Son yıllarda yağışların azalması nedeniyle barajlarda ve yeraltı sularında ciddi azalmalar olduğu ve akarsularımızda endüstriyel ve evsel atıklar nedeniyle kirliliğin had safhaya ulaştığı haberleri basında sıkça yer alır oluyor.
Ülkemizde su kıtlığı ve su kirliliği, hem toplumsal hem de çevresel açıdan önemli sorunlar arasında yer almaktadır. Su kıtlığı ve kirliliğinin nedenlerini, toplumsal ve çevresel etkileri ile çözüm önerileri ele almak istiyorum.
1. Türkiye’de Su Kıtlığı ve Nedenleri
Türkiye, sanılanın aksine su zengini bir ülke değildir. Kişi başına düşen yıllık su miktarı yaklaşık 1.519 m³ olup, bu değer "su sıkıntısı çeken" ülkeler kategorisinde yer almaktadır.
Nüfus artışıyla birlikte bu miktarın 2030 yılında 1.120 m³’e düşmesi beklenmektedir.
Su kıtlığının başlıca nedenleri şunlardır:
• İklim Değişikliği: Yağışların azalması ve sıcaklıkların artması, su kaynaklarının azalmasına yol açmaktadır.
• Nüfus Artışı: Artan nüfus, su talebini artırmakta ve mevcut kaynaklar üzerindeki baskıyı yükseltmektedir.
• Tarımda Aşırı Su Kullanımı: Türkiye’de suyun yaklaşık %76’sı tarımsal sulamada kullanılmaktadır.
Verimsiz sulama yöntemleri, su israfına neden olmaktadır.
2. Su Kirliliği ve Nedenleri
Türkiye’de yerüstü su kaynaklarının %54’ü, yeraltı su kaynaklarının ise %21’i kirlidir.
Su kirliliğinin başlıca nedenleri şunlardır:
• Endüstriyel Atıklar: Fabrikaların arıtılmadan su kaynaklarına bıraktığı kimyasal maddeler ve ağır metaller, su kirliliğine yol açmaktadır.
• Tarımsal Faaliyetler: Gübreler ve pestisitler, yağmur sularıyla nehirlere ve göllere taşınarak besin kirliliğine neden olmaktadır.
• Evsel Atıklar: Arıtılmamış kanalizasyon suları, deterjanlar ve yağlar su kütlelerine karışarak kirliliğe sebep olmaktadır.
3. Toplumsal Etkiler
Su kıtlığı ve kirliliğinin toplumsal etkileri şu şekildedir:
• Halk Sağlığı: Kirli su tüketimi, kolera ve tifo gibi hastalıklara yol açabilir.
• Ekonomik Etkiler: Su kıtlığı, tarımsal üretimi olumsuz etkileyerek gıda fiyatlarının artmasına ve ekonomik kayıplara neden olabilir.
4. Çevresel Etkiler
Su kirliliği ve kıtlığının çevresel etkileri şunlardır:
• Ekosistem Tahribatı: Su kirliliği, sucul ekosistemleri bozarak biyolojik çeşitliliğin azalmasına
• Kuruyan Su Kaynakları: Su kıtlığı, göllerin ve nehirlerin kurumasına yol açarak doğal yaşamı tehdit eder.
5. Çözüm Önerileri
Su kıtlığı ve kirliliğiyle mücadele için şu adımlar atılabilir:
• Verimli Su Kullanımı: Tarımda modern sulama tekniklerinin kullanılması ve su tasarrufu sağlanmalıdır.
• Atık Yönetimi: Endüstriyel ve evsel atıkların arıtılması için etkin atık yönetim sistemleri kurulmalıdır.
• Bilinçlendirme: Halkın su tasarrufu ve su kirliliği konusunda bilinçlendirilmesi için eğitim programları düzenlenmelidir.
• Yasal Düzenlemeler: Su kaynaklarını korumaya yönelik yasal düzenlemeler yapılmalı ve mevcut yasalar etkin bir şekilde uygulanmalıdır.
Sonuç olarak, su kıtlığı ve kirliliği, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınması için ciddi tehditler oluşturmaktadır. Bu sorunlarla başa çıkmak için bütüncül ve kararlı adımlar atılması gerekmektedir.

Fevzi GÜLTUNA



Kaynak;
www.org.tr.Türkiye’de Su Kaynaklarının Güncel Durumu.
Artemisartirim.com. Türkiye Genelinde Su Kaynaklarının Durumu.
Bilimgenc.tubitak.gov.tr. Gelecekte Tehlike Su Kıtlığı
Euronews;Bakanlık Raporu; Türkiye’nin En Önemli Cevre Sorunu Su Kirliliği.
Hidropolitik Akademi org. Su Kirililiğinin Çevresel Etkileri.