1 Mayıs
Emekçiler meydanlara
Halay davul zurnalarla
Düðün kurun o yollara
Bir mayýsta Kýzýlay da
Devrim için çýktýk yola
Kenetlendik hep kol kola
Tüm dünyaya selam ola
Bir mayýsta Kýzýlay da
Sýðmadýk alanlara geldik
Baþýmýz dik baþ eðmedik
Emperyalizme yenilmedik
Bir mayýsta Kýzýlay da
Taksim meydaný doldu
Ýþçi bayramý dünya da
Emekçi yurt sever buydu
Bir mayýsta Kýzýlay da
Yusuf kýzýl güller atar
Kan deðil kalemin tutar
Özünde bir tarih yatar
Bir mayýsta Kýzýlay da
Yusuf Ter 01.05.2005
Saat 00:00 Ýsviçre
1 MAYIS NASIL DOÐDU VE NEDEN TÜM DÜNYADA KUTLANIYOR?
Avrupa ve Amerika’da 19. yüzyýl boyunca çok kötü çalýþma koþullarý içinde çalýþan iþçiler, yaþadýklarý koþullarý deðiþtirmek üzere bir çok grev ve direniþ gerçekleþtirdiler. Amerikan ekonomisinin 1860’lý yýllardan itibaren büyük sorunlar içine girmesiyle iþverenler 1874 yýlýnda dört eyalette birden ücretlerin düþürülmesine karar verdiler.
Ýþçiler bu karar karþý direndi. 13 Ocak 1874 günü düzenledikleri kitlesel bir toplantý, polis tarafýndan bastýrýldý. Pek çok iþçi yaralandý ve tutuklandý.
Kýsa bir süre sonra Pensilvanya’da kömür iþçileri de harekete geçti. Direniþ kanlý bir biçimde kýrýldý, 10 iþçi lideri asýldý, 14’ü zindanlara atýldý.
Bu arada Amerikan iþçi sýnýfýnýn kaný pahasýna sürdürdüðü direniþ sürerken iþverenlerin baskýsý da yoðunlaþýyordu.
1877 yýlýnda bütün baskýlara raðmen 8 saatlik iþgünü isteyen ve ücretlerinin düþürülmesini protesto eden iþçiler eylemlerini doruða ulaþtýrdý. Bu eylemlerde demiryolu iþçileri 12 ölü verdi. 1877 direniþi de kanlý biçimde sona erdi. Ama iþçi sýnýfý örgütlenmesini sürdürdü.
1 Mayýs 1886 günü Amerikan iþçileri genel greve çýktý. 80 bin iþçi sekiz saatlik iþgünü için direniþe geçti. 3 Mayýs’ta Þikago’da direniþçi iþçilerin üzerine ateþ açýldý. Yüzlerce iþçi çoluk çocuk demeden vuruldu, bir çoðu hapse atýldý.
Olayý protesto eden iþçiler, ertesi gün yeniden alanlardaydý. Kalabalýk daðýlýrken bir kýþkýrtýcýnýn attýðý bomba ortalýðý karýþtýrdý. Bunun üzerine polisler gösterilere katýlanlara karþý silah kullandý. Olaylar sonunda dört iþçi önderi idam edildi.
1888 Aralýðýnda toplanan Amerikan Ýþçi Federasyonu 8 saatlik iþgünü elde edilinceye kadar, her yýl 1 Mayýs’ta kitle gösterileri düzenleme kararý aldý. Ayný aylarda birbirinden habersiz olarak Fransýz ve Belçika Ýþçi Sendikalarý Konfederasyonlarý sekiz saatlik iþgünü için mücadele kararý alýyordu.
14-21 Temmuz 1889’da Paris kongresi ile kuruluþu gerçekleþtirilen 2. Enternasyonal, 1 Mayýs’ý iþçi sýnýfýnýn uluslararasý birlik ve dayanýþma günü ilan etti.
1890 yýlýndan sonra 1 Mayýs’lar bütün ülkelerde uluslararasý iþçi bayramý olarak kutlanmaya baþlandý.
Bir çok ülkede 1 Mayýs tatil günü olarak kabul edildi. 1919 yýlýnda Uluslar arasý Çalýþma Örgütü’nün (ILO) kuruluþ kongresinde 8 saatlik iþgünü karara baðlandý.
Bugün dünyanýn hemen hemen her ülkesinde 1 Mayýs’lar artan bir coþku ve heyecan ile kutlanýyor.
Ve yine bugün tüm dünyada aralarýnda Türkiye’nin de bulunduðu birkaç ülke dýþýnda, 1 Mayýs yasal olarak ’Ýþçi Bayramý’dýr ve genel tatildir.
ÜLKEMÝZDE 1 MAYIS KUTLAMALARI
Ülkemizde ilk 1 Mayýs kutlamalarýna 1906 yýlýnda yapýldý. 1 Mayýs son yýllara kadar hemen hemen her dönem ’komünistlik’le eþ anlamlý görüldü ve çoðunlukla yasaklandý veya olaylý geçti. Osmanlý Ýmparatorluðu’nda ilk 1 Mayýs, II. Meþrutiyet’in ilanýndan bir yýl sonra, 1909’da Üsküp’te Bulgar, Sýrp ve Türk iþçilerin katýlýmýyla kutlandý. 1910’da 1 Mayýs, Selanik ve baþta birkaç Rumeli þehrinde kutlandý. 1911’de ise, Üsküp, Selanik, Ýstanbul Edirne ve Trakya þehirlerinde kutlandý. Selanik’teki gösteriye 14’ten fazla sendika, Yahudi, Bulgar, Yunanlý ve Türk iþçiler katýldý. Yük arabasý sürücüleri, mavnacýlar, liman ve yükleme-boþaltma iþçileri iþ býraktý. 1912 yýllarýnda 1 Mayýs’ýn daha geniþ katýlýmlarla kutlandý. 1920, 1921, 1922 ve 1924 yýllarýnda Ýstanbul ve deðiþik bölgelerimizde de 1 Mayýs kutlamalarý yapýldý.
1 Mayýs 1925 yýlýndaki kutlamalarýn ardýndan, ülkemizdeki sendikalar yoðun bir baskýyla karþý karþýya kaldýlar. 1925 yýlýnda çýkarýlan bir yasa ile 1 Mayýs Bahar bayramý olarak ilan edildi. Ýkinci dünya savaþý sonuna kadar ki yýllarda her 1 Mayýs’ta ülkede olaylar olacak gibi bir kaos yaratýldý ve iþçiler üzerinde baskýlar yoðunlaþtýrýldý.
Ýkinci dünya savaþýndan sonra ülkemizde sendikacýlýk hareketinin yeniden geliþmesi ve özellikle Uluslararasý sendikacýlýk hareketi ile tanýþmasýyla birlikte, 1 Mayýs’ýn iþçi sýnýfýnýn birlik ve Uluslararasý dayanýþma günü olduðu anlaþýlmaya baþlandý.
1960’lý yýllarda iþçi sýnýfý çeþitli nedenlerle bölünmüþ durumdaydý. 1967 yýlýnda DÝSK kuruldu. 1976 yýlýnda DÝSK’in öncülüðünde 1 Mayýs Ýstanbul Taksim meydanýnda yüzbinlerin katýlýmý ile kutlandý. Bu kutlamadan, Ýþçi sýnýfýnýn birlik, mücadele ve dayanýþma bilincinin ulaþtýðý boyutlardan rahatsýz olan sermaye çevreleri 1 Mayýs 1977 yýlý 1 Mayýsýnda artýk ’1 Mayýs Alaný’ olarak anýlmaya baþlayan Taksim Meydanýn’da, yüzbinlerce iþçinin katýldýðý kutlamayý kana buladýlar. Ýþçi sýnýfý düþmanlarýnýn saldýrýlarý sonunda 37 þehit verildi. Bu katliama karþý iþçi sýnýfýmýz 1978 1 Mayýs’ýn da yine 1 Mayýs Alanýndaydý. Daha sonra, sýkýyönetim ve aðýr baskýlar altýnda 1 Mayýs çeþitli illerde yýðýnsal olarak kutlandý. 12 Eylül öncesi son 1 Mayýs kutlamasý Mersin’deydi. 12 Eylül sonrasý tüm yasak ve engellemelere raðmen 1 Mayýs deðiþik illerde deðiþik etkinliklerle kutlandý. 1992 yýlýnda ise TÜRK-ÝÞ, HAK-ÝÞ, DÝSK 1 Mayýs’ý alanlarda birlikte coþkuyla kutlandý.
1 Mayýs’ýn ’Komünist bayramý’ olduðunun ileri sürenler, ya gerçekleri bilmemektedir ya da patronlarýn yani sermayenin bizi bölme çabalarýna bilinçsiz yada bilinçli olarak alet olmaktadýrlar. Çünkü 1 MAYIS Türkiye’nin ve dünya iþçi sýnýfýnýn birlik ve uluslararasý dayanýþma günüdür.
Sözümüzü Yýlmaz Güney’den yapacaðýmýz bir alýntýyla bitirelim.
’1 Mayýs, iþçi sýnýfýnýn uluslararasý birlik, dayanýþma ve mücadele günüdür.
1 Mayýs, her türden dar burjuva milliyetçiliðine, oportünizme ve reformizme karþý proletarya hareketinin en anlamlý enternasyonal bayramýdýr.
1 Mayýs, onu devrimci içeriðine uygun bir þekilde kutlamak için, ellerinde kýzýl bayraklarý ve gökleri inleten enternasyonal marþlarýyla iþçilerin ücretli kölelik sistemi olan kapitalizme karþý mücadele kararlýlýklarýný ve yeni bir topluma duyduklarý özlemi haykýrdýklarý bir mücadele günü olmalýdýr! …
1 Mayýs, bu ölüm-dirim kavgasýný zaferle sonuçlandýrmak… egemen sömürücü burjuvaziyi alaþaðý etmek… ücretli kölelik zincirlerini parçalamak…insanýn insan tarafýndan sömürülmesine, iþkence ve zulüm altýnda inletilmesine son vermek…sýnýf ayrýcalýklarýný ve bizzat sýnýflarýn kendilerini ortadan kaldýrmak ve ’HERKESTEN YETENEÐÝNE GÖRE, HERKESE ÝHTÝYACI KADAR’ þiarýnýn gerçekleþeceði komünist toplumu kurmak uðruna mücadeleyi hýzlandýrmak için bir çaðrýdýr. Ayný zamanda 1 Mayýs, devrimci mücadelenin dayattýðý güncel görevlerimizi daha da bilinçli olarak kavramamýz, onlara derinden sarýlmamýz, kendi hata ve zaaflarýmýzla hesaplaþmamýz için bir çaðrýdýr.
Bugün, gerek ulusal ve gerekse uluslararasý planda Marksist-Leninistlerin en önemli görevleri, burjuva düþüncesinin ve onun iþçi sýnýfý içindeki uzantýsýndan baþka bir þey olmayan oportünizmin her türüyle mücadele etmek, iþçi sýnýfýnýn bilimsel sosyalizmin öðretileriyle donanmasýný saðlamak, Marksizm-Leninizmin granit gibi saðlam ilkeleri üzerinde yükselen gerçek sýnýf partilerini, proletarya devrimine önderlik edebilecek güçlü komünist partileri bütün yönleriyle inþa etmek, krizin etkisiyle daha büyük sayýda kavga alanlarýna atýlan sömürülen kitlelerin mücadelelerini, emperyalizme, artan emperyalist savaþ tehlikesine ve bizzat kapitalist düzenin kendisine karþý yöneltmektir.’
(1 Mayýs 1984’de MAYIS imzasýyla yayýnlanan bildiriden - Siyasi Yazýlar Sf. 185)
(*) Bu yazý daha önce Güney dergisinin yurtdýþýnda çýkan bir sayýsýnda yayýnlanmýþtý.
--------------
Yaþasýn 1 Mayýs!
Kartal’dan bir Marksist Tutum okuru
26 Nisan 2004
Sanayi devrimi ile birlikte üretimde makine ve iþçi kullanýmý arttý. Kapitalist devrimlerle birlikte üretimde asýl rol iþçi sýnýfýnýn oldu. Bu yýllarda iþçi sýnýfý ekonomik, sosyal ve siyasal haklardan mahrum durumdaydý. Günde 14-16 saat çalýþýyor ve ancak karnýný doyurmaya yetecek kadar bir ücret alýyordu. Seçme ve seçilme hakkýndan yoksundu. Sendikal birlikler kurmalarý yasaklanýyor, gösteri ve eylemlerine izin verilmiyordu. Haftalýk ve yýllýk izinleri, hastalýk ve kaza sigortalarý vb. hiçbir haklarý yoktu. Kýsacasý hiçbir insani haktan yararlanamýyorlardý.
Zamanla iþçi sýnýfý yaþadýklarýndan öðrendi, öðrendiklerinden dersler çýkardý. Kapitalizmi tanýdý. Makinalarý kýrmaktan vazgeçip, sendikalar kurmaya baþladý. Kadýný ve erkeðiyle birlikte, tek bir sýnýf gibi davranmaya baþladý. Ýþçiler birlikte davranmaya baþlayýnca kendilerine olan güvenleri arttý, güçleri arttý. Ekonomik ve siyasi durumlarýný iyileþtirmek için burjuvaziye karþý mücadele etmeye baþladýlar.
1 Mayýs ne zaman ortaya çýktý?
Ýlk 1 Mayýs düþüncesi 1856 yýlýnda Avustralyalý iþçilerden ortaya çýktý. Avustralyalý iþçiler 8 saatlik iþgünü için toplantýlar, eðlenceler ve gösteriler düzenlediler.
1866 yýlýnda Uluslararasý Ýþçi Birliði (I. Enternasyonal) dünya iþçilerine 8 saatlik iþgünü için mücadele çaðrýsý yaptý. 1886 yýlýnýn 1 Mayýsýnda Amerikanýn her yerinde iþçiler grevler, mitingler ve eylemler düzenlediler. 8 saatlik iþgünü talebinde bulundular. Chicago’da 200 bin iþçi iþ býraktý. 8 saatlik iþgünü için birleþtiler. Burjuvazi gösteriyi bomba atarak sabote etmeye çalýþtý. Ardýndan 4 iþçi önderini idam etti. Binlerce iþçiyi iþten attý, yüzlercesini kara listelere aldý.
Uluslararasý Ýþçi Kongresi (II. Enternasyonal) 1889 yýlýnda Fransýz bir iþçi temsilcisinin önerisiyle 1 Mayýs’ý iþçi sýnýfýnýn uluslararasý birlik, mücadele ve dayanýþma günü olarak ilan etti.
1 Mayýs’ýn önemi nedir?
1 Mayýs göstermiþtir ki, dünyada iki ana sýnýf vardýr. Ýþçiler ve kapitalistler. Kapitalist sýnýf dünyanýn her ülkesinde iþçi sýnýfýnýn emek gücünü sömürerek zenginleþmektedir. Ýþçi sýnýfý her ülkede karýn tokluðuna, uzun saatler kapitalistler için çalýþmaktadýr. Kapitalist sýnýfýn bütün tarihi iþçi sýnýfýnýn sömürüsü üzerine inþa edilmiþtir.
1 Mayýs göstermiþtir ki, iþçiler birleþmeden, örgütlenmeden, bilinçlenmeden hiçbir hak elde edemezler. Ýþçiler kapitalizmi tanýmadan, tarihte yaþadýklarýný öðrenmeden, yarýna hazýrlanmadan hiçbir hak elde edemezler.
1 Mayýs göstermiþtir ki, küresel sömürü düzeni olan kapitalizmi yok edecek tek sýnýf, dünya iþçi sýnýfýdýr. Ýþçi sýnýfýnýn kapitalizmi yýkmak için en önemli silahý ise diyalektik ve tarihsel materyalizmle, yani Marksizmle donanmýþ enternasyonalist komünist partisidir.
1 Mayýs niçin engelleniyor?
1 Mayýs dünyanýn birçok ülkesinde resmi tatil günü. Türkiye’de ise normal çalýþma günü. Bu ülkede 1 Mayýs’ýn ancak þehir merkezlerinden, insanlardan uzak yerlerde kutlanýlmasýna izin veriliyor. O gün iþe gitmeyen iþçiler iþten atýlýyor. 1 Mayýs’ýn tüm içi boþaltýlarak bahar bayramýna dönüþtürülmesi için burjuvazi elinden gele çabayý gösteriyor. 1 Mayýs haftasý televizyonlar sürekli “aman katýlmayýn” diye öðütlerde bulunuyorlar, ilgisiz çatýþma görüntüleri yayýnlýyorlar. Yine 1 Mayýs öncesinde meydanlarda, derneklerde, kitle örgütlerinde polis terörü estiriliyor.
Tüm bunlar niçin? Çünkü burjuvazi iþçi sýnýfýndan korkuyor. Burjuvazi biliyor ki birleþen iþçileri hiçbir güç durduramaz. O nedenle elinden gelen her araca baþvurarak kadýn, erkek tüm iþçilerin 1 Mayýs’a katýlmasýný engellemeye çalýþýyor.
1 Mayýs’ta taleplerimiz ne olmalý?
Ýlk 1 Mayýs’ta iþçilerin talebi 8 saatlik iþgünü idi. Ancak bugün dünya iþçilerinin ortak talepleri bunun çok ötesine geçmiþ durumda. Ýhtiyacýný duyduðumuz þey, ortak taleplerimiz için, sýnýfsýz, sömürüsüz, sosyalist bir dünya için mücadele edeceðimiz uluslararasý devrimci önderliktir.
Küresel Krizlerin Faturasýný Patronlara Ödetelim!
Emperyalist Savaþlara Karþý Sýnýf Savaþýný Yükseltelim!
Kapitalist Sömürüye Karþý Sosyalist Mücadele Bayraðýný Yükseltelim!
Özgürlük Ýþçiler Savaþýrsa Gelecek!
Tensikatlara Karþý Birleþelim, Örgütlenelim!
Bütün Ýþsizlere Ýþ, Ýþgünü Kýsaltýlsýn!
Parasýz Eðitim, Saðlýk, Konut ve Ulaþým!
Örgütlüysek Her Þeyiz, Örgütsüzsek Hiçbir Þey!
Sendikana Üye Ol, Sahip Çýk, Denetle!
Sendikal, Siyasal Tüm Yasaklarýn Derhal Kaldýrýlmasý Ýçin Mücadeleye!
Ulusal ayrýcalýklara ve tek bir resmi dil uygulamasýna son!
Özgürlük Ýþçilerle Gelecek!
Kapitalistlerin Birlikleri Deðil, Ýþçilerin Sosyalist Birliði!
Sosyal Medyada Paylaşın:
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.