PARANIN DEĞER KAYBETMESİ.
Paranın değer kaybetmesi yaşanan enflasyonlar sebebiyle sıkça gündeme gelmekte olan bir konudur. Paranın bir reel bir de nominal değeri bulunmaktadır. Reel değeri onun üretiminde kullanılan kaynakların maliyetidir. Nominal değer ise onun ifade ettiği değerdir. Örneklerle açıklanırsa 50 TL olan bir paranın reel değeri 5 TL kadar olabilir. O parayı kullanmak istediğiniz zamansa para ile 50 TL’ye alabileceğiniz ürün 5 TL’ye alabileceğiniz ürünün çok daha üstündedir. Bu yüzden paraların alım gücü değişikliğe uğramakta, para enflasyona yenik düşmekte daha anlaşılır bir ifadeyle para değer kaybetmektedir. Peki para neden değer kaybeder? Bu konu bazı maddeler ile ele alınabili
Paranın değer kaybetmesine sebep olan faktörler:
1-) Gereğinden fazla, karşılıksız para basmak. Karşılıksız olarak basılan paralar enflasyona yani paranın değer kaybetmesine sebep olur. Basit bir mantıkla para çok fazla bulunduğu için artık alım gücü düşecektir. Paranın değer kaybetmemesi için yerine yeterince değerli maden koyulmalı ve karşılığında para basılmalıdır.
2-) İthalat yani dış alım çok fazla ihracat yani dışa satım ise azdır. Bu da paranın değerini kaybettirir. Bunun sebebi sizin paranız hep yurt dışına çıkar ancak yabancı paralar yurt dışından sizin ülkenize girmez. Bu da sizin paranızı piyasada bollaştırırken yabancı paraların az olmasına sebep olur. Arz talep dengesi gereği de sizin paranız değer kaybeder yabancı paralar ise değer kazanır.
3-) Yüksek faizler: faiz aslında hem enflasyonu artıran bir sebep hem de bir sonuçtur. Faizin yüzde 10 olduğunu düşünelim. Bu durumda 10 bin TL para bankaya koyduğunuz takdirde 1 sene sonra 1000 TL para alacaksınız. Piyasalar da buna göre hesaplanıyor ve faiz oranları kadar doğal olarak paranın değeri kayboluyor. Paranın değer kaybı bu rakamın üstünde de ortaya çıkabiliyor. Faizin hem sebep hem sonuç olduğunu söylemiştik. Sebep kısmı anlaşıldı, sonuç kısmı da bu konuyla bağlantılı. Para enflasyon sebebiyle değer kaybediyor, kaybettiği değeri karşılaması için de faizler artırılıyor. Faizler artırılıyor çünkü enflasyon faizinde üstünde olabiliyor.