" Savaş zorunlu ve hayati olmalıdır.Ulusun yaşamı tehlikeyle karşı karşıya kalmadıkça savaş bir cinayettir" Bu sözleri ömrünün büyük bir kısmı savaş alanında geçmiş Mustafa Kemal söylüyordu. Çünkü savaşı,savaşın acılarını ve cenk meydanını ondan daha iyi bilen bir kimse olamazdı. Ülkesinin topraklarını düşman çizmesinden kurtaran Mustafa Kemal,Türkiye ’nin bağımsızlığını ve sınırlarını koruma yolunun barış ve diplomasiden geçtiğini görmüştür. " Diplomatlar barışın kurmaylarıdır "Sözü ile Atatürk,diplomasinin barış için olması gerektiğinin altını bir defa daha çizmiştir.
Türkiye’nin geleceğinin ancak barış çemberi ile sağlanacağı gerçeği ile,bir çok uluslararası anlaşmalara imza tan Mustafa Kemal çoklukla da bu anlaşmaların hazırlayıcısı olmuştur. Lozan ’la Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni Dünya ya kabul ettiren Mustafa Kemal,daha sonra; Sovyetler Birliği ile 1921 yılında Dostluk anlaşması 1925 de de saldırmazlık Paktı, Bulgaristan ile 1925 yılında Dostluk anlaşması, ertesi yıl Fransa ile Türkiye- Suriye konusunda iyi komşuluk sözleşmesi,bu sözleşmeyi 1930 yılında Fransa ile Dostluk Anlaşması izleyecektir.1926 da İngiltere ve Irak ile Sınır ve iyi komşuluk anlaşması ( Musul anlaşması),İran ile bir dostluk ve güvenlik anlaşması,1928 de İtalya ile bir Tarafsızlık anlaşması ve 1930 yılında Yunanistan ile bir Dostluk anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşmalarla Türkiye etrafını bir barış çemberine almıştır. Atatürk bu çalışmalarını " Yurtta sulh cihanda sulh için çalışıyoruz " Taçlandırması ile yaptıklarını anlatırken,ülke ve dünya barışı için de bir yolharitası gösteriyordu.
Mustafa Kemal,barışın sadece bir ülkenin sorumluluğunda olmadığını,barışın evrensel olduğunu,ve bir yerde acı varken diğer yerde barışın gerçekleşemeyeceğini,şu güzel sözlerle dünya ya açıklıyordu." Barış yolunda,nerden bir çağrı geliyorsa,Türkiye onu candan karşıladı ve yardımını esirgemedi. Dünya uluslarının mutluluğuna çalışmak başka bir yoldan kendi esenlik ve mutluluğuna çalışmak demektir. Beşeriyeti bir vucut ve bir ulusu onun uzvu saymalıdır.Bir vucutta parmağın ucundaki acıdan diğer uzuvlar da acı duyar. Dünyanın şu yerinde bir rahatsızlık varsa bana ne dememeliyiz. onunla ilgilenmeliyiz"
Mustafa Kemal’in,1935 Haziran’ında Amerikalı gazeteci Baker’e şu sözleri ibret vericidir." Eğer sürekli barış isteniyorsa,halkların durumunu iyileştirecek uluslararası önlemler alınmalıdır.İnsanlığın tümünün refahı açlık ve baskının yerine geçmelidir."
Mustafa Kemal dünya barışının bağımsızlık ve özgürlükten geçeceğini,ve bu özlemde olan ülkelerin varlığını bakın nasıl açıklıyordu. Bugün günün ağardığını nasıl görüyorsak,,uzaktan btün doğuda ulusların uyanışını da öyle görüyorum. BAĞIMSIZLIKLARINA VE ÖZGÜRLÜKLERİNE KAVUŞACAK olan pek çok kardeş ulus vardır. Onların yeniden doğuşu şüphesiz ilerlemeye ve mutluluğa yönelik olacaktır. Bu ulusularbütün güçlüklere ve engellere karşın,muzaffer olacaklar ve kendilerini bekleyen egemenliğe ulaşacaklardır."
Mustafa Kemal,dünya barışı önünde en büyük engeli şöyle açıklıyordu " Sömürgecilik ve emperyalizim yeryüzünde yok olup,yerine uluslar arasında hiçbir renk,din ve ırk farkı gözetmeyen yeni bir uyum ve işbirliği çağı egemen olacaktır"
Mustafa Kemalin dünya barışı için çizmiş olduğu bu yol haritasını,Türk Milleti’ nin bir ferdi olarak
onurla gururla,dünya barışınının nasıl olması gerektiğini bulamayan liderlerin önüne koyuyorum.
İrfan Aksoy
BKK üyesi
Kaynakça İsmail Soysal
Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi
Sayı 4 1985