Referandum mühründe neden ‘Tercih’ değil de ‘Evet’ yazıyor? Neden böyle bir hatanın türlü spekülasyonlara ve polemiğe yol açmasına izin veriliyor?

12 Eylül’de yapılacak referandum için geri sayım sürerken, Türkiye’de 50 milyon seçmen sandık başına gidecek. Bu kez parmaklar boyanmayacak, oy kullanabilmek için üzerinde TC kimlik numarası bulunan soğuk damgalı kimlik belgeleri esas alınacak. Sandığa gitmeyen seçmen 22 TL para cezası ödeyecek.

Referandum için yurt dışında yaşayan vatandaşların oy verme işlemleri ise 3 Ağustos 2010 tarihinde başlamış bulunmaktadır.

Havaalanları ve sınır kapılarına kurulan sandıklarda vatandaşlar oy kullanıyor. Yurtdışında yaşayan vatandaşlar 12 Eylül 2010 Pazar günü halk oylamasının bitiş saatine kadar sandıklara tercihlerini yansıtabilecek.

Kâğıdın solunda “Evet” yazıyor, sağında “Hayır”. Sana mührü veriyorlar, kabine gidiyorsun. Yani şıkların sadece “Evet” ve “Hayır” olduğu bir durumda; mührün “Evet” şeklinde olması tuhaf değil mi? Üstelik sakıncalı da. Kafa karıştırıyor.

Ayrıca sayım sırasında hata olabilmesi de mümkün. Gerçekten “Hayır” olan o “Evet”lerin, doğru değerlendirileceğinin garantisi var mı? Kâğıdın üzerinde her tarafta “Evet” yazıyor! Bu ayrıca insanda, “Sen hayır desen, kaç yazar?” hissi de uyandırıyor. Ya da sen “Hayır” demeye çalıştıkça, birileri sana “Evet” dedirtiyor gibi geliyor ki bu bir tür psikolojik baskı gibi.

Yüksek Seçim Kurulu’ndan (YSK) açıklama geldi (11 Ağustos 2010 Gazeteler). Kurul Başkanı Ali Em, mühürlerde “Evet” ya da “Tercih” yazmasını genelgeyle belirleyeceklerini söyledi.

“Hayır” diyecek olanların kafasını karıştırmayacak mı Evet mührü? Seçmenin şaşırmadan oy kullanmasını sağlayacak mühür, elbette “Tercih” yazandır. Efendim tüm mühürleri “Tercih”e çevirmek masraflı olurmuş da, zaman kalmamış da... 151 bin sandık var, bir ayda rahat yetişir.

Evet mührü üstüne kurulu hileye kimse razı olmamalı!
“Mezardakileri bile kaldırarak referandumda Evet oyu kullandırmak lâzım” demiş ya bir zat; bu mühür oyunu bozulmazsa, mezardakileri zahmete sokmanın gereği kalmaz. Her halde tek iyilik de bu olur!

Yani genelgeye kadar karışıklık devam edecek.

Yurtdışında yaşadığı için havaalanları ile sınır kapılarına kurulan sandıklarda şimdiden oy kullanmaya başlayanlar, referandumda “Hayır” oyu kullansa bile, bunu “Evet” yazan mühürle yapmaya devam edecek.

Bu durumun hem oy kullanırken, hem de oyların sayımında kafa karışıklığına neden olabileceğinden endişe ediliyor.

12 Eylülde yapılacak referanduma ilişkin gümrük kapılarında oy kullanma işlemi başladı. Gümrük kapılarındaki oy verme işlemi, halk oylamasının yapılacağı 12 Eylül 2010 Pazar günü saat 17.00’de sona erecek.

Haydi hayırlısı!

İşte YSK’nın son kararı:

Referandumda, “Evet” mührü kullanılmasına ilişkin YSK’ya siyasi partilerden, il ve ilçe seçim kurullarından yapılan başvurular, yazılı ve görsel basında yer alan eleştiri ve öneriler dikkate alınarak konunun bir kez daha değerlendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığını kaydeden kurul şu açıklamayı yaptı:

“İl ve ilçe seçim kurullarının uygulamaya ilişkin tereddütlerinin giderilmesi, halk oylamasında oy kullananların oylarını tereddütsüz kullanmaları bakımından, il ve ilçe seçim kurullarının öncelikle ‘Tercih’ mührü sayım işlemlerini yaparak, varsa eksiklerin il seçim çevresinden giderilmesine, yeterli olanların öncelikle ‘Tercih’ mührü kullanmalarına, yeterli olmadığı ve herhangi bir nedenle eksik kalması durumunda ‘Evet’ mührünün kullanılmasına oybirliğiyle karar verildi.”

Böylece sorun büyük oranda çözüme kavuşturulmuş oldu.