ARSAKLILAR KİMDİR?
Ermenistan’ın Arsaklı (Arşakuni) hanedanı MS 12’den MS 428’e kadar bu krallığı yönetti. Parthia’nın Arsacid hanedanının bir kolu olan Ermeni prensleri, dönemin ve bölgenin diğer büyük gücüne dostça davranarak uzun süreli bir denge oyunu oynamışlardır: Roma. Daha önce de sık sık olduğu gibi, Ermenistan Pers ve Roma arasında tartışmalı bir bölge olmaya devam etti ve her iki taraf da devlet işlerine doğrudan müdahale etti ve zaman zaman iddialarını desteklemek için ordularını gönderdi. Bu dönem Ermenistan’da büyük sosyal değişimlere de sahne oldu; özellikle MS 4. yüzyılın başlarında Hıristiyanlığın resmen kabul edilmesi ve Ermeni alfabesinin icadı. Hanedanlık ve Ermenistan’ın 1000 yıllık monarşik sistemi, MS 7. yüzyıldaki Arap istilalarına kadar sürecek bir sistemle Pers valilerinin kurulmasıyla sona erdi.
Arsaklılar döneminde hem Ermenistan’ın hem de bölgenin tarihi karmaşık bir dönemdi ve krallık, yüzyıllardır olduğu gibi, Avrupa ve Asya’nın iki süper gücü tarafından oynanan imparatorlukların stratejik masa oyununda imrenilen bir taş olarak kaldı: Roma ve Pers. Ek bir zorluk katmanı eklemek gerekirse, tarihsel kayıtlar en iyi ihtimalle düzensizdir; bu durum burada Ermeni ve Yakın Doğu Tarihi Profesörü R. G. Hovannisian tarafından keskin bir şekilde özetlenmiştir: