Düşüncəsiz

Və bilimsiz

Yaşam yükünü çəksən

Sankısız kimlərə qatır kimisən

Heç olmazsa bilməlisən

Nəçisən

Kimsən

Öz həyatın için

Dedi Ərğəvan



Ərğə muəllim ona-buna sataşmaqdan yoruldı . Parlament qazetni yaymaq istəmədi . Küçələrdə sürünməkdən boğaza yığıldı və öz yazılarından bilə , acığı gəlirdi .

Düşünrki ,

Yetər artıq , boş yerə çilə çəkmək ,

Yetər artıq , yerli-yersiz sataşmalar ,

Yetər artıq , ələştiri konular yazmaq ,

Adamda həya olar deyib , otağını obaş , bu baş edir . Marglı budur ki :-

Küçədə gedirəm , Ərğədi bu ,

Yemək evinə gedirəm , Ərğədi bu ,

Hər hansı yuvaya baş çəkirəm , Ərğədi bu .

Bunlar bir yana qalsın , iş yerinə gələn Həsən qulu , Məmməd qulu , Huseynqulu kimilərin əlində qalmışam . Gəlib qulağıma pıçıldayırlar ki , Ərğə bu yüzlük senin . Sən allah məni qazetində işiqlandir , məni birazca böyüt . Bu heyvərələrin əlində hara gedim . Qapıdan bayıra salaram , ancaq quyruqlar yuxarılardadı . Ən yaxşısı muhabirliyi buraxım . Onda nə iş görüm ?



Ərğə çox düşündükdən sonra , çıxış yolunu tapır və özünə deyir :-

-Məndə böyümək istəyirəm . Ən gözəli bilim ilə uğraşım və professor olum . Ancaq öylə bir araşdırma aparım ki , mal-davar zərər görməsin . Hansı akademiyada işə başlayım deyə fikirləşir . Və böylə sonuc alır .



Azərbaycan Bilimlər Akademiyasında işə başlayım . Çünki Avrupadan , Afrikadan professorluq için , Bakını hər yerdən üstün tuturlar . Məncə Berlin ilə Paris akademiyaları dünyada tanınmış bilim ocaqlarıdı . Onlardan vaz keçib , azərbaycan akademiyasında bilim işi yazmaq çatışmazlıq kimidi . Burda nəsə var !?-Bir çox tanıdığım , örnək olaraq :-

Baqqal Umid professor ,

Naqqal İbo Döktür ,

Cin Cəfər gerçək akademiklər birliyinin üyəsi . Bunlar avrupadan gəlir Bakıda iki həftənın içində yüksək bilim yiyəsi olurlar . Mənim nəyim əkikdi ki , professor olmayım . Ərğə muəllim dedi .



O , sözcüklərin doğuluşu haqqında professorluq işinə başlayır və Əlyazmalar Biliyurduna gedir . Leyla adlı bir işci ilə üzləşərək :-

Prived Ərğə muəllim . Söyləş için gəldin mi ?

Yox !- professor olmaq için gəldim və bilim işi yazacam !

Bravo !

Araşdırma izini verərsiz mi ?

Xaraşo , xaraşo !-Mamedovic burdadı . Bir telefun açım sonra !



İzdirazviti Mamedovic , Ərğə muəllim bura gəlib !

Verliş için mi ?

Yox , araşdırma izini istəyir !

Bu gün məşğul olsun !

Sizin yazılı icazəniz olmalıdı !

Azz , başıma oyun açmamış burax işini görsün . Arayış hazırlamaq vaxtı deyil bu gün !

Ərğə muəllim arşivlər otağına gedir və əlyazama rəflərinə bir baxış . O dilabi , bu dilabı açır , bir zad bulmayır . Silib-süpürülüb sanki . Qan beyninə daşlanır və Leyla xanımın yanına dönərək :-

Ay balam , əlyazmalar yoxa çıxıbki !

Yaniznayu Ərğə mullim , yaniznayu !

Bunların yüsək səsini eşidən Mamedovic , Otağa gəlib :-

Ayıb doyul mu , noş belə nöş , belə bağırız !?

Leyla xanım əsərək :-

Yaniznayu Mamedovic , dəlidi ki bu !

Ərğə muəllim nə olub ?

İş için arşıvləri aramaq istədim , bir zad yoxdi !?

Nə olmalıdı ki !?-Elmi işin movzusu nədir ?

Sözcüklərin doğuşu !

Necə yanı sözcüklərin doğuşu . Azəricə de başa düşüm !?

Kəlmələrin yaranma səbəi kimi bir şey !

İndi bildim , Ərğə muəllim . Sən özgəsi deyilsən , bu mövzu bardəd bir şey burda tapılmaz !

Nə gəlib bu əlyazmaların başına !???

