını vermekte,....."daima kuzeyi gösterir."diyerek özel bir anlam yüklemektedir.
Vicdan sahibi bir insanda "ruhsal zeka" gelişmiştir.Sezgili,şevkli,sorumluluk sahibi,ahlaki,bilge,dürüstlük gibi "kapasiteler" de mevcuttur.
Geliniz şimdilerde konuşmaya başladığımız bu kavramların Mevlana’da ifade edilişine bakalım:
"Ben dostlarımı ne kalbimle,ne aklımla severim.
Olur ya!
Kalp durur,akıl unutur.
Ben dostlarımı ruhumla severim.
O ne durur,ne unutur."