Eleştirel

Eleştirel düşünce, bireysel gelişimi destekler! Toplumsal eşiği de yükseltir! Düşünce alanında, genişleme sağlar!

Eleştirel düşünme, salt "Eleştiri" şeklinde yerleşince, bildik düşünce daralması ve kısıtlamaların revaç bulmasına yol açar! İdeolojik suçlamalara kadar gidebilir!

Neden, niçin, nasıl? Sorularına bireyin kendi öz cevabını araması, eleştirel düşüncenin başlangıcı! Bunun ne sakıncası var? Toplumsal alana hakim olmak isteyen görüş sahipleri, bu sorulara bireyin kendi aklıyla cevap aramasını istemeyebilir! Çünkü kendi egemen görüşlerini ikinci plana atması muhtemel düşüncelerin, ortaya çıkmasını istemezler!

Bir de "Bilenler" sınıfı oluşturulmuş olabilir! Bu bilicilerin sözünün üzerine söz söylemek, "Hadsizlik" gibi algılanabilir! Bilgi üretenler, zaten "Eleştirel Düşünme" ile bilgiyi ürettikleri için başkalarının da bu yolu kullanmasına karşı olmazlar! Karşı olanlar, bilgi üretemeyenler veya popüler olamayanlar; o kadar uğraşmışlar ve tatmin edici bir şeyler, üretememişler! Salt eleştiri ile yol alacaklarını zannederler veya başka çare kalmamış olabilir! Başkalarının ürertimi ve popülaritesinin haksız olduğu zannı hakim olabilir! Bu eleştirel düşünceden uzaklaşılmasından kaynaklı, salt eleştiri nedeniyle olur!

Salt eleştiri, öyle bir hastalıktır ki kurtulmak için daha da fazla eleştiriye düşme zannı vardır! Bataklık gibi, çırpındıkça batma durumu. Salt eleştiri, düşünce ve fikir alanında olsa yine işe yarayacak! Genelde kişisel özellikler üzerinden yapılır! Düşüncede açık bulamayınca, kişisel açık arama yarışı başlar! Kişisel açık, yine düşünce ile birazcık alakalı olsa, yine sorun olmayabilir! "Şunlar, şu konuda fikir üretemez!" klişesine benzer söylemlerle, düşünce kısıtlama eğilimi olabilir! "Herkes her konuda, fikir üretebilir!" Her üretilen fikir, zaten kabule zorlanamaz! Bazısı işi iyiden kişisel özelliklere kadar götürebilir! Fiziki görünümünden tutun, bireysel düşüncesine kadar salt eleştiri yapmaya çalışırlar! Bu da çaresizliğin, dışa vurumu gibi!

Son tahlilde; "Herkes her konuda, fikir üretebilir!". "Eleştirel düşünce", bilgi açısından dolu olanların tercihi! Salt "Eleştiri" ise bilgi açısından boş olanların veya bilgi olsa da ham kalmış, işlememiş olanların tercihi. Salt eleştirinin, yapıcı bir getirisi olmaz ama yıkıcı olabilir! Eleştirel düşünce ise her durumda fayda sağlar! Düşünce alanında kapışmanın nedeni ve salt eleştiriye düşmenin nedeni, düşünce alanının kapatılmaya ( mekan kapatma gibi) çalışılması. Sonuçta düşünceyi yöneten ve düşünceye hakim olan, düşüncenin sonuçlarına da hakim olur! Herkes kendi hedeflediği sonuca meyillidir! Bunda da sorun yok ama diğerlerinin de kendince sonuç hedeflemeye meyili vardır! Akla uygun olan, kabul görür! Daraltmaya çalışan da debelenir!

Saygılarımla,

Ahmet Bektaş