YAHUDİLİĞİN TARİHÇESİ.
Musa, Tanrının emriyle Mısır’a on âfet yağdırdı ve firavunu İbranileri azat etmeye zorladı.
İbraniler böylece İsrail halkını meydana getirdiler.
Mısır’dan çıkışlarından az sonra (M.ö. 1440-1220) Sina yarımadasındaki Sina dağında Tanrı onlara On Emir’i gönderdi.
İbraniler Tanrı tarafından peygamberlere ve ahfadına vaadedilen Kenan ülkesine (bugünkü İsrail) doğru yola çıktılar, fakat oraya varmadan önce kırk yıl çölde kaldılar.
Bu süre içinde Musa onlara yahudi dininin inançlarını ve kurallarını öğretti.
Yahudiler «yargıç» denen şefler tarafından bir süre yönetildikten sonra kendilerine bir kral seçtiler: Saul; Saul’den sonra Davud ve Davud’un oğlu Süleyman kral oldu.
Süleyman’ın ölümü (M.ö. 933 veya 931-930’a doğr.) bir ayrılığa yolaçtı.
İki krallık meydana geldi: Yahuda ve İsrail krallıkları.
Peygamberlerin soyundan gelenler çevrelerindeki kavimlerin putperest inançlarını benimsemeye başladılar. İlhamlarını Tanrı’dan alan peygamberler araya girerek onlara Tanrı töresini hatırlattılar.
Bunların en tanınmışları ilya, Elişe, İşaya, Yeremya, Hezekiel’dir.
İsrail krallığı 722’de yıkıldı ve halkının büyük bir kısmı Asur’a götürüldü.
Yahuda krallığı da 586’da çöktü ve on binlerce yahudi Babil’e sürüldü.
Kudüs tapınağı yakıldı.
Keyhusrev 538’de sürgündeki Yahudilerin yurtlarına dönmelerine izin verdi.
40 000’den fazla yahudi geri döndü. 444’te vaiz Ezra, Musa töresine sadakat akdini resmen ilân etti.
Kudüs’te inşa edilen ikinci tapınak M.S. 70’te Romalılar tarafından yıkıldı.
O tarihten itibaren tapınak kültü yerine sinagog kültü geçti.