DEMDEME-ZEMZEME MÜNAKAŞASI

1939 Tanzimat’ın ilanı ile tarihimizde olduğu gibi edebiyatımız da birçok değişikliğe girmiştir. Edebiyatta eski-yeni tartışması başlamıştır.

Muallim Naci bu dönemde batıyı hazmet eden, taklit eden yada benimseyen kişilere karşı tavır almış, böylelikle Recaizade Mahmut Ekrem’i ve Recai’nin ekibi(Tevfik Fikret, Cenap Şahabettin)ni karşısına almıştır.

Recaizade belli aralıklarla yazdığı Zemzeme adındaki yazılarını üç ciltlik kitap altında toplar.

Asıl tartışma Recazade’nin 3.Zemzeme Mukaddimesi’ni yayınlamasıyla başlar ve böylelikle tartışma hareket kazanır. En sonunda bütün bunlara karşılık Muallim Naci Demdeme ’yi kaleme alır. Recaizade Muallim Naci’nin şiirlerini, sadece estetiği öne çıkardığı gerekçesiyle ağır bir şekilde eleştirir.

Bu tartışmanın kilit sorusu şuydu; yenilikten kasıt ne idi, ne olmalıydı? İşte bu soru, Tanzimat döneminde en çok tartışılan, en çok gündemi meşgul eden konu oldu. Gazete sütunlarında aylarca, hatta yıllarca yer aldı.

Tartışma, eski-yeni tartışması olmasının yanında, kafiye göz için mi? Kulak için mi? İkilemesini de içinde barındırmıştır.

Eskiyi savunanlar, kafiyenin göz için olduğunu savunurken; yeniyi savunanlar, kafiyenin kulak için olduğunu savunmuşlardır.

Sözde aruza karşı olan Recaizade ekibi, Servet-i Fünuncular, ilerde tartışmaların kapanmasıyla aruza göre şiirlerini yazmışlardır. Hatta çoğu zaman Divan Edebiyatı’na göre belli kalıp ve şekilleri de kullanmaktan da geri kalmayacaklardır.

Tartışma, çok ağır sözlerin karşılıklı atışmasıyla devam eder ve seviyesiz bir hal alır. Sonuç olarak uzayan bu münakaşayı devlet müdahalede bulunarak son verir.

Bu tartışma ile her iki taraf etrafında geniş bir halka oluşturmuştur.

Ayrıca bu tartışmalar Servet-i Fünun Edebiyatı’nın doğmasında önemli bir rol oynamıştır.

Demdeme: Hiddetli söz. Avâz. Hoşa gitmeyen sesler. Sinek vızıltısı. Öğütmek. Sürte sürte ezmek. * Azab vermek, eziyet etmek anlamlarına gelir.

Zemzeme: Hoş ses, nağme. – Nağme, hoş ses. Uzun uzadıya gürleyerek seslenmek. Geniz ve boğaz ile ezgili ses çıkarmak. Yavaş yavaş geniz ve boğazdan ses çıkararak türkü veya şarkı söylemek anlamlarına gelir.

Bedreddin-i WANİ-YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ-EDEBİYAT FAKÜLTESİ