İyi ile kötüden daha önce söz etmiştik. İyi beyazı kötü ise siyahı temsilen insanın içinde barınır ve hangisini içinizde çok beslerseniz o galip gelir. İnsan bu, kendi yaptıklarının daima iyi olduğunu düşünür, zanneder. Kötü dahi olsa veya yapsa ruhunda hep iyiyi barındırdığını düşünür durur. Yanılgılarda zaten burada başlar. Biz ne zaman iyi olduğumuzu düşünürsek düşünelim düşündüğümüz fikrimizin, hareketimizin ve davranışımızın kontrolünü elden bırakmamalıyız. Yanılgılarımızı fark ettiğimiz anda kendimizi sigaya çekmesini bilmeliyiz. Otokontrolü elden bırakmamalıyız.
İyi düşündüğümüzü sandığımız kadar her gördüğümüz güzelin de iyi olduğunu zannedebiliriz. Güzellik duygusu uyandıran şeyler bizlerin ruhlarını okşar. Bu nedenle bütün insanlarda güzele ve güzelliklere karşı bir yaklaşım vardır. İstek vardır, eğilim vardır. Ama her güzel göründüğü gibi güzel değildir. İçinde iyiyi barındırmayan güzel hakikatte ne kadar güzel olabilir ki?...
Güzel, güzelliğini iyilikten alıyorsa mesele yoktur. Güzellik ahlakla bütünleşmedikçe bir mana taşımaz. Öyle güzeller var ki o suretlerinin ardında ne çirkinlikler, ne ahlaksızlıklar gizlidir. Ancak günümüz insanı estetik değerlere yönelmektedir.
Bediilikte aranan fikirler insanı hayal kırıklığına uğratabilir. Bu bakımdan güzelin ruhunu görmeli ve ona göre hareket etmelidir.
Bir de çirkinler var. Tabiatıyla iyi-kötü ve güzel ile de çirkin aynı ruhları taşımazlar mı? Çirkin de aynı güzel de olduğu gibi aynı ruh yapısına bürünebilir. Ancak çirkinler genelde itici görüldüğü ve benimsenmediği için ruh hallerinden çoğu insanın haberi dahi olmayabilir. Nihayetinde insanların bakış açıları da iyi-güzel ve çirkin ile kötüye aynıdır. Yani güzel kötü de olsa ona bakan göz iyi bakar, çirkinin ruh güzelliği görünmese de çirkin olarak kalır.
Hem ruhen hem de yaşantı olarak nice çirkinler var ki güzellerden daha güzeldir. Önemli olan insanı yakından tanıyabilmektir.
Hülasa: Güzel gören güzel düşünür, güzel düşünen hayatından lezzet alır. Mutluluk anahtarı da güzel bakabilmekten geçer. Galiba şu anlamlı söz her şeyi tarif edebilecektir: nice insan gördüm üzerinde elbisesi yok, nice elbise gördüm içinde insan yok!