Mizah

Bilgi ve deneyimlerin, eğlenceli ifadesi. Fikirlerin farklı yönlerinin ilgi çekici, güldürücü, düşündürücü, şaşırtıcı yönleriyle ifadesi. Aslında "Mizah" bir bakış açısıdır.

Yazı türlerinin hepsinde "Mizah", bulunabilir. Halk arasında "Fıkra" anlatımı yaygındır.

Hepsi onlara ait olmasa da Nasrettin Hoca ve Temel fıkraları popüler. Temel fıkralarında şaşırtıcı haller, yanılgı ve kurnazlıklar ön planda; Nasrettin Hoca fıkralarının ise düşündürücü ve toplumun davranışlarına ayna tutan yönleri vardır.

Fıkralar olmasa, toplumun farklı eğilimleri, şaşırtıcı halleri veya kanıksanmış yanlışları, açıkça ifade edilemeyebilir. Nasrettin Hoca fıkralarının en bilindikleri dahi defalarca anlatılsa güncelliğini kaybetmiyor. Toplumdaki kurnazlıklar, şaşkınlıklar, kanıksanmış haller, Temel fıkralarıyla açığa çıkarılabilir.

Önceki uzun "Özet" yazımda bahsetmiştim. Anlamayan, sadece ayrıntılı zor anlatımı değil kolay- basit olanı da anlamaz! Mizahi anlatılsa, bu sefer de gülünç yerine odaklanır, yine anlamaz!

Her konuda olduğu gibi bu konuda da hassasiyet oluşabilir. Toplumdaki komik durumlar veya kanıksanmış yanlışların, mizah yoluyla ifadesinde sıkıntılar çıkabilir. Temel fıkrasında "Temel", alınabilir. Nasrettin Hoca fıkrasındaki hırslı ve kurnaz köylü, fıkranın içeriğine tepki gösterebilir.

Bir Temel fıkrası; Temel yolda gidiyormuş, muz kabuğuna basıp düşmüş. Kalkıp yoluna devam ederken bir muz kabuğu daha görmüş. İçinden "Yine düşeceğim!" demiş. Nasrettin Hoca da göle maya çalarken "Ya tutarsa" demiş.

Son tahlilde; fikirlerin ifadesinde "Mizah" kullanılabilir. Doğrudan anlatıldığında sıradan olan şeyler, komik veya şaşırtıcı yönleriyle anlatılabilir. Temel’in şaşkın halleri ve Nasrettin Hoca’nın bilge halleriyle düşünceler, ifade edilebilir.

Saygılarımla,
Ahmet Bektaş