Dilimizde sonu “izm” ile biten her kavram bir ideolojiyi tanımlar. Onu, besler ve büyütür. Cemil Meriç “izmler” idraklerimize giydirilen deli gömlekleridir.” demekle modern dünyada ideolojinin önemine işaret etmiştir.

İnancıyla, ibadetiyle, ayinleriyle ve sık sık tekrar edilen ritüelleriyle ister çok tanrılı olsun ister tek tanrılı olsun; şintoizmden, budizme Hristiyanlıktan İslamiyete uzanan süreçte bütün dinler özü itibariyle birer ideolojidir.

Örneğin sürekli lanetlenen, yeryüzündeki sefaletin ve felâketin sebebi olarak gösterilen kapitalizm; eleştirel bir yaklaşımla, kapitalist, gölgesini satamadığı ağacı keser veya kapitalistlere parayı gösterin onlar kendilerini idam edeceğimiz ipi bile satarlar gibi süslü sözlere rağmen, modern yaşam kapitalizmi bir şekilde besliyor ve büyütüyor.

Her geçen gün yaşama biçimimizi daha detaylı bir formata sokan AVM kültürünün “görmek kadar görünmek de önemlidir” sloganı hepimizi rüzgarında savururken; doymak bilmez alış-veriş iştahımız ve tutkumuz sonuç itibariyle kapitalizmi azgınlaştırarak bizlere bindiğimiz dalı kestiriyor. Devletin israfı önlemek adına politikası sadece göstermelik. Bir yandan tasarruf genelgesi yayınlayan devlet öte taraftan tüketimi kamçılamak için işsizliği önlemek, sektörleri canlandırmak adına alış veriş festivalleri düzenliyor. Bu sonuç olarak gelir dağılımının daha da bozulmasına sebep oluyor. İstanbul’da en zenginle en fakir arasındaki gelir uçurumunun 332 kat bozuk olması başka nasıl izah edilebilir?..

Kapitalizm veya özeti olan “paraizm” sihirli bir marifetle ve meziyetle; bizlere suyu 50 kuruşa içirip, tuvalete 1 liraya işeten ideolojinin adı olarak hepimizi yaz gününde kış uykusuna yatırma kudret ve kabiliyetine sahip olarak varlığını sürdürüyor.

Öyle ki kapitalizmin amansız düşmanı komünizm; bir ideoloji, bir felsefe ve bir sistem olarak Kızılordu’suyla birlikte kapitalizm tarafından satın alınmak suretiyle tasfiye edildi.

Hepimiz, kendi öznel ve nesnel gerçekliklerimiz perdelenmiş, farkındalığımız dumura uğratılmış halde hatta kendi önceliğimizi belirleme iradesi zaafa uğratılmış, olmayan parayı kredi kartı ile harcayacak çaresizler ve zavallılar olarak kahrolasıca kapitalizmin gönüllü fedaileriyiz.

Tanık olanlar bilirler kurban kesilmeden önce boynu okşanır. Kapitalizm bu işi pazarlama teknikleriyle, reklamlarıyla, fuar organizasyonlarıyla, vitrin tasarımlarıyla, basınıyla, medyasıyla ve şeytanı bile şaşırtan; tuzağa bıraktığı yemi cömertlik olarak takdim eden olağanüstü dilbaz jargonuyla en iyi bilen “izm”dir.

Turhan Şahin