Çürüyüb məhv olmasın deyə xaricə göndərilib . Ancaq kimsə bilməsin , bir mövzu olaraq aramızda qalsın . İstərsən Berlin və Parıs kitabxanalarına baş vır deyib , Mamedovic gedir . Bu anda Leyla xanım :-

Ərğə muəllim məndən incimə ki , yati biya lub lub , penimayu !!!



O , yanıt vermədən əlyazmalar biliyurdundan çıxır . Avrupa için olanaq arayır . Bir boynu yoğun ilə boylə :-



Habilovic yoldaş , rəhbər vəzifələrdə işləmisən . Mənə yardımcı olardın mi ?

Ərğə muəllim , sən qaztində məni böyütdün . Bir daha haqqımda musbət məənada məqalə yazarsan . Az çox təəriflərsən . Əvəzində urəyindən keçəni yerinə yetirərm !

İki həftəlik avrupaya gedəsiyəm !

Heçdə sıxılma ki , xərc məxaricini verərəm . Ayraporta aparıb , lab Samaliyota mindirərəm !



Onalar bir araya gəldikdən sonra , Habilovic Ərğəni avrupaya göndərir . O , üç gün Parisin kitab evlərini dolaşır . Ancaq bir zad bulamayır və Berlin kitab evində bir Güneylı professor ilə tanış olur . Ondan yardım diləyir . Bakı Bilimlər Akademiyasında proffessr olmuş soydaşımız deyir :-

Ərğə muəllim , özünü heç yorma . Lütfən necə gəlibsən , elədə dön geri !

Nə olub ki !???

Aramızda qalsın , Güney ilə Quzey professorları birləşib . Əəlyazmalar biliyurdunun önəmli kitablarını , Erməni qardaşlarımıza satıblar . Yaxşıca pul qazanıblar , ama heç kimə demə haaa !!!

Ərğə muəllim mat qalaraq :-

Keşgə almanlılara sataydılar , gərəkli an faydalanrdiq .

O , suyu süzülmüş Bakıya dönür . Bir neçə il bilim işinin ardını tutur və son seminarı için çıxış edirək :-

Mövzu yerinə konu ,

Doktur yerinə atasağın ,

Dərman yerinə em ,

Mənnbə yerinə qaynaq ,

Və kəlmə yerinə soz işlətmək düzdür deyə səs vermə toplantısında Ziya Bunyadov dinləyir . Ərğə deyir :-

Bir çox araşdırma apardım , kəndləri və şəhərləi dolaşdım . İnsanların ağzından çıxan sözcükləri , bir yerə topladım . Bir çox sözcüklər ağızlarda gərəksiz işlənilir. Bir daha örnək olaraq :-

Mövzu yerinə konu ,

Döktör yerinə atasağın ,

Bu anda Ziya Bünyadov onun sözünü kəsib :-

Bu kəlmələr ki deyirsən , çoxdandı zibilqabıya atılıb , arxaik kəlmələrdi . Qəşəng Azəri dilimiz var və illər boyu zəhmət çəkib , dil formalaşdırmışq . Bu iş elmi iş deyil hörmətlı alımlər !

Ərğə muəllim yanit verərək :-

Zaiya muəllim bu sözcükləri özümdən çıxartmadım . Kənd və şəhər insanlarının danışdığı sözlərdi !

Ziya məllim qızaraq :-

Bura elmılər akademiyasıdı , anlamzın biri . Səncə bilmirəm , Ordubadan atıla-atıla gəlib , bizə elm öyrədirsən !-Dur çıx eşıyə , qoduq oğlu qoduq !!!



Alimlər susub və bir çoxu tir-tir əsir kimi . Ərğə muəllim bilim toplantısından bayıra doğru və qanşar salona gedir . Ağ saqqal danışığında bacarmayır haaa . Nə yaxşı Yeraz deyiləm , ata anamada Erməni edib , yola salardı deyir .

Bu anda bir bilim adamı ona yanaşıb :-

Ərğə səndən bilimi adadı çıxmaz . Əlin cibinə getsin , bir professorluq işi yazım !

Dəyəri ?

Avrupadan gəlmişlərə min , sənə beş yüz !

Ərğə susur və burda nəsəvar sözünün , sonucunu tapır . Azca fikirləşir və

araşdırdığı bilim işini çöplüyə ataraq :-

Azərbaycan dükanlarını dolaşdım , iki doğma söz gördüm Oda bu :-

TƏNDİR ÇÖRƏYİ !!!





M. Ərğəvan

30/07/2009



s-p

Bakıda yaşadığım zaman , bir çox dəyərli və şərəfli bilim adamlarının seminarlarından faydalandım . Daha doğrusu , M-Rəsulzadə biliyurdunda eyetim aldığım anılaraı unudan deyiləm . Akademiyada bilim işi ilə uğraşdığım illərdə bilə , çox saylı yüksək səviyli akdemiklərin toplantılarına qatıldım . Indi hər harda olsamda , onların varlığına qurur duyuram və əllərindən öpürəm . Ancaq meşə çaqqalsız olmaz , demiş atalar !