ŞEHİR VE İNSAN
Diyarbakır’ı tarif eden üç tümce var.Her birini bir dize olarak alırsak dört dizelik bir
şiir oluyor:
"Binlerce yıldır akan bir nehir
Otuz üç medeniyet
Bir şehir
Diyarbekir"
Evet Diyarbakır’ın tanımı bu.Dicle’dir binlerce yıldır akan nehir.Diyarbakır’ı Diyarbakır yapan ırmak.Hemen yanı başında akıp gidiyor Basra’ya doğru.
Otuz üç medeniyetin harmanı Diyarbakır.Tarihe tanıklığı var Diyarbakır’ın.Güneydoğu’nun en eski şehirlerinden biri.Bir kültür merkezi.Yetiştirdiği şair,yazar ve düşünürler,sanatçılar bunun kanıtı.Bir çırpıda aklıma gelenleri sıralayayım:Ziya Gökalp,Cahit Sıtkı Tarancı,Celal Güzelses,Ahmet Arif,Ahmet Hani,Musa Anter...
Diyarbakır’ın öteki yüzü mü desek...Tam bir kültür mozayiği.Kürt,Türk,Ermeni... Her soydan ve inançtan insanlar bu şehirde yaşamış tarih boyunca. Bu insanlar Diyarbakır’ı Diyarbakır yapmış.Diyarbakır,yetiştirdiği sanat ve kültür adamlarına bigane değil...
Diyarbakırlı bu kültür adamlarını bağrına basmış.Celal Güzelses’in adı bir yeraltı çarşısına verilmiş.Ahmet Hani adına akademi var.Bir caddeye Yılmaz Güney adı konmuş.Düşünce adamı Ziya Gökalp’ın evi müze.Yine Cahit Sıtkı Tarancı’nın doğduğu ev de müze yapılmış.Ahmet Arif için bir konak kamulaştırılıp müze haline getirilmiş.
Ahmet Arif Edebiyat Müzesi’ni gezdim.Hemen Ulu Cami’nin bitişiğinde.120 yıllık bir konak.Şairin kişisel eşyaları,el yazısı şiirleri sergileniyor.Müzenin avlusu asude bir dinlenme mekanı.Kütüphane ve okuma salonu ile tam bir edebiyat mahfili.Kütüphanede Diyarbakır’da ve bu yörede yetişmiş şair ve yazarların portreleri de yer almış.
Cahit Sıtkı Tarancı Evi, Ahmet Arif Edebiyat Müzesiyle komşu.Geniş bir avlusu var.Avluda Cahit Sıtı Tarancı’nın oturur vaziyette bir heykeli bulunuyor.Kaidesinde:
"Her mihnet kabulüm yeter ki
Gün eksilmesin penceremden"
dizeleri yer almış."Otuz Beş Yaş"ı yolun yarısı belleyen şairimizin 46 yaşında öldüğünü ve hayatının son yıllarını hasta yatağında geçirdiğini düşününce bir hüzün kapladı içimi. Tadilat yapıldığı için özel eşyalarının,mektup,şiir ve kitapların sergilendiği bölümler kapalıydı.Burası da edebiyat severler için asude bir mekan.Okumalar,söyleşiler için bulunmaz bir mahfil.
Cahit Sıtkı Tarancı’nın adı bir kültür merkezinde de yaşatılıyor.Salonunda yer alan "Memleket İsterim" şiiri salona ne güzel yakışmış.Salona gelenlerin yürekten katıldığı ölümsüz dizelerle yazımıza nokta koyalım:
" MEMLEKET İSTERİM
Memleket isterim
Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun;
Kuşların çiçeklerin diyarı olsun.

Memleket isterim
Ne başta dert ne gönülde hasret olsun;
Kardeş kavgasına bir nihayet olsun.

Memleket isterim
Ne zengin fakir ne sen ben farkı olsun;
Kış günü herkesin evi barkı olsun.

Memleket isterim
Yaşamak, sevmek gibi gönülden olsun;
Olursa bir şikayet ölümden olsun."