Amon (Amen, Amun, Ammon, Amoun, Amen, Amin

Amon, Teb’in baş tanrısıdır. Eşi Amunet’le birlikte ilk tanrılardan biridir. Kutsal hayvanları kaz ve koçtur. Orta Krallık Dönemi’nde sadece yerel bir tanrıydı ama Tebliler Mısır’a hakim olunca Amen önemli bir tanrı oldu. 18. Hanedan’dan itibaren Tanrıların Kralı oldu. Ünlü Amen Tapınağı Karmak, dünyanın en büyük dinî yapısıdır. 19. ve 20. Hanedanlar Amen’in görünmeyen yaratıcı güç” olduğunu cennetteki, dünyadaki, engin derinlerde ve yeraltı dünyasındaki hayatın temeli olduğunu düşünürlerdi.

Amon hoşnuttur" anlamına geliyordu. Daha sonra Ra ile birleşerek dini törenlerde adı anılan ve kendisine yücelikler atfedilen Mısırın en güçlü tanrısı oldu.

Bir Müslüman, duasını tamamlar ve söyler bu kelimeyi… “Amin” kelimesi ağzından çıkarken elleriyle tüm yüzünü kapatır ve alından çeneye doğru bir sıvama hareketiyle tamamlar dini rituelini.

Bir Hıristiyan’sa parmak uçlarıyla hac işaretini yapar dua rituelini bitirip “Amen” kelimesi ağzından dökülürken.

Peki, ne demektir birbirine bu kadar çok benzeyen, anlam olarak da ayni olabileceğini düşünebileceğimiz bu dört harfli kelime?

- Kuran’da “amin” kelimesi geçer mi?

Sorularımızı daha fazla uzatmadan biraz tarihe girelim isterseniz….

M.O. 14. YY’da Mısır Firavunlarından Amenofis (diger ismiyle Amenhotep IV) ve karisi Nefertiti, monoteizmi (tek tanrıcılık) benimser ve yeri ve göğü yaratan tek Tanrının Aton (Aten) olduğunu kabul eder. Kendi ismini de Akhenaton (Aton’un hizmetkari) olarak değiştirir. Tarihteki ilk tek tanrı inancını icat etmesiyle bilinse de ölümünde sonra Amon rahipleri tarafından izleri büyük ölçüde silinir. Amon rahipleri bununla da kalmaz, Akhenaten’in oglu Tutankhaten (Aten’in yasayan goruntusu) ismini de Tutankhamun (Amun’un yasayan görüntüsü) olarak değiştirirler. Resimde Akhenaten, karisi Nefertiti ve oglu (soldan ikinci) Tutankhamun ile tek Tanri Aton’a ibadet ederken görülür.

Amen
Ahkenaton’un olumu (olduruluşu daha doğru bir ifade olurdu aslında) ile Amon rahipleri tarafından en büyük Tanrı yeniden Amon (Amun, Amoun, Amen) olarak kabul edilir ve cok tanrılı dine dönüş yapılır. Amon’un diğer tanrılardan en büyük farkı yoktan varolmus olması ve diğer tanrılar gibi anne babasının olmamasıdır. Amun, tanrıların kralı olarak kabul edilir ve tek tanrılı dine biraz da olsa vurguda bulunur. Osiris ile birlikte en çok kayada sahip olduğumuz Mısır tanrısıdır.

Amun önem kazandıkça diğer bölgelerin Tanrılarıyla da özdeşleştirilecek ve nihayetinde Amut’un aslında Ra’yi da temsil ettiğine karar verilecek, ismi de Amun-Ra (Amen-Ra) olarak bilinmeye başlanacaktır. Ra, günesin görünen yüzünü temsil ederken Amun ise Güneşin gizemli yüzünü temsil edecektir.

Zamanla Isis ve Osiris önem kazandıkça Amun’un popülaritesi azalacak ama nihayetinde onların oğulları olan Horus’la özdeşleştirilerek tekrar eski önemini korumayı başaracaktır.

Mısır dışındaki bölgelerde de Amun’a benzer isimlerle tapilinacak, Amen ismiyse ‘Amane’, ‘Arkamane’, ‘Ammonia’, ‘Ammonite’ gibi formlar alacaktır. Libya’da ‘Amun’, Yunan’da ‘Ammon’ olarak tapılacak ve uğruna tapınaklar yapılacaktır. Romalılar antik Libya’daki Jüpiter Amun tapınağından topladıkları ‘Amonyum Klorid’e (NH4CI) “Amun’un tuzu” diyeceklerdir. Beynimizdeki hippocampus (hafıza bölümüne)(long term memory) bölgesine sekil olarak koçboynuzunu anırdığı ve Amun tanrısının sembollerine benzediği için “cornu ammonis” denilecektir.

Müslümanların çok sevgili peygamberi Muhammedlin, doğup büyüdüğü bölgede inanış ve kültürleriyle hayli etkili olan Yahudilik ve Hıristiyanlıktan beğendiklerini alır beğenmediklerine “tu kaka” derlerken, “Amen” kelimesini de, pek hoşuna gitmiş olacak ki, “Amin” olarak kullanmaktan çekinmez. Ama Müslümanların bilmediği bir noktaysa, “Amin” kelimesi Kuran’da bir kez olsun geçmez. Bir sonraki namazınızı kılarken okuduğunuz Fatiha suresinin sonunda uzun uzun “Amin” çekerken eski Mısır Tanrısı Amon-Ra’ya seslendiğinizi unutmayın

(HAKKA SURESİ 46 ayet )
Eğer o (Muhammed), Bana karşı, ona bazı sözler Eklemiş olsaydı, Ben onu kuvvetle yakalardım, sonra onun şah damarını koparırdım.

İBRAHİM suresi, 40. ayet
Rabbim, beni ve zürriyetimi namazı ikame edenlerden kıl. Rabbimiz, duamı kabul buyur.

(İBRAHİM SURESİ 40)
Rabbim, beni namazı gözeten biri kıl, çocuklarımı da... Rabbimiz dualarımı kabul et.’

(NİSA SURESİ 125 ayet )
İyilik yaparak kendini Allah’a teslim eden ve hanif olan İbrahim’in dinine uyandan daha güzel din’li kimdir? Allah, İbrahim’i dost edinmiştir.