AHİLİK

Ahlâkla sanatın bütünleştiği TÜRK KURUMU AHİLİK, Anadolu ‘da XIII. Yüzyılda görülmeye başlayan esnaf ve sanatkârlar arasında yardımlaşma, üretme, paylaşma , birlikte karşılıklı saygı ve sevgi içerisinde ve toplumsal yaşamda başkalarını da düşünmeyi esas alan bir yaşama ahlâkını hayatın kaçınılmaz parçası kabul ederek uygulayan teşkilatlanma ve kültür anlayışıdır.
Esnaf ve sanatkârların kendi aralarında belirli usuller ve kurallara bağlı bir ahlâk anlayışı içerisinde oluşturup geliştirdikleri ve uzun yıllar uygulama alanına koydukları sosyal ve ekonomik bir oluşum olarak AHİLİK ,Türk toplumuna özgü AKIL-AHLÂK- BİLİM VE ÇALIŞMA temellerine dayanan bir çalışma ve yardımlaşma düzenidir.
Bu çalışma düzeninde , çalışma koşullarının getirdiği “AHİ BİRLİKLERİ – AHİ TEŞKİLATI “ karşımıza çıkar. Sosyal düzeni tesisi etmede devlete en büyük yardım ve katkılar sağlarlar.
Selçuklular döneminde ve Osmanlı Devleti’nin kuruluşunda büyük rol oynayan ahilik, kooperatiflerin, bankaların, sendikaların, sigorta ve diğer kuruluşların olmadığı dönemlerde, devletin kurulup gelişmesine ve sosyal bütünlüğüne ve esnafın ekonomik gücünün gelişmesine en büyük desteği sağlamıştır.
Tarih boyunca çeşitli alanlarda örnek kurum ve kuruluşlarla başka devletlere ilham kaynağı olan Türkler,İn insanlık tarihine büyük katkılarının olduğu çok sayıda yerli ve yabancı kaynakta ve devlet arşivlerinde yer almaktadır.
Ahiliğin hangi nedenlerle ortaya çıkmış olduğu, esasları ve uygulamaları ,ahi birlikleri, yaran odaları ve oralardaki usuller ahiliğe katılma törenleri, şed kuşatma, ekonomik ve sosyal hayata katkıları, ödünç para vermek ve yardım sandıkları, esnafın kendi aralarındaki yardımlaşması , emekliler , düşkünler ve sakatlar konusunda yardımlaşmaları ve İnsanı, toplumu, esnaflığı ve mesleği yüceltme, onurlandırma ve devleti koruyup geliştirme anlayışı başlı başına incelenmesi gereken hususlardır. Ahilik ,bir makaleye ve kitaplara sığmayacak derinlikte ve genişliktedir.
Prof. Dr. Neşet Çağatay’ın ahilik konusundaki eserleri de Kültür Bakanlığı yayınları arasındadır.
Tarih boyunca yardımlaşmaya, dostluğa ve kardeşliğe değer veren Türkler’in bu sosyal ve kültürel anlayışları ve uygulamaları Rus bilginler tarafından da Orta Asya’da incelenmiştir. Bu konuda em açık ve belgelere dayalı bilgiler W.Barthold’un , “Orta Asya Türk Tarihi Hakkında Dersler “ adlı eserinde mevcuttur.
Büyük gezginler Evliya Çelebi başta olmak üzere İbn Batuta’ya kadar pek çok seyyah Anadolu’da ahilerce ağırlanmışlar ve eserlerinde ahilik’ten ve ahi örgütlenmesinden, esnaf yardımlaşmasından bahsetmiştir.
“İbn Batuta’ya Göre Anadolu’nun Sosyal- Kültürel ve İktisadi Hayatı İle Ahilik” kitabını Doç. Dr. Mehmet Şeker hazırlamış ve Kültür Bakanlığı yayını olarak 2000 yılında çıkmıştır.
Bu alanda büyük emekleri olan ilk bilimsel çalışmaları ve eserleri ile öncü ve yetkin bilim adamı dostum, rahmetli Prof.Dr. Neşet Çağatay’ a toplum olarak minnet ve şükran borçluyuz. Kırşehir’de geleneksel olarak yıllardır kutlanmakta olan AHİLİK HAFTASI içerisinde benimde gayretlerimle, Prof. Çağatay’a “AHİLİ ONUR BELGESİ” 1995 yılında sunulmuş ve kendisi ,ahilik konusunda bilimsel çalışmalarının ilk kez bir belgeyle takdir edilmesinden son derece mutlu olmuştur.
Türkler ‘in sosyal, kültürel ve ekonomik yaşamında çok etkin bir rol oynayan AHİLİK, ahlâkla sanatı ve onun kollarını, dallarını yoğurarak kişinin ruhun da yüce değerler yaratan kültürel kurum olarak Türk ahlâkının da simgesi olmuştur.
Ahilik Haftası’nı kutlar, esnaf ve sanatkârlarımıza ve ulusumuza sağlık ve başarı dilerim. Anlamı kardeşlik olan AHİLİK HAFTASI’NIN ,ulusmuzun kardeşliğine katkılar sağlamasını temenni ederim.
YAHYA AKSOY