“Çok okuyan mı bilir, çok gezen mi?” sorusu, bilgi edinme yöntemleri üzerine düşündürten önemli bir meseledir. Bu konuda yapılan tartışmalar, bilgi derinliği ve uygulama yeteneği arasındaki farkı vurgular. Çok okuyan birinin bilgi birikimi genellikle yüzeyseldir; çünkü kitaplardan ve teorilerden edinilen bilgiler, gerçek hayat deneyimleriyle pekişmediği sürece sınırlı kalır. Öte yandan, çok gezen kişi, yaşadığı deneyimlerle, gözlemlediği olaylarla ve karşılaştığı insanlarla daha zengin ve derin bir bilgi birikimi edinir.

Bu durumu, eğitim hayatı üzerinden örneklendirebiliriz. Üniversiteyi birincilikle bitiren bir öğrenci ile direkt iş hayatına atılan bir bireyi düşünelim. İlk kişi teorik bilgiye hâkimken, pratikte yetersiz kalabilir. Bu, yalnızca akademik başarıya odaklanmanın yetersiz olduğunu gösterir. Örneğin, rehber öğretmenlerin veri analizi konusunda eğitim almamaları, onların öğrencilere yönlendirme yaparken eksik bilgi sunmalarına yol açar. Bu durum, bir rehber öğretmenin 3-4 yıllık verilere değil tek seferlik verilere dayanarak tercih önerileri sunması, tercih robotlarına güvenmesi ve kontenjan sayılarını göz ardı etmesi ile daha da belirginleşir.

Hukuk alanında da benzer bir durum söz konusudur. Adli bilişim eğitimi almayan bir avukat, siber suçlar konusundaki bilgileri eksik olduğu için müvekkilinin savunmasında yetersiz kalır. Bu avukat, siber güvenlik konusunda deneyim sahibi olmadığından dolayı, internette araştırma yaparak ve diğer avukatlarla danışarak bilgi edinmeye çalışır. Yinede düzgün bir savunma yapamaz. Ancak, bu alanda doğrudan deneyim kazanan birisi, yaşadığı olaylarla birlikte çok daha derin bir anlayışa sahip olur. Aynı benim tercihlere veri analizini dahil etmem ve aradan 1 yıl sonra devletin yeni veri analizini tercihlere dahil etmesi gibi ve 24 maddeye dikkat etmem gibi hâlbuki bir rehber öğretmen o 24 maddeden sadece 4 tanesine dikkat eder.

Bunların yanı sıra, bilim insanları da kendi alanlarında eğitim almadan, yaptıkları keşiflerle sonraki nesillere bilgi aktarmışlardır. Bilimsel bilgi, deneyim ve gözlemlerle pekiştirilmeden, teorik bilgilerle sınırlıdır. Bu da çok okumanın değil, çok gezmenin daha fazla bilgi edinme fırsatı sunduğunu göstermektedir.

Sonuç olarak, bilgi edinme süreçlerinde deneyim ve uygulama, teorik bilgiden daha fazla önem taşımaktadır. Çok okuyanlar, elbette bilgi sahibi olurlar, ancak bu bilgi yüzeyseldir ve pratikle desteklenmediğinde yetersiz kalır. Çok gezenler ise, gözlemledikleri ve deneyimledikleri ile derinlemesine bir anlayış geliştirirler. Bu nedenle, eğitim sisteminde ve meslek hayatında, teorik bilgiyi pratikle birleştirmek, bireylerin gelişimi ve topluma katkısı açısından kritik bir öneme sahiptir.