SALÇA
Salça, yemeklerimizin rengi. Kırmızısı... Tadı, tuzu. Olmazsa olmazı... Lakin bu sözcük bende domatesten çıkarılan bir çeşit ezme çağrışımı yapmıyor. Salça sözcüğü İtalyanca’dan girmiş dilimize. Hatta aslı ”salsa”.
Eskiden “Gırmızı yağ” derlerdi salçaya bizim köyde. Zaten anamın dilinde domates yoktu. “Gırmızı (kırmızı)” vardı. Domatesin adı “Gırmızı”ydıo zamanlar.
Bir şarkıda geçer ya:
“Domatesin çekirdeği
Kırmızı kırmızı”
Burda bir tuhaflık var gibi geliyor bana. Domatesin çekirdeği kırmızı değil. Sarıya çalandır. Domatesin kabuğu, eti kemiğidir kırmızıdır. Zaten o sebepten “Gırmızı” diye anılır olmuş Oğulcuk’ta.
Gırmızının ezilip kaynatılmasıyla “Gırmızı yağ” elde edilirdi. Ankara Çıkınağıl’da “Firek yağı” idi salçanın adı. Kimseler salça nedir bilmezdi. Şimdi medeniyet yolundayız ya “Gırmızı yağ”, oldu salça. Bir de deme vardır salçayla yapılmış. Şöyledir: "Yemeğin salçalısı, kadının kalçalısı." Kadının yerine "avradın" sözcüğünü kullanır çoğu.
Salça sezonu açıldı Oğulcuk’ta. Hanımlarda bir telaş bir telaş! Doğal olarak bizde de. Biz dediğim de ben Yavaş, Hurşut, Adem, Kubilay...Geçenlerde Adem’le Kubilay bağlantı yapmış komisyoncuyla. Eve ayağımıza kadar getirdiler domatesi. Yüzer, iki yüzer kilo aldık. İki gün sonra salça çekme makinesiyle çektirdik. Bu sabah da kargalar kahvaltı etmeden önce kalktık. Ocaklar yandı. Biz zaten akşamdan tedarikliydik. Peruz’um geçti ocak başına. Biz Yavaş’la şöyle bir sabah gezmesi yaptık. Sonra gelip aşçı yamaklığına başladım. Getir götür işi canım...
Bu işin ustası Peruz. Ben ustanın işine hiç karışmadım.
Hurşut Can kardeşimiz de salça leğeninin başındaydı. Yürüyüş başlangıcında ona da bir selam verip “Kolay gelsin!” dedik.
Yavaş İsmail dünden bitirmişti salça işini. Bakmayın siz lakabının “Yavaş” oluşuna aziz arkadaşımın. İş başında çok canı tezdir. İş yaparken coşar, taşar. Nitekim eşi Fatik’le salça işini bizden önce kotardılar. Hem de domatesi elleriyle ezip sıktılar. Bizim gibi makine yolu beklemediler.
Bu yıl salça işini bitirdik. Darısı salça telaşında olanlara. Allah kolaylık vere salça telaşı çekenlere.
Yüce Tanrı ağız tadıyla yedire. Bereket vere. Arta eksilmeye, taşa dökülmeye. Biri bin ola. Tekrarını nasip eyleye inşallah!