Haibun Nedir?

‘Haikai no Bunshô’nun kısaltmasıdır ve kısaca haiku tarzında düzyazı demektir.

Haibun, haikai-şairlerinin yazdıkları, biçim ve biçem olarak, önemli haikai unsurları içeren şiirsel düzyazı türüdür.
Haibunun öncüleri kısa anlatılar (zuihitsu), günlükler (nikki) ve seyahatnamelerdir (kikô).

Seyahatname, anı, önsöz, , makale, eleştiri ve mektuplar haibun olarak yazılabilir. Haibunun içine veya sonuna bir veya birkaç haiku veya tanka serpiştirilmiş olabilir, fakat bu da şart değildir; sadece düzyazı da olabilir.
Bashô, haikuyu yeniden şekillendirmesinin yanı sıra dünya edebiyatında eşi olmayan bu türü geliştirip kazandırmıştır.

Bashô’ya göre iyi bir haibun için geçerli kurallar kısaca şöyledir:

Mantık tarafından kurulmuş olmaması, anlık yaşamdan kaynaklanması, bütünlük taşıması, fakat sonunun açık olması, kesin, kati ve özlü olması, basit bir tarzda yazılmış olması ve her şeyden önce şiirsel kısa anlatı olmasıdır.
Haikuda olduğu gibi, haibun için de ilk önemli eserleri veren yine Bashô’dur. Bashô’nun yazmış olduğu meşhur eseri ‘Oku no Hosomichi’ -1689 (uzak kuzeye giden ince yol) seyahatlerinde yazdığı haibunlardan oluşur ve Coşkun Yerli tarafından Türkçeye çevrilmiştir.

Haibun yazmış diğer şairler şöyle sıralanabilir: Yosa Buson (1715–1783), Yokoi Yayü (1702–1783), Kobayashi Issa (1763–1827).