Önem Değer

Güncel Türkçe Sözlük;

Önem: isim; Bir şeyin nitelik veya nicelik bakımından değeri olma durumu, ehemmiyet.
Değer: 1. isim Bir şeyin önemini belirlemeye yarayan soyut ölçü, bir şeyin değdiği karşılık, kıymet.

Evrende her şey önemi kadar değerli…

“Taş yerinde ağırdır” Issız bir çöl ortasında susuzluktan ölmek üzere olan birinin develer yükü altınları olsa bir miktar sudan daha değerli olamaz. Bulunulan ortama göre su altından daha değerli olur. Değer öneme görecelidir. Eski zamanda Afrika’da bir yerlerde Altın hazineleri olan bir hükümdarın hazinelerini değerlendirememesi yüzünden kendi ve halkını gelecekte esarete düşürmesi kıssa olarak anlatılır. Altın değerli ama onu değerlendirecek insan önemli. Bir şeyin değerli olması ona verilen önem kadar!

İneğin insan ihtiyacındaki önemini değerlendirmek maksatlı ineği kutsal saymak gibi! Yoksa inek bildiğimiz mal…

Soyut ve somut tüm değerler nihai sonuç açısından ona verilen önem kadar değer alır, önemini ise insan ihtiyaçları belirler. İhtiyaç olmayan veya ihtiyaç olsa da bilinmeyen bir şeyin değeri de önemi de olmaz! Doğalgaz ilk bulunduğunda kullanımı bilinmediğinden yakılırdı, havaya giderdi sonradan teknoloji gelişti önemli ve değerli oldu. Petrol değeri ve önemi bilinmediği zamanlar Avrupalıların önemsemesiyle Borsalarda baş değer olmakla petrol ülkelerinin de en önemli kazanç kapısı oldu. Burada petrol mü önemli; onu bulup çıkaran, önemseyen Avrupalıların eylemi mi? Eskilerde tarım yapmak için toprağı kazanlar petrol çıkınca orasını önemsiz, değersiz bir tarla sanırmış…

Yemiyenin malını yerler! Yer üstü ve yer altı madenlerinin farkında olmayan Afrika toplumlarının madenlerini kimler işletiyor, o madenlerde kimler çalışıyor; esas kazanç kime gidiyor? Bilinen sorular.

Felsefe ve sanatta da durum böyle; bu alanlarda deha sayılan kişiler yetişse de toplum algısı geride kalınca o bilgileri başkaları önemseyip, değerlendirir! Geri kalmış toplumlarda önem ve değer algısı da sakattır. Çok değerli bilgiler o topluma verilse bile eğer önemi anlaşılmamışsa değerlendirilemiyor! Bir kıssa vardı, Ahmet Hulusi’nin bir kitabında okumuş olabilirim, tam hatırımda değil; fakir bir köyde büyük bir hazine saklı imiş. Köye yolu düşen bir alim onların bu hallerine acımış ve hazinenin yerini bir kağıda yazıp onlara vermiş. “Bu kağıt sizin kurtuluşunuz” demiş ve gitmiş. Köylü yazıları ezberlemiş ama içeriğini bilmiyormuş. Öğrenmeyi de akıl etmemiş. Sadece yüzünden ezberlemişler ve günde üç defa okurlarmış! Kurtuluşa ermek için. Yıllar geçmiş aradan, uyanık bir adam köye misafir olmuş. Adam bu insanların günde üç defa ezbere yüzünden okudukları kağıdı görmüş. Ve hazinenin yerini öğrenmiş. Bir gece hazine ile ortadan kaybolmuş. Köylüler hala aynı kağıdı günde üç defa okumaya devam ediyormuş.

Bir de beylik söylem vardır “Yalan Dünya” veya Dünya önemsiz, asıl ahret önemli türü bir çok söylem! Cenin için rahim ne kadar önemli ise insan için de Dünya o kadar önemlidir. “Dünya ahretin tarlası” ise ürün açısından tarlanın önemli olmaması mümkün değildir. Dünya’da açığa çıkarılan soyut, somut tüm verilerle bir sonraki boyut şekillenecek. Dünya’nın önemi bu açıdan çöldeki altın ve su karşılaştırması gibidir. Dünya’nın önemini bilen uyanıklar, Dünya’nın potansiyelini kendileri almak için bu söylemleri özellikle vurgular! Buradan şu yanılgıya da düşmemeli Dünya, ahret açısından getirisi için önemli yoksa yok olup gidecek! İnsan bedeni dahi öyle eskir ve çürür. Burada önemli olan bu eskiyen çürümeye mahkum olan değerin önemini bilip ahrete dair yani bir sonraki boyuta dair verileri toplamak; potansiyeli açığa çıkarmak, kullanmak. İnsan potansiyelini açığa çıkarmak zaten esmayı yansıtmaktır. Esmayı yansıtan ise bir sonraki evrede daha verimli sonuç alır. Takva yapmak adına potansiyeli sınırlamak ise iflastır.

Selametle,

Ahmet Bektaş