Tarafsız araştırılmalıdır mazi.
Tarafsız olmalıdır maziyi araştıran kişi.
Duygularından, yaşam tarzından, felsefesinden, cinsiyetinden, milliyetinden, renginden, dininden, boyundan, posundan arınıp..öyle bakmalı geçmişe.
Geçmişte yapılan hataların tekrarlanmaması; başarıların gizli kalmaması için tarafsız olunmalı.
Kötü iyiye, iyi kötüye dönüşmemeli. Adaletli olmalı geçmişini arayan gözler, tarihini yorumlayan diller.


Dağınık, karanlık, tozlu bir odaya benzer mazi.
Arada bir o oda havalandırılmalı, düzenlenmeli.

Perdesi, penceresi , lambası kapalı bu zifiri karanlık odada;
kimi halının altına süpürür pislikleri. Gelişigüzel yığar dosyaları, ortalığa saçar fotoğrafları, kitapları.
Görünmesini istediği çirkinlikleri siler, parlatır öne koyar.
Görünmemesini istediği güzelliklere ise .... çamur sürer, gizler, belki de yok eder.

Oysa ki ... perdeyi, pencereyi, lambayı açmalı ve her şeyin net bir şekilde görünmesi sağlanmalı.
Yerdeki halıyı kaldırmalı, tozunu çırpmalı, düzene sokmalı dağınıklığı.

Mazideki zalimin maskesi düşmeli, mazlumun çektiği çile bilinmeli ve ....
yiğidin hakkı yiğide verilmeli.