Belgesel

Belge: Bir gerçeğe tanıklık eden yazı, fotoğraf, resim, film vb., vesika, doküman. "vb." için ses kaydı, olabilir!

Belgesel, belge niteliği olan!

Belgesel izlemeyi, severim. Tanımdaki unsurlar, eksik olduğunda yeterli olmasa da bir şeyler çıkarılabilir! Mesela belgeseli yapanların bilgi birikimlerini, yeteneklerini veya ideolojik mesajlarını anlamak mümkün. Bazı belgesellerin amacı, sadece yapım ve satım olabilir! İdeolojik de olabilir!

Doğa belgeseli hazırlamışlar; bakın bu "Dağ" bu da "Ağaçlar" şeklinde basit ve amatörce hazırlanmış görüntülere fazlaca para harcanmış olabilir! Maksat, adı "Belgesel" olan bir şey yapmak olunca "Belge", sadece görüntüdeki dağ ve ağaçlar olabilir! Alıcı da hazır ise sorun olmaz!

Eskiden "Kaptan Kusto" belgesellerini izlerdik. Deniz altında zor şartlarda, kaliteli çekimler yapıyorlardı. Belgesel, kaliteli olunca onun satışından kazanılan gelir ile daha iyisini yapmak da mümkün oluyor! Belgeselin içeriği zengin olduğundan, yaygın izlenimi de oluyor!

Belgeselin, "Belge" kısmı, zengin olmalı! Bir dağ gösteriyor iseniz dağın coğrafi bölgesi, özellikleri ve tarihçesi hakkında çalışma yapmış olmak gerekir! Aralarda bunlara dair küçük hikayeler de verilmeli! Güncelde durumu nedir? O da önemli!

Tanımdaki "Gerçeğe tanıklık eden" unsuru, en önemlisi. Bir yalanı ortaya çıkarmak da "Gerçeğe tanıklık", olarak düşünülebilir! Televizyonda stüdyoda, belgesel sayılabilecek bir program izliyorum; konuşması için çağrılan "Belge" niteliğindeki uzman, eski zamanda bir olayı aydınlatırken o zamanda kullanılan bir "İsim" kullanıyor! O ismin yerine koyacak başka bir şey de yok! İsimde herhangi bir argo veya yasak da yok! Her nedense oturumu yöneten eleman, konuşmacı yani "Belge" niteliği olan konuğun sözünü kesip, o ismi kullanılmamasını söylüyor! Konuk, "Müsade ederseniz anlatayım, bu o zaman öyle idi!" diyor ve konuyu anlatmaya çalışıyor! Oradaki müdahalenin nedeni, tamamen kaygısal. Eski zamandaki insanların itibarını korumak maksatlı! Ama bu söz ile itibar kaybı yok! Hassasiyetin nedeni, bilgisizlik! Halk arasında var ya hani; "Şuğa köle demiyak da gönüllü işçi diyak!" türü müdahaleler. Sadece komik oluyor! Belgeseli de "Belge" unsurundan yoksun kılıyor! Gel de izle!

Son tahlilde; belgeselde "Belge" kısıtlaması; belgeseli, "Belgesel" olmaktan çıkarır! Dağları, ağaçları, insanları ve sevimli- sevimsiz hayvanları göstermekle belgesel olmuyor! En azından "Belge" olmuyor! Yine de içeriğinde "Belge" olan, iyi çalışılmış belgeseller var! Ben, onları izliyorum. Belgesel niteliğindeki programlarda, "Belge" daralması var ise zaten o "Belgesel" de olmuyor! Teşvik ve uyarı gayretleri elbet olabilir! Bu belgeselin içinde geçebilir ama belgeselin, "Belge" olması; dilek ve temennilerden çok daha öte bir şey!

Saygılarımla,

Ahmet Bektaş