Saygı

Kısaca saygı: “Başkalarını rahatsız etmekten çekinme duygusu”

Saygının diğer manasında yer alan; “Değer, üstünlük, kutsallık, yaşlılık” üzerinden “Saygı” beklentisi izafidir, kişiye görecelidir!
Değer; kime göre, neye göre?
Üstün; kime göre, neye göre?
Kutsal; kime göre, neye göre?
Yaşlı; kime göre, neye göre?

Saygının “Başkalarını rahatsız etmekten çekinme.” Anlamı çok daha önemli! Üstünlük ve kutsallık üzerinden “Saygı” arayışı kişiye izafi olduğundan “Kim, kimden üstün; kimin kutsalı daha saygın?” soruları üzerinden bitmeyen çelişkiler, yanılgılar, aldatmalar, aldanmalar, hatta dayatmalar çıkmış-çıkar!

Saygı beklentisi, beklentinin içeriği açısından bazı “Saygısızlıktır”! “Kendi ırkının efendi, seçilmiş ırk olduğuna; diğerlerinin köle!” olduğuna inanan birisinin, bu inancına diğerlerinden saygı istemesi saygısızlıktır! Saygı beklentisi dahi bazı saygısızca bir tavır olur!

Hak ve hukuk ise çok önemli ve ihmal edilemez! Başkalarının hukukunu çiğnemeden “Saygısızlık” olmanın sınırını da “Hukuk” çizer! Gözden kaçmasın “Hukuk” ile “Kanun” aynı sonuca çıkmaz! Kanun, hukuk sağlamak maksatlı çıkartılır ama tüm kanunların tüm haklara karşılık gelmesi beklenmez; mümkün de değildir! Mesela “Saygı” tanımındaki izafi kabuller (Üstünlük ve kutsallık), üzerinden yapılacak bir kanun herkesi kucaklamayabilir! Bir örnek vermek isterim; “Seçilmiş ırk” olduğuna inanmış ve tanrının kendisine bazı toprakları vaat ettiğine (vaat edilmiş topraklar) inanmış birilerinin bu inançlarına saygı sağlamak için çıkarılacak bir kanun, tam kapsayıcı, evrensel olabilir mi? Bu “Hukukun evrenselliği” ilkesiyle nasıl bağdaşacak? Kanunların toplumun tüm kesimlerine eşit hak sağlayacak şekilde yapılması esastır! Yani bir eylemin hükmü, sıradan insanlara ayrı; seçilmiş, kutsal ve egemen olanlara ayrı işliyor ise orada “Hukuk” evrensel olarak işlemiyordur! Bakın argoda bir söylem vardır; “Ağaya beleş!” Bu söylemin benzeri şöyle işletilmiş: “Size haram, kutsal kişiye helal!” bir başkası “Size yasak bize serbest!” Bir ortamda “Seçilmişlik, ayrıcalıklı olmak ve kutsallık” kabulü inanç olarak var ise bunun bir sakıncası hemen olmaz ama hukuka da yansımış ise uzun vadede büyük hukuksuzluklara yol açar! Hukukun terazisi kopar! “Saygı” konusunu “Hukuk” çerçevesinde ele almak çok daha detaylı ve önemlidir! Kısa kesiyorum.

Bir zamanlar bir yol kenarında dişi bir köpek yaşıyormuş. O yolu kullanan bir “Ulu kişi” varmış. Köpek, bu “Ulu kişi” geçerken ona saygıda kusur etmezmiş. Derken köpeğin yavruları olmuş, enikler sağa sola saldıracak kıvama geldiklerinde anneleri onları uyarmış; “Buradan bir ‘Ulu kişi’ geçer sakın ona saldırmayın, saygısızlık etmeyin!”.
Ulu kişi oradan geçerken köpekler saldırmamış ama uzaklaşınca arkasından hep beraber havlamışlar! Anneleri onları azarlamış; “Ben size demedim mi, ‘Ulu kişi’ ye saygıda kusur etmeyin diye?” Enikler hep bir ağızdan cevap vermiş; “Biz saygımızı gösterdik ve saldırmadık, saygımızı gösterdik ama biz köpeğiz, köpekliğimizi de yapalım!”

Son tahlilde; saygı beklentisi, “Hukuk” açısından ortada bir hak ihlali yok ise işleme girmez! Kişinin kendi saygınlığını oluşturması, saygı beklemesinden daha önemlidir, değerlidir! Başkalarının saygın olmayan kabullerine saygı göstermek ise kişinin kendine olan saygısını giderir!
Saygınlığınız daim olsun.
Selametle,

Ahmet Bektaş