Hep bahsederler, "insan kalıplara girmemeli özgür olmalıdır." diye. Peki ya bu konuyu hiç düşündünüz mü? Gerçekten kalıplar var mıdır? Varsa eğer bu kalıpları kim üretmiş? Kalıbı üreten kişiler at gözlüğü takıyorlar mıydı? Sanırım kafanız karışmaya başladı. Ama bütün sorulara gelin yanıtlayalım.

İnsan doğduğunda dünyada ki bütün bütün dilleri konuşmaya, bütün kültürleri yaşayabilmeyi hatta doğuştan yüzmeye bile uygun yaratılmışken neden ilerleyen yaşlarda bunları neden yapamazlar hiç düşündünüz mü? Sorunun cevabı vereyim hemen. Fıtratında her şeyi yapabilme yeteneği olan insanı kurallarla kalıba sokmaya başlarız. Ebeveynler neleri yapmasını istiyorsa çocukları da öyle yetiştirirler. Anne ve baba yüzmeden korkuyorsa çocuğu kalıba sokup yüzme konusunda ön yargıya neden olabilirler. Peki ya nedir bu ön yargı?

Önyargı, bir kişi ya da olaya ilişkin yeterli bir bilgi edinmeden, önceden, peşin bir karara varmış olma durumudur. Toplumun küçüklükten itibaren kulağımıza fısıldadığı her kelime ve sunduğu her resim, önyargımızın temel taşlarıdır. Önyargı, insanların düşüncesizliğine bir kılıftır. Su, izanın pusulasıdır. En adaletsiz yargı önyargıdır. Önyargı bireylere, düşüncelere, belirli bir insan topluluğuna ya da nesnelere ilişkin olabilir. Önyargılar kişinin, topluluğun ve nesnenin karşısında olmak ya da yanında olmak biçiminde ortaya çıkabilir. Ama genellikle olumsuz, yani karşı olmak biçimi ağır basar. Önyargılar bazen de acele karar vermekten kaynaklanır.

İlk aşama olan önyargılar başlayan kalıp süreci başlamıştır. Yavaş fikirler empoze edilmeye başlar. Sürekli benim için düşün demeye başlanır. Sistematik olarak kalıplara sokularak birey şekillendirilir. Ne yapmasına karar verilmesi ebeveynler verirler.

Peki kalıplar karar verenler kalıba girmemişler midir? Aslında insanlık var olduğundan beri yaşanılan bir süreçte hep kalıba sokulmuştur. At gözlükleri üretenler ilk at gözlüklerini takanlardır. Kalıba sokanlar da kalıpları üretenlerdir. Kısaca sürekli şekillendirilmek için bu düzene karşı çıkmak zorundayız.