Kâinatta Olan İşler ve İlâhî Kudretin Tecellileri

Yazar: Murat Kerem

“Gaybın anahtarları O’nun katındadır; onları O’ndan başkası bilmez. Karada ve denizde olanları bilir. Onun bilgisi dışında bir yaprak dahi düşmez. Yerin karanlıkları içindeki bir tane, yaş ve kuru ne varsa hepsi apaçık bir kitaptadır.” [1]

İnsan, her gün gözünün önünde işleyen mucizelere bakar: göğe, toprağa, yağmura, doğuma… Ama çoğu zaman bunların ardındaki kudreti fark etmez. Oysa Kur’ân, kâinatı bir “açık kitap” gibi okumayı öğretir. Bu kitapta ne tesadüf vardır ne de başıboşluk; her şey Allah’ın ilmi ve kudretiyle yazılmıştır. Bilim ise bu kitabın satırlarını çözmeye çalışan bir gözlemcidir. Dolayısıyla bilim ile vahiy çatışmaz; aksine birbirini tamamlar.

Said Nursî’nin ifadesiyle: “Okuduğunuz fenlerden her fen, kendi diliyle mütemadiyen Allah’tan bahsedip Hâlık’ı tanıttırıyor.” [2]



Güneşin Doğuşu ve Batışı

Her sabah doğan güneş, bize yalnızca ışığı değil, kudreti ve hikmeti de hatırlatır. Dünya, kendi ekseni etrafındaki dönüşünü yirmi dört saatte tamamlar; bu dönüş geceyi ve gündüzü meydana getirir. Güneş ışığı, fotosentezin kaynağıdır; onsuz hayat mümkün değildir.

Kur’ân şöyle buyurur:
“Güneş de kendi yörüngesinde akıp gitmektedir.” [3]

Eğer bu yıldızın yanması için kömür, gaz yağı veya odun gerekseydi, her gün dünyalar dolusu yakıt tüketilmesi icap ederdi. Hâlbuki Allah’ın kudreti, güneşi asırlardır yakıtsız yandırmakta ve sönmeden gezdirmektedir. [2] İmam Gazâlî, yıldızların ve güneşin hareketlerini “Allah’ın kudret kaleminden yazılmış satırlar” olarak tasvir eder. [4]



Yağmurun İnmesi

Yağmurun yağışı; suyun buharlaşıp bulutlarda yoğunlaşması ve damlacıkların birleşmesiyle gerçekleşir. Bu düzen olmasa, hayat devam edemez.

Kur’ân buyurur:
“O, gökten bir ölçüye göre su indirir.” [5]

Modern meteoroloji, yağmurun gelişigüzel değil hassas dengelerle indiğini ortaya koymuştur. Yeryüzü, milyonlarca bitki ve hayvan türüne “ilaç” ve “rızık” dağıtan dev bir eczahane gibidir. Bu kadar farklı ihtiyacı şaşırmadan karşılayan elbette Rahmânî bir idarecidir. [2] İmam Rabbânî, her yağmur damlasının “kaderin terazisiyle indiğini” ifade eder. [6] Hz. Peygamber’in, “Yağmur, Rabbinizin rahmetindendir” buyruğu da bu hakikati tamamlar. [7]



İnsan Doğumu

Bir damla sudan başlayan hayat, üç karanlık içinde muazzam bir düzenle yaratılır. DNA, milyarlarca hücreye hayat planı sunar.

Kur’ân buyurur:
“Sizi annelerinizin karınlarında üç karanlık içinde yaratıyor.” [8]

Anne karnındaki bu mükemmel sistem, Allah’ın kudretini ilan eder. Said Nursî, insanı “arz fabrikasının en mükemmel ürünü” olarak tarif eder. [2] Fethullah Gülen, anne rahmini “ilâhî kudretin laboratuvarı” olarak nitelendirir. [9] Albert Einstein ise doğadaki düzen karşısında hayranlığını şöyle dile getirmiştir: “Doğa derinlemesine kavranabilir bir düzen sergiliyor.” [10] Bir bebeğin ilk nefesi, sadece bir doğum değil; Allah’ın kudretine açık bir şahitliktir.



Gezegenlerin Yörüngesi

Gezegenler, güneşin çekim gücü sayesinde yörüngelerinde kalır. En ufak bir sapmada düzen bozulur; ama milyarlarca yıl boyunca bu denge korunur. Ay’ın çekim gücüyle denizlerde gel-gitler meydana gelir, ekosistem dengelenir.

Kur’ân buyurur:
“Her biri bir yörüngede yüzmektedir.” [3]

Bu ifade, evrendeki muazzam dengeyi bir cümleyle özetler. Gök cisimleri, muntazam bir ordunun yürüyüşü gibi hareket eder. [2] Einstein da bu düzen karşısında “Tanrı zar atmaz” diyerek tesadüfe yer olmadığını vurgulamıştır. [10] Modern astrofizik ve biyoloji literatürü, milyarlarca galaksinin matematiksel denge içinde hareket ettiğini gözler önüne sermektedir. [11]



Kâinat Kitabı

Kâinat, baştan sona okunması gereken bir kitaptır. Nasıl ki bir satırında kitap yazılmış bir eser, kâtibini gösterirse; kâinatın her sahifesi de Allah’ın isimlerini ve kudretini gösterir. Yeryüzünde her bahar, milyonlarca bitki ve hayvan türü yanlışsız, hatasız, şaşırmadan yaratılır. Bu, “Kâtib-i Ezelî”nin varlığına ve sanatına apaçık bir delildir. [2]



Bilim ve Kur’ân’ın Birleştiği Nokta

Bilim bize olayların nasıl gerçekleştiğini öğretir. Kur’ân ise onların niçin ve kimin izniyle olduğunu bildirir. Yaprağın düşmesi, yağmurun inmesi, bir bebeğin doğması, güneşin doğup batması, gezegenlerin yörüngesinde dönmesi… Hepsi Allah’ın ilmi ve kudretiyle gerçekleşir.

En‘âm Sûresi’nde bu hakikat şöyle özetlenir:
“Onun bilgisi dışında bir yaprak dahi düşmez.” [1]

İmam Gazâlî’nin ifadesiyle: “Her şey O’nun ilminde kayıtlıdır, O’nun kudretiyle ayaktadır.” [4] Teleskoplarla yıldızlara, mikroskoplarla hücrelere baksak da gördüğümüz hakikat aynıdır: Her şey Allah’ın kudretiyle var olur ve devam eder. İnsan, kâinat kitabını okudukça kendi varlığının da bu kitabın bir satırı olduğunu fark eder. Her yeni keşif, “ilim Allah’a aittir” gerçeğini bir kez daha teyit eder; işte o zaman bilim, imanla birleşir, akıl kalbin önünde secdeye kapanır.



Kaynaklar

[1] Kur’ân-ı Kerîm: En‘âm 6/59
[2] Said Nursî, Sözler, Kastamonu Lâhikası – Altıncı Mes’ele
[3] Kur’ân-ı Kerîm: Yâsîn 36/38–40
[4] İmam Gazâlî, Mekâsıdü’l-Felâsife
[5] Kur’ân-ı Kerîm: Zuhruf 43/11
[6] İmam Rabbânî, Mektubat
[7] Kütüb-i Sitte’de yağmurla ilgili rivayetler (Buhârî “İstisqâ”, Müslim “İstisqâ”)
[8] Kur’ân-ı Kerîm: Zümer 39/6
[9] Fethullah Gülen, İrşad Ekseni; Prizma
[10] Albert Einstein, Out of My Later Years
[11] Modern biyoloji–ekoloji–astrofizik literatürü (Carl Sagan; Richard Dawkins vb. karşılaştırmalı okumalar)