LA ROCHEFOUCAULD, François VI (1613-1680)
Fransız, ahlakçı. İnsan davranışlarının ve erdemin kökenini araştırmıştır.
15 Aralık 1613’te Paris’te doğdu, 17 Mart 1680’de bu kentte öldü. Fransa’nın eski ve soylu ailelerindendir. Babası 1650’de ölene değin Marsillac Prensi sanını taşıyan Duc de La Rochefoucauld, 16 yaşındayken Ispanyollar’a ve ardından da Hollandalılar’a karşı yapılan savaşlara katıldı. Kardinal Richelieu’ye karşı girişimleri yüzünden önce Bastille’de hapsedildi, daha sonrada Paris’ten sürüldü. 1642’de Richelieu’nun ölümüyle Paris’e döndü. 1643’te kral XIII.Louis ölünce, yerine geçen çocuk kral XIV.Lou-is’nin naibi Anne d’Autrichve Kardinal Mazarin’inde karşısına geçti. 1648-1653 arasındaki Fronde adlı başkaldırı olaylarında yer aldı. Taşradaki soyluların krala ve Mazarin’e karşı başlattıkları bu ayaklanma, sonunda, kralın konumunu sağlamlaştırmasına yaradı. Tuğgeneral rütbesiyle isyancı orduları yöneten La Rochefoucauld, bir süre Bordeaux kentini elinde tuttu. 1652’de Paris önlerinde savaşırken ağır yaralandı. Yaşamının bundan sonrasını Saray’dan uzak, dostu Madame de La Fayette’nin de yardımlarıyla anılarını derleyip, ünlü yapıtı Maximes‘i (Özdeyişler) yazarak geçirdi.
La Rochefoucauld’nun, döneminin soylu yaşamını yansıtıp eleştiren yazıları döneminde yankılar uyandırdı. Maximes’de insan davranışlarının kökeninde özçıkarm yattığını savunan La Rochefoucauld, kahramanlık, özveri, aşk gibi konuları da bu açıdan irdeler. Erdemin rastlantı ya da insanın becerisiyle, çıkarlardan oluştuğunu, dürüst görünen birçok kişinin eksikliklerini gizlediğini, gerçek dürüstlüğün, kusurların çok iyi bilinip ortaya konması olduğunu savunur. Ona göre, ruh gücü ya da güçsüzlüğü organların iyi ya da kötü işleyişleridir. Savunduğu ahlak anlayışı, bir anlamda geleneksel ahlağın yadsınmasına yöneliktir. Görüşlerinin Seneca ve Montaigne’ninkilere benzerlikler gösterdiği söylenir.
• YAPITLAR (başlıca): Memoires de M.De La Rochefoucauld contenant-dans tous leurs details-les hrigues pour le gouvernement a la mort de Louis XIII, 1662, (“M.De La Rochefoucauld’nun, XIII.Louis’nin Ölümündeki Hükümet Entrikalarını Tüm Ayrıntılarıyla Kapsayan Anıları”); Reflections, ou sentences et maximes morales, 1664, (Özdeyişler, 1969).