YİRC0ĞCA
Şimdi diyeceksiniz ki: “Bu yircoğca da neyin nesi?” Biraz sabır lütfen. Hepsini anlatacağım. Yeter ki lafımı kesmeyin. Avcıyla atıcının önü kesilmez gurban. Bir iki satır okuyup da: “Amaan!..” deyip başka yerlere gitmeyin. Hani diyorsunuz ya sörf mörf yapmak...Durun biraz. Sörf mörf şurda dursun hele.
Bizim Oğulcuk’ta yircoğca, sansarın adıdır. Yircoğca, bir birleşik kelime. “Yerci koca” sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuş. Halk ağzında söylene söylene k sesi yumuşamış. Düz geniş e düz dar i olmuş. Bazı seslerde değişim olmuş. Birleşik, “Yircoğca” biçimini almış.
“Manası nedir?” derseniz kümes hayvanlarının düşmanı. Yumurta yiyor. Kuş,güvercin ne bulursa yuvada yavruları bağırta bağırta alıp götürüyor. Tavukları boğup bırakıyor. Bazılarının sadece kafalarını yiyor. Hani bizim culuğun (hindi) da başını yemişti. Hacer’le Peruz atmaya kıyamamışlardı culuğu. Haşlayıp bir güzel mideye indirmişlerdi. Anam rahmetli bir lokma ağzına koymamıştı:”Mundar oldu.”diye.
Yemesi kıyıcılığından. Canlara kıyıyor .Acımasız. Kocalığı da biraz ekeşmişliğinden. Halbuki yumruk kadar bir yaratık. Geceleri çıkıyor teşrik-i mesaiye. İğnenin deliğinden geçiyor mendebur hayvan.
Geçen yıl sonbaharda giderken bizim tavukları Ayşegil’e bıraktık.”Ölen ölür,kalan sağlar bizimdir.” dedik. Ayşe bacım sağ olsun “Can baş üstüne” dedi. Ali İhsan enişte de hiç sesini çıkarmadı. Ayşe dedi ki:
“N’olacak? Yiyecekleri bir avuç buğday deağil mi? Bizimkilerin arasında geçinip giderler.”
Bırakıp gittik Mersin’e. Bir altı ay sonra döndük Oğulcuk’a. Beş tavuğumuzun beşi de sapasağlam. Ayşe’yle Ali İhsan “Emanet” diyerek üstüne titremişler bizim beyaz bilibililerin. Ayşe uyardı:
“Abi,tavıklarınızı gotürün. Bak dilki milki yir. Yircoğca geziyo. Soona atın gaç gışlıydı hikayesine dönmesin.”
Bu “Atın gaç gışlı (ayaklı)?” hikayesi rahmetli anamın anlattığı güzel bir masaldı. Ona göndermede bulunuyor benim can bacım. Ben de kümesin yerini değiştirme niyetindeyim:
“Hele kalsın birkaç gün daha!..” dedim.
Kümesi yıktım. Yenisinin temelini attım. Ali İhsan enişte de kümeste tadilat yapacak. Tavanı yükseltip çatı koyacak. O da başlamış işe. Tavukları da emmileri Ali abinin (Tors Ali) pineliğine koymuşlar. Yircoğcanın arayıp da bulamadığı. Ali abigilden taraf bir tünel kazmış. Bir gecede sekiz tavuk,bir horozu mefta etmiş. Bazılarını almış gitmiş. Birkaç tanesini de sağa sola atmış.
Bizim Ayşe karalar bağladı. Ali İhsan ikinci gece omzunda çifte gece yarısnına kadar devriye gezmiş. Nöbet tutmuş pinniğin başında. Lakin yircoğca anasının gözü. Ali İhsan’ı göre göre yaklaşır mı o muhite? Gelmemiş tabii...Ali İhsan beklemekten usanmış. Gelmiş eve. Vurmuş kafayı yatmış. Yircoğca da arz-ı endam etmiş. Sağda solda bıraktığı tavukları alıp sırra kadem basmış.
Bizim Ayşe durup durup Karabaş’a laf sokuyor:
“Geberesice! Sen balkonda uyukla. Tavıklarımızı yircoğca yiyo. Senin ruhun duymuyor...”
Halbuki Karabaş’ın ne günahı var? Yircoğca Ali abigilin avludan kazmış tüneli. Karabaş ne bilsin.
Hasılı kelam kümesi bitirelim de yeni bilibililer alacağız dostlar. Çuvalı bozup hağbe (heybe) yapacağız nöörek?