Yasakları yasalarla önleme çabası insanlığın var oluşundan günümüze değin süregelen bir öteleme biçimidir. Bu yöntemle yasaklar önlenememekte ancak yasaların etkisi, yaptırımı karşısında ötelenmektedir. Bu da radikal bir çözüm üretmemektedir.
Yapılan araştırmalar yasal ve idari önlemlerin insancıl olma ve hoşgörü ile çeliştiğini göstermektedir. Bu çelişki yasalardan çok, uygulamadan kaynaklanmaktadır. Farklı bakış açıları, değişik yorumlar gibi uygulamayı etkileyen unsurlar kişi vicdanını örselemekte ve yasalara olan inanç ve güveni zedelemektedir.
Hiç kimse yasalar olmamalı diyemez. Kuşkusuz bu bir toplumsal gereksinimin ürünü ve sonucudur. Ancak salt yasalarla toplumsal barışı, huzuru ve güvenliği sağlamak düşüncesi tartışmaya açıktır.
Halktan kopuk, sorunlarından uzak, tepeden inme, ortak bir uzlaşı ürünü olmayan belgeler, adı ne olursa olsun toplumu dışlama algısı oluşturmakta ve bu nedenle kabul görmemektedir. Toplumdaki bireylerin deneyimli ve donanımlı olmaları da önemli bir etkendir. Bu etken toplumsal bilinci oluşturur. Bu bilinç olaylara daha sağlıklı bakabilmeyi ve yorumlayabilmeyi olanaklı kılar.
Yasalar toplumların gelişmişlik düzeyleri ile de uyumlu ve orantılıdır. Son model bir otomobile, traktör şoförünün bakışı ile uzman bir sürücünün bakışı aynı olamaz. Yani kurallarla işi yürütme gayreti boşa kürek çekmektir.
Çok bilinen klasik bir söylemdir. “ Kurumlar kurallarıyla vardır” der. Bu söylem –her ne kadar doğru gibi algılansa da - kuralların işlerliği için salt kurumların olması yeterlidir algısını doğurabilir. Oysa toplumun temel taşı bireylerdir. Birey bilincini oluşturup, ön plana çıkarmadıkça; kurumlardan söz etmek, havanda su dövmeye benzer.
Öyleyse bir önlem alınırken, o önlemi oluşturan koşullara bakmak gerekir. Yani alınacak önlemden önce, önlemi almayı gerektirecek unsurlar saptanabilir ve ortadan kaldırılabilirse toplumsal uzlaşı ve barış daha kolay sağlanır.
İnsancıl ve hoşgörü merkezli tüm girişimler desteklenmelidir. Sevgiyle örülmüş, her türlü korku ve şiddetten arınmış yaklaşımlar insanı yüceltecektir. Salt yasalarla yasakları önleme çabası eksiktir.
Herkese yasaksız, özgür bir dünya dileklerimle, esen kalınız.