SABİHA GÖKÇEN MÜZESİ VE BURSA’DA HAVACILIK

22 Mart 1913, Bursa’da doğan Sabiha Gökçen
Türkiye’de ve dünyadaki ilk kadın savaş pilotlarındandır.
Mustafa Kemal Atatürk’ün sekiz manevi evladından birisi idi. Uçuş kariyeri boyunca 8.000 saat civarı uçuş gerçekleştirdi ve otuz iki farklı askerî operasyona katıldı.

Adı, İstanbul’un ikinci havalimanı olan Sabiha Gökçen Havalimanı’na verilmiştir.

Bursa Vilayet Başkâtibi olan Hafız Mustafa İzzet Bey ile Hayriye Hanım’ın kızları olan Sabiha, 22 Mart 1913’te Bursa’da dünyaya geldi. Edirne Defterdarı olan babası Hafız İzzet Bey, Jön Türk olduğu gerekçesiyle Bursa’ya sürülmüştü.
Anne ve babasını küçük yaşta kaybeden ve ağabeyi Neşet tarafından büyütülen Sabiha, 1925’te henüz on iki yaşındayken Bursa ziyareti sırasında evlerinin yakınındaki Hünkar Köşkü’nde konaklayan dönemin Cumhurbaşkanı Atatürk’e ulaşmayı ve okumak istediğini iletmeyi başarmıştı.

Atatürk, ağabeyinden izin alarak zor şartlar altında yaşayan Sabiha’yı evlat edindi ve Ankara’ya götürdü.

Sabiha; Çankaya İlkokulu, bugün ismi Robert Lisesi olan Arnavutköy Amerikan Kız Koleji ve Üsküdar Amerikan Lisesinde eğitim gördü. Rahatsızlığı nedeniyle öğrenimini yarıda kesip Heybeliada ve Viyana’da tedavi gördü.

Bir süre Fransızcasını ilerletmek amacıyla Paris’te bulundu.

1934’te Soyadı Kanunu’nun çıkmasından sonra Mustafa Kemal, Sabiha’ya "Gökçen" soyadını verdi. Bir çok devlet nişanları aldı.

Havacılık tarihi araştırmacısı Hocam Mustafa Kılıç bey’in Ayancık gazetesinde harika bir yazısı vardı. Kendisi ile Telefonda sohbet eder iken yazımdan faydalanabilirsin demişti. O yazıdan Alıntılıyorum.

BURSA’NIN HAVACI KADINLARI

Sabiha Gökçen’in Bursa’da doğması hasebiyle pek bilinmeyen bir konu Mustafa Kılıç hocamızın araştırması ile gün yüzüne çıktı.
İşte Bursa’lı Kadın pilotlarımız;

Bu listedeki en önemli ayrıntı; Bursa Kız Muallim Mektebinden 15 öğrencinin Türkkuşu’nda faal eğitim almak için başvurmalarıdır. Kaynaklardan bulabildiğimiz bu öğretmen adayı kızlarımızın adları şöyledir.

Muzaffer Tümay/Ünerman
Suna Tınaztepe
Mualla Yılmaz
Müeddep Neyir
Hikmet Ertan
Ferhunde Polat
Maide Ulusoy
Remziye Yıltır
Müfide Ulusoy
Bu kızlarımızdan ne kadarının sonraki yıllarda havacılığa devam ettiğini maalesef kaynak yetersizliği nedeniyle bilemiyoruz. Ancak bildiğimiz ve gurur duyduğumuz iki değerli havacımız dünya çapında başarılarına devam ederler. (1)
Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk kadınına verdiği değer işte Bursa detayı ile ortaya çıkmakta, seçme seçilme hakkı bile Avrupa’da kadınlara verilmez iken Atatürk Türk kadınına bu hakkı verdi.
Bursa Büyükşehir Belediyesi ve Bursa Valiliğine vermiş olduğum dilekçeme olumlu cevap geldi. İşte o dilekçemi de yazıma ekliyorum.


TÜRKİYE CUMHURİYETİ BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE VALİLİĞİ’NE

Türk Tayyare Cemiyeti Kuruluşu ile birlikte 1932 yılında ve sonra ki yıllarda Bursa’da toplanan bağışlar ile alınan uçaklardan bir veya bir kaçının şehir merkezinde sergilenmesi, Hamitler Havaalanında bir müze oluşturularak Bursa’lı gençleri havacılığa teşvik edilmesi, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün manevi kızı ve İlk Kadın pilotlarımızdan Sabiha Gökçen’in bir anıtı yapılarak anısının yaşatılması Bursa’mıza çok yakışacaktır.
Gereğini arz ederim.
Konu üzerinde araştırmalar yaptıkça ilginç detaylar çıkmakta yeri ve zamanı geldikçe paylaşacağım. Bursa’da Havacılık üzerine çalışan hocalarım var. Şahsen bende bir araştırmacı koleksiyoner olarak heyecanla konuların peşinde koşuyorum. Bu vesile ile Bursa’da Havacılık müzesi ve Sabiha Gökçen’in anısı yaşatılması adına mücadele eden bir tarih sever vatandaşım. Bana gerekli teşviki yapan Sayın Celal Öcal ve Mustafa Kılıç hocama teşekkür ederim.

SON SÖZ
Bugün kü yazımda Bahsettiğim konuda bu zamana kadar sadece kitap yazıldı. Sahada etkin bir faaliyet gösterilmedi. Orhangazi’de Şehit pilot Ali Tekin bile unutulmuş durumda, laf başına gelince mangalda kül bırakmıyan siyasilerimiz bu güne kadar ne yaptılar?

Bursa’da hangi tarihsel etkinliğe imza attılar, bugün bile bir çok konuda bürokratik engeller çıkaranlar tarihi saptıranlar tarihi gerçekler karşısında hiç utanmayacaklar mı?
Bundan mütevellit yetkililerin derhal taşın altına ellerini koymalı. Bu konuda Bursa Büyükşehir Belediyesi plan bütçe komisyonu başkanlığı verdiği cevap yazısından ötürü teşekkür ederim. Bursa’mıza yakışır hizmetler olması dileğiyle...
Cumhuriyet değerlerini savunan yaşayan yaşatan, Atatürk’ün yolundan giden herkese saygılar sunarım.
Esenlikler diliyorum...
İlhan Erdem

Kaynak: Ayancık gazetesi TÜRK HAVACILIĞINDA BURSA VE KADIN HAVACILAR-Mustafa Kılıç 18 Ocak 2025

Not: Bu makale 13 Nisan 2025 günü sabit haber sitesinde yayınlandı.