FRİEDRİCH ENGELS
Luther’in din öğretisine bağlı bir sanayicinin oğlu. Babasının yerine geçmek üzere yetiştirilmişti.
Friedrich Engels ,Alman sosyalist kuramcısı (Barmen 1820-Londra 1895).
Berlin üniversitesine devam ettiği sırada daha sonra eleştirecek olduğu «Genç Hegel’ciler» topluluğuyle (Bauer, Strauss, Ruge, Stirner) ilişki kurdu.
Schelling ve İhtilâl (1842) adındaki kitabında Schelling’in idealist felsefesini eleştirdi.
Köln’de çıkan Rheinische Zeitung gazetesinin yazarlarından Kari Marx ile tanıştı. Sonra babasının firmasının bir imalâthanesi bulunan Manchester’e hareket etti.
Ünlü kitabı İngiltere’de Çalışan Sınıfların Durumu (Die Lage der Arbeitenden Klassen in England) [1945] konusunu meydana getiren sosyal olaylan burada gözlemleyecek ve kaleme alacaktır.
Engels bu kitapta, işçi sosyolojisinin kurucusu olarak ortaya çıkar. İngiliz işçilerinin hayat şartlarını ilk o incelemiş ve tanımlamıştır.
Çartistlere ve Owen’cilere çok bağlıydı. Marx ile yakın dostluğu ve hayatının sonuna kadar sürecek olan işbirliği 1844’te Paris’teki rastlaşmalarından başlar.
Birlikte, «Genç Hegelciler»in, idealizmin ve mekanist materyalizmin eleştirisi Die Heilige Familie’yi (Kutsal Aile) [1845], ancak 1932’de S.S.C.B.’de yayınlanmış olan ve içinde tarihi maddeciliğin temelleri anlatılan Die Deutsche tdeologie’yi (Alman ideolojisi) [1845-1846], Manifest der Kommunistischen Partei’ı (Komünist Manifesto) [1848] ve başka eserler yazdılar. Engels, Brüksel’deki Komünist Federasyonu Merkez komitesinin sekreterliğinde de bulundu.
1848 İlkbaharında, Marx ve Komünistler birliğindeki arkadaşlarıyla birlikte ihtilâle katılmak üzere Almanya’ya döndü; Köln’de Marx ile birlikte Neue Rheinische Zeitung’u çıkardı ve özellikle de ilkin doğduğu şehir olan Barmen’deki işçi ayaklanmasına, sonra da Pfalz devrimci ordusunun harekâtına katıldı.
Bu orduya komuta eden Willich adındaki subayın yardımcısı olan Engels, başarılı bir tabiyeci olduğunu gösterdi.
Willich’in birliğinin yenilgiye uğramasından sonra İngiltere’ye döndü ve babasının Manchester’deki imalâthanesinde çalıştı.
1859-1860 Yıllarına doğru, zamanının büyük bir kısmını, ihtilâle hazırlık olarak, askerlik tekniğiyle ilgili incelemelere verdi.
1870’te, kendini yazılarına vermek amacıylea Londra’ya yerleşti. Marx ile aralarında çok sıkı bir işbirliği vardı.
Bundan dolayı da, Marx tarafından yayınlanmış olan eserlerde Engels’in (çok zaman çok önemli olan) payının derecesini tam olarak bilmek güçtür.
Alman sosyalistleriyle ilişkisini sürdürdü ve onları Almanya’daki işçi hareketinin gelişmesinin önemli her anında aydınlattı.
Gotha programını eleştirdi (1875) ve kendini Marx’ın fikirlerinin başarıya ulaşmasına verdi.
Sosyal demokrasiye karşı koğuşturmalar döneminde (1878-1890) alman sosyalist önderleri çok zaman Londra’ya onun yantna gidiyorlardı.
1890’dan sonra etkisi azaldı. Hayatının son döneminde şu eserleri yazdı: Daha çok Anti-Dühring adıyla bilinen Herrn Eugen Diıhrings Umwalzung der IVissenschaft (Bay Eugen Dühring’in Bilimsel Devrimi) [1878].
Eser, felsefe ve bilim konusunda yazılmış bir makaleler derlemesidir. İçinde Marx tarafından yazılmış (ve ilk olarak 1925’te S.S.C.B.’de yayınlanmış olan) Dialektik der Natur (Tabiatın Diyalektiği) [1813-1883] adında bir bölüm de vardı. Tabiatın Diyalektiği, çeşitli tabiat kanunlarının açıklamasına diyalektik materyalist düşünceyi uygulayan bir kitaptır. Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu (Ludwig Feuerbach und der Ausgang der Klassischen Deutschen Philosophie) adındaki ikinci eser ise (1888) diyalektik materyalist düşünceyi diğer felsefî sistemlerle karşılaştırarak tarihin içindeki yerine oturtur.
Engels aynı zamanda Marx’ın bazı eserlerini onun ölümünden sonra yayınlamış olan kişidir.
Bunların başında da Kapital in ikinci ve üçüncü ciltleri gelir. Correspondances de Fr. Engels (Friedrich Engels’in Yazışmaları) [Kari Marx, Lafargue ve diğer sosyalist yöneticilerle] ise fransızca olarak 1950’de yayınlandı. Bu Yazışmalar, Engels’in Gesammelte Weske’sinin (Bütün Eserleri) ilk iki cildini meydana getirir.