senin Datdiri güçcük gýzý Hizarcý Nevzat’a verdiðinde yeni damadý teklif etmiþler de düðün öðü , bizim bobalýk da onnarýnan goya bizi zeyarete ðelmiþ..
o zamannar; “deniz”, “gayýk” dedinmi Hobano(ð)lu cip dedin mi Zühtüynen Godalolu, hesabý.. baþga vesayit mi varýdý
neyse, bunnar Godaloðlu’nun cipden enerine enmez, cýk cýk cýk görecen bi! bi(r) sarmak-gürmek bizikinnere file bi temenna sabýsýna gavýþmýþ gopay gibi yapýþdýlar mý bizikinnerin yakalarýna görcen mabbeti bi! ele! dinine yandýmýn.. valla bizikinneri anamýnan-bobamýnan yani haz-öz dünürlerin arasýnda bu mabbeti görmedim vay anasýna breh brehh bireehh, eller de neler varýmýþ yauu..
garýsý bi yandan, Datdiri kendi bi yandan benim bobalýða nassý yüksürüyollar “-çýkýn Alla(hý)n aþgýna", .. "-obal da boynunuza" .. "-len düðür; huruya gelini(r) de ekmek yenmeden gedili(r) mi vay bire gapbicik vay len el bana ne demez len” .. “-yau biz bi dünürlere varalým, gýzýmýzý bi ðörelim” dediler ise de ý ýhh- “nuh deyorular peygamber demeyollar” izbar üsdüne izbar cuap dünden hazýr.. “-orasý da bizim burasý da onar bizim yabançýmýz mý valla olmaz yau, ele-ðüne garþý heþ de(ði)lise bi yorgunnug çayý için de öyle valla salman yauu..”
“-yau hele siz de bi tanýþýn, birbirinize bi alýþýn da! öyle, sonura çýkar yatarýz biz yabancýmýyýz sizin köve ik diba mý geliyoz bizim o(ð)lan evelallah da(h)a çok geli-ðederiz, ” dediler ise de “-valla salman len ha gahbicik ha netçen sen, biz tanýþýr yatarýz arkamýzdan atlý mý govalayo hemi de tanýþdýk tanýþcamýz gadak, sayanýzda, evelallah.. sizin tanýdýðýnýz bize yeter de artar da”
“-epap valla münasip düþmez yau” “-valla yemin etdim yahu ora da bizim bura da” ünneriz Hacýya o bura ðelsin, senin aya(ðý)na uzak bi yer mi? Yau ha gapbicik ha!”..
bakdým olmaycak “gagaþla ðöz arasýnda” ben ordan sývýþdým pýýýrr do(ð)oru eve Allah var ya bireþ de bunnarýn bu “Gaþýðara Ýþi”nin hacýanasý o, yani bizim bobalýk duyduðumuz o bitirivmiþ o önayak oldu bana galýsa da arayerin ilafý çoð olu de(ðil) mi herkeþin a(ð)zý kesen de büzebilcen mi .. bize geli(p) ðederkene, bizim Datdirinin ðýzýný bek beðenmiþimiþ, bizim analýk da “-beker o(ð)lum yok, eðerine bi(r) o(ð)lum olsaydý hu ðýzý gaçýrtmazdým” demiþimiþ “aþ tavýk kendini darý ambarýnda görürümüþ” hesabý sanký senin o(ð)lan olsa “-me(h)! ” deycek var ya! i(n)an o(ð)lu böyle öyle ya gari Datdirinin bizikinnere temennalarý bireþ ondan bizim köyün en teze damadý bizim üþ barnak eniþde noldum-öldüm ille beni çaðýrtdýrýyo..
Allah var ya ben de bizim gayýnbobaynan geldikleri uçundur, “iki, iki da(h)a dört”, “ayýn aydýn yol belli” “þe(hi)li telifi”dir deye bek oralý olmadým, hemi de o zamannar Nevzatý da taha tam-türüs tanýmayorun..
düðünde-müðünde garþýlaþdýysak haný gýyabýnda, annacanýz uzakdan uzaða, Allah sizi inandýrsýn annac annaca gelip de bi(r) m(uh)abbetimiz olmadý asla..
neyise; bunnar izbar-üsdüne izbar bobam “-gakývý len çoð ayýp olu(r) o(ð)lum, gapbecik bi i(n)san içine ðarýþ” “-len boba ben esgerciliðe ðederken bile hurda gapý konþuykan bile deði(l) onnara.. dezemgile bile, hetda heþ kimsenin davetine ðetmedim de hinci durduk yerde Datdirilere üsdelik böyle bi ðünnerinde neye ðedeyin” dedimise de…. ý ýhh
“-ule o(ð)lum adamlar hurda bi ðapý gonþu “bize aðzýný eðmeyo(r) ” derler.. nenecen hemi de musafirlerimiz var orda hemi de benim deðil, has-öz senin onnara ðarþýda ayýb olu(r) ikiðün sonura, “-musafirlerini bize silkividiler de ðaþdýlar” derler
ele-ðüne ðarþý “selam aleyküm” de otur, hemi de belki musafirleriniz ala-ðedin deye ünneyodur herifçioðlu” demeye ðalmadý bu seftede Hal(il Að)a bizzat kendisi “-len gonþu gönder o(ð)laný yau Allasen Nevzat ille senin Hida(yet)tý isdeyoru”
ben içimden “-hey .mýna ðodumun döyüsü biz gýzýný isderkene, yolda ðörsen selam vermeyodun n’oldu.. hinci gapýya dura-ðo(y)dun bensiz boðazýndan ekmek geþmeyo(r) mu” dedim tabi içimden bobam da yüksürüyo(r) öyle bi yandan ona da hu denmeyoru ku ý ýhh dedimise var bi sebebi öyle ya emme kime deyon gardaþ! .. bu iþin bize bi ceremesi olacak emme dur bakalým ne? gerçi verilmeycek bi(r) hesabým yok emme valla gene de insanýn nutgu dutuluyoru adam gakar dutar, yakama yapýþýr da….. “bizinkiyne aranýzda ne ðeþdi” derse der mi der? yerin gula(ðý) ver demiþler öyle ya azýnda bakla ýslanmayan biri þirplemiþdir böyleyken böyle “onnar Dudu’ya dünür olduydular..” meremetsiz, namert mi yok köyde “iki paralýk oluruz valla goca köyde” deyon kendi kendime
duralakdan bobam geldi “-gak len, “varýyoru” dedim hinci gosgoca adam kendi gelmiþ gapýya.. gak bakayýn eþþolu eþþek, evin-yerin ayrý olmadýðý gapýn ayrý açýlmadýðý mühletçene sen taha mükellef bile deði(l)sin, ben ne dersem o olu(r) bu evde adamlar “köpe(ði)mizi uyutmaycaklar” bizim evi yol etdiler gele-ðede ayýp deye biþiy var yau emme eyi emme kötü hurda bi gapý gonþu” .. bizin ki yüzüme bakdý “get nalet osun” dedim,
bu ilafýn üsdüne evi ayýrmanýn heþ deðilise gapýyý ayrý aþmanýn zamaný gelip-geli zati hurda iki ðün sonura güçcük bilader esgerlikden geldi miydi papýcýmýz dama atýlacak nassý olsa yollar ayrýlacak eyisi mi kötü olmadan yol yakýnýkana, baþýmýzýn çarasýna bakmalý etirafý golaçannamalý Öte Malle odasý mý olu Goca Durmuþun Mükerremden aldýðý virane mi Güçcük Boladýn tekgöz mü Yörüðebenin Goca Aliden aldýðý ev mi Göþmenevi mi? o da olmazsa Üsük Melidin evi daha da olmazsa Gökçe Mamýdýn ettiði gibi Allahýn honuna.. gedip meraya Gamýþdan bi(r) tol da mý dikemen
"Ya Rebbim sabýr ihsan eyle" dedim böðüne ðadar sabretdim ha iki ðün sonura yüz yüze bakýlacak en eyisi mi, dedi-godu olmadan eyiykeneee, kötü olmadan Allah bi imkan verse de baþýmýzýn çaresine baksak.. “boba-ana böðüne gadak yedik-iþdik ee gari bilader de esgerden geliyoru hadin bize müsaade” Yakýp Gelininin ettiði gibi herkeþden önþe bizimki dutdurur mu ben anamdam-bobamdan ayrýlman deye zati bi evde karý-ðoca ayný gabaða iþemediler mi iþler sarpa sarar uykun gaçar..
gari; hýfzoluncaya gadak aklýma da baþga yer gelmez anlaþýldý bu iþ fazla uzadý daha fazla uzamasýn kötünnüg olmasýn.. hurda el adama ne demez,
yeter ki kötünnüg olmasýn emme içim "cýz" etdi valla ben kendimi bilip durun iþde bu cýz bi tefa duyuldu mu biþiyler gopar, gopar da bi taha da dikiþ dutmaz olmadý mý olmaz olmaz geder vallahi nezarete atýlýsýn da hani sanki çýkýþ yokdur da öte tarafý idama gadar varývýrý
öyle bi tecirbe kötünnüg olmasýn deyon emme benden baþka buna bu cep(h)eden bakan, bu cenahdan gören, düþünen eden yok bobamýn baþga o(ð)lu var beni neynesin.. gýzý da var.. ab(l)amý bile ðörmeyon mu bi çalým, bi fiyaha, bi poz? neyimiþ de.. ev bobamýnýmýþ tarla bobamýnýmýþ çoluk-çocuðuma bobam bakýyomuþ kendileri çoluk-çocuðun nafakasýný temin etcez deye imannarý gevreyomuþ demek öyle ha! bizim gýz canýn sað olsun.. ekmeðiniz gatýðýnýza denk geldi gayý biz de yan geldik yatýyoz..
demeð unuduldu len taha dün ötüyon sanký düne ðelesiye seni kim geri eletiyodu, hemi de kaþ tefa baþým belaya garýldý galdýydý senin sýpalarý kim avýdýyodu, garýnnarý nerde doyuyodu üsdünü-baþýný kim alýyodu evlerinin daþýný kim çýkardý kim çekdi temeli kim gazdý usdalarý kim ekmekledi deyen var mý………. yok…………….. olmaz tabi ….. pelit gabýkdan çýkdý mýydý çikin gabýð-unuduldu gari
demek ki, hepisi unuduluyo tabi hinci gapýlarý ayrý açýlýyo, adý “ev saabý” oldular ya caným o(ð)lannar deliðanný oldular getdiler de sünnet etdiremediydiniz de benim düðün de kesdirtmedik mi okunuzu ben etmedim mi sünnetçiyi ben dutmadým mý beþ guruþ bekledim mi, teklif mi etdiniz alcaðýnýz varýdý da üsdüne mi yatdým bunca zaman gelenizi-gedenizi ekmeklediðimiz cabasý anam hâlâ kýnanda çevrilen iki arþýn bezin keþiðini ödeyoru peki anam onu kime aldýrýyo ha? banaa!!
kelek ekdiysem iki cýzý da onnara ayýrmýþýyýndýr göðerilik de iki garýk da olsa bosdannýk, firenklik ucun-kýyý da olsa soðan kumpir dedikleyin isgelen benden, gýlik benden nadas eden ben satlýk bi yer varýsa “boba öderler yatarlar çoluk-çocuklarý deliðanný oldu abamgile alývýralým, ikiðün sonura el içine garýþcaklar” içinden gelmeye gelmeye bobama dedim de ben alývýdým iki belik yerleri oldu emme… gün geldi unuduldu hani ne demiþler keser döner sap döner gün gelir hesap döner …
e-gari hökmü yok hinci bizim oðlan-gýz birec geç oldu ya gari sýpalarý sýrtýmýzdan enmedi Allahý var “bizim çocuklar ” baðýrlarýndan yitmedi sýrtýndan eðsmedi emme görüyon iþde; “köpeg ayaðýna su dökmüþ gadar gelmedi” neyise; benden yanný halal hoþ olsun emme gücüne gediyo insanýn isder inanýn, isder inanmayýn o "cýz" yakýyo guruduyo damarlarý..
neyise de! “-bobam da sankine kiyasý ” gakdým-dutdum, caným isdemeye isdemeye ha gerçi “gönülsüz osdurukdan, bok çýkar” derler emme dur bakalým, sonu neye varacak
bakdým senin Halil Aða bekleyip duru damýn baþýnda “-bosdiyi oþ de Halil Emmi” “-ge(l) gara yeðen ge(l)” dedi, gari köpeklerini “-oþþ” deyvidi
o namert olasýca da.. sinece kirt biþiydi, Allahýn kýtmiri zati ne yalan söyleyen bi adamý sevmeyo muyun çoluk-çocu(ðu)na, tarlasýna takkasýna kedisine-köpeðine de ifrit olurun
inanmazsýnýz garnýmda bi a(ð)rý peydah oldu iþta(hý)m-miþdam gaþdý.. ömrü hayatýmda ilk defa adým attýðým bi ev hanayda birileri varýdý emme bakmadýðým-görmediðim uçu n selam-melam mermedim kimseye..
okarý çýkdým gacur-gucur insan o merdimeni, daban tahtalarýný bile bi elden geçiri(r) a gapberif elin keser dutmayo mu “elinden kör eþþek su iþmedi mi”
sanki bana neyise de bi adam gayfadan çýkmadý mý cýðarayý elinden düþürmedi miydi böyük var güçcük var demedi miydi bil ki evinde düzen dirlik yokdur onun uçu cýðara içiyodur, onun uçu evinden gaçýyodur gayfadan baþga getçek yer mi var bunnar bobalý o(ð)lanný Hallemmi de, Üseyin de ikisi de ayný herze düzenneri de göz öðünde benim uçu da Allah var "ha varlar ha yoklar" iþde o gadar..
taha tanýþmadan bille bu çocukdan pirelenmeye baþladým gerçi ha yenmiþimiz yok içilmiþimiz yok emme olsuun!.., ne de olsa kapýlarýna adam (dünür) yolladým iþin aslý baþga varýlcak gapýsý çalýnacak bi yer de yoðudu valla hinciki gibi aklýmdadýr bi yandan bobam ilk tefa benim uçu biþiy yapýyo ben de ilk tefa “adam yerine goncan” deye seviniyon bi yandan da “iþallah olmaz” deyon içimden sanki baþga biri taha varýmýþ gibi yoðudu o ðün etibarýynan baþga biri taha yoðudu, vallahi-billahii...
neyise de aklýma hep; olduk-olmadýk deyusun biri olmadýk bi laf eder bi(r) çuval inciri mahfederiz ondan sonura ayýtla gari, mercimeyin daþýný elin aðzý kesen deðil ki büzecen öyle bile olsa kendim Zülfikar uçu “-valla hinci ne yalan söyleyen bireþ gözü suludur” dedim de adam da onu “suluðöz, murayýnýn teki” sanmýþ ya o hesap; hinci senin Üþ Barnak “-Hal(i)la Ðile dünür geden oldu mu dediyse birine
adam da olsa, çoluk-çocuk da olsa e deycek duymuþdur bi yerden bizden uçu, “-onnar getmiþler” der mi, der o da bunu “-demekkiyne bizinkiynen aralarýnda biþiy var” deye yorumlar mý yorumlar ya da alt tarafý adý üsdünde Datdirinin gýzý kendi aðzýynan yumurtlamýþ da olabilir
olmadý o baþka, vardýr bi hayýrý emme “nesebimiz o ðadar da geniþ deði(l) ” valla ne yalan söyleyen hinci gene de beni bi sýkýntý basdý doðruyu ahretde mi söylecez Üþ Barnak yakamýza yapýþýrsa ne deycez öteden beri gelip-getdiðim bi ev olmadýðýndan onarýn o iþlentili gapýnýn mandalý da mubarek ne zertimiþ þýrkkadak açarýna aþmaz, gýcýrdayalak zarpadak yüklüðe dayanmadý mý gapýnýn arkasýndaký ýrbýk devrildi zati caným burnumda sýrtým terledi bi ma(h)çýp oldum valla bizikinner aya(ða) gakmadýlar önþeden görüþüncekli
emme, eski köyün teze eniþdesi höyle baþ köþeye oturup duru üst ayaða gakdý ben girinçe tabi tabi o beni tanýyoru da ben bek fe(h)metmedim çocu(ðu) “-eniþdelerin gülü gel bakalým yau valla ben senin uçu geldim bak kaynataný, da get(ir)dim” ….
“Allah Allaahhh” gucuklaþdýk sarmaþ-dolaþ hapa-hap.. bakdým valla Nevzat deliðanlý da bi arkadaþ eyi bi epap boy-pos endam demiþsin benden kýrk tefa daa gabadayý valla hemi de giriþgin, benim gibi mýlýðýný yýkan tostos yere bakan, gara damak deði emme nalet osun hu cýðarayý ýrcat edennere neye içerleri ki? .. Alla(hý) var hinci tokalaþdýk da, yalýnýz varýda elinin yarýsýynan insan bi tühaf oluyo ya
tabi o da bana “-eniþde” deyoru böðünkü ðibi aklýmda yazýk eli gavþýrmadý elimi..
bi ðün mesel söylerkene Bocut Kazým dediydi “barnaðýnýzýn biri kesilecek hankýný kessinner” deye herkeþ iþaret barnaðý hariç ekseriyeti de “cüce barnak” dediydi hanký kesilmesin deyinçe ben “baþbarnak” dediydim “baþbarnað olmazsa ötekinner bi iþe taramaz” deye “ulen hu çocuk gibi zehir gafalý yok” dediydi dünkü ðibi aklýmdadýr Nevzatýnýn tokalaþayýn derkene içim cýz etdi ölþmek gibi olmasýn adamýn hurdan üs-yanný yok tomruk biçerkