Mustafa Ceylan
Serbest şiir tahlili /
Gitme Kal Bu Şiirde
15 Kasım 2011 Salı 02:45:05
-O’nu 2018 ortasında kaybettik-
Ruhu şad olsun.


İşte has şiir.
İşte suyun akışı, işte yürek sesi, işte nadide kalem.
Bugün edebiyat defteri, kalemlerine güvendiğim 3 güzel şairi seçkiye getirmiş. Bu gece şiirin bayramıdır bana göre.

Evet Hilmi Yazgı..
Mısra kuyumcusu. Ne yazdığını, ne söylediğini bilen. Yürek sesini, şiirin tekniğiyle enfes bir şekilde dokumakta.

Bu şiirin beni alıp götüren, şiir nefesiyle esip savuran bölümü üzerinde kısaca durmak istiyorum.
Şair diyor ki:

((ey benim hüzün çiçeğim
güz yanaklım, nisan bakışlım
çal beni benden sonsuza kadar
kayıp adresler gibiyim olmadığın her yerde
dudaklarımda kavruk bir fısıltı var
yokluğun gurbet, varlığın aşktan öte
cismim isminle istilada sevgili
kazınmış beynime her harfin;
her çiçek seninle bahar
hücrelerimde desen desen sen
gönlüm, güneşe ölen berfin
kirpik uçlarımın bitimsiz çiy tanesi
bir nefes daha gitmesen...))

Başarılı şair kelimeye GÜÇ kazandıran şairdir. Kelime, şiirin yapı taşıdır. Usta elinde o yapı taşı şiirde öyle yere oturur ki, Atilla İlhan’ ın deyimiyle "mıh gibi saplanır" içine ve "hınzır uğultusu" ile çalkalar götürür okuyanı.
Hep örnek verirdim, AĞAÇ kelimesini herkes yazar da "AĞLAYAN AĞAÇ" ı şair yazar diye. Aynen öyle de, şairimiz örnek verdiğim bu kuplede:

(güz yanaklım-nisan bakışlım)--diyerek; kelime güçlendirme sanatını ne güzel yapmış. Kelimenin önüne veya arkasına ekleyeceğiniz kelimelerle kelimeyi güçlendirmek mümkündür. Bu ek çoğu kere bir sıfat, bir fiil veya bir isim de olabiir. Hilmi Yazgı burada, sevdiğini GÜZ YANAKLI-NİSAN BAKIŞLI olarak tariflemekte. Güz bir mevsim, Nisan bir ay. Nisan ayı Güz(sonbahar)da bulunmayan bir aydır. Şair, bakışların baharı, umudu, ışıltıyı; yanakların ise o bahardan aşağı doğru uzanan sessizliği, dinginliği anımsattığını ifade etmiştir. Şayet bunun tersini söyleseydi, yani (nisan yanaklım-güz bakışlım) deseydi, tabloyu tersine çizmiş, renk uyumunu yakalayamamış olacaktı. NİSAN güzden evvel gelir... Nisanın renkleri cıvıl cıvıldır, daha canlıdır. Güz’ de ise ince bir hüzün vardır, serinlik-derinlik ve durağan yetimlik-sessizlik vardır. Şair HÜZÜN ÇİÇEĞİM diyerek, GÜZ YANAK ile tabloyu tamamlamaktadır. (Çiçek) her insanın söyleyebileceği, aynı şekilde YANAK ve BAKIŞ da her insanın diyebilecİeği kelimelerdendir, ama şair elinde kelime ALTIN KADAR kıymetlidir, ŞAİRLER KELİME SARRAFLARI’dır. Şairler BİR SOYUT İLE BİR SOMUTU, MADDE İLE MANÂYI bir araya getirerek KELİMELERE RUH KAZANDIRIRLAR. Ben, işte buna kelimelerin GÜÇLÜ hale getirilmesi diyorum. "İmgelem" sanatı diyen dostlarımız da aynı şeyi söylemekteler. Gerçek şair;

Çiçek---çiçeğim...HÜZÜN ÇİÇEĞİM
Yanak--yanaklım...GÜZ YANAKLIM
Bakış...bakışlım...NİSAN BAKIŞLIM diyendir. Kelimelerle en güzel dans eden şairler kadar yüreklerimizi hoplatan, bizi sarıp sarmalayan kişiler bulunamaz. Kelime, şairin elinde muhteşem bir malzemedir ve şiiri şiir yapar... Hele ki hele (Her çiçek seninle bahar) deyişindeki güzelliğe bakınız. Ve
(ÇAL BENİ BENDEN SONSUZA KADAR
KAYIP ADRESLER GİBİYİM OLMADIĞIN HER YERDE
YOKLUĞUN GURBET, VARLIĞIN AŞKTAN DA ÖTE)
Kıskandım valla...!
Bu söylemler HİÇ DE GÜZEL OLAMAZLAR. ÇÜNKÜ güzel değiller...
Neden mi?
MUHTEŞEM DE ONDAN...
Evet Muhteşemmmmmmmmm...!

Bence SERBEST ŞİİR, en zor yazılan şiirdir. Bence HER SERBEST ŞİİR KENDİNE HAS BİR VEZİNLE DOĞARAK GELİR. Yani, her serbest şiirin ayrı ve kendine özgü bir vezni vardır.

Bu şiirde Usta;

Hece’nin yer yer de aruz’un enstrümanlarından da faydalanmış.
Evet, serbest şiir yazan dostlarıma tavsiyemdir, mutlaka hece’nin veya aruzun mesela kafiye, kalıp,redif,teşbih, istiare,tekerrür, zincirbend gibi bir çok hususlarından faydalanmalıdırlar.
Şiirde vurgular-tonlamalar TEKRAR(TEKERRÜR)SANATI’ndan gelmekte. (SEN-SANA)kelimeleri bazı şiirlerde beni okurken ÇOK YORAN ve sıkan, şiiri sonuna kadar okumamı engelleyen kelimelerdir. Ama, bu şiirde usta, bu sıkıntıyı yaşatmadı, olayı o kadar güzel çözmüş ki, İÇ AHENK ve tonlamalarla, kelime sonrası duygu fırtınaları ile hepimizi alıp götürmekte...
Ses uyumlarını çeşitli kafiyelerle sağlamaya çalışmış. Hattâ aliterasyonlarla geçmiş bağlaçları... (s,n,r harflerinin) dalgasında inip çıkmış.Noktayla, virgülle, ünlemle -bir çeşit harfle insanı, insan sureti ve insan canevi arasında sanatını nakışlamış.

Üzerinde durulması, derin tahliller yapılması gereken bir şiir okudum.

Usta’ya yakışandı, günün seçkisine lâyıktı.
Tebrikler...Teşekkürler...

Mustafa Ceylan / Kasım 2011
________________

Yüce Allah’ın rahmeti üzerine olsun.
Mekânın Cennet olsun edebiyat aşığı değerli hocam...
Dua’larımızla huzur içinde uyu güzel insan. Edebiyat dünyasına kattığınız eşsiz güzelliklerle yüreklerimizde hep yaşayacaksın...

Hilmi Yazgı / Ağustos 2022

__________
şiir tahlilleri ile devam edecek.

Dip not: Eğer değerli edebiyatçıların sizin de şiirlerinize yapmış oldukları şiir tahlili ve yorumları varsa, lütfen sizler de paylaşın ki mutlaka okuyanlar çıkacaktır. Benim de haberim olursa üşenmeden gelip okuyacağımdan hiç şüpheniz olmasın.
Lütfen örnek gösterilen şiirden ziyade yapılan eleştirinin veya yorumun, güzelliğine özüne odaklanalım.
Bu şiir, benim de, yeni şiire başlayan bir şair adayı kardeşimizin veya sizin şiiriniz de olabilir. Önemli olan edebiyata katkı sunulan, emek verilen şiir tahlilidir. Ben üstadlarımıza,
zaman ayırıp emek veren şair kardeşlerime saygım sevgimden ve bunca emeklerinin zayi olmamasından dolayı ve vefa borcum düşüncesiyle bana yapmış oldukları yorumları paylaşıyorum.

Bu vesile ile
Şiirce saygım ve selâmlarımla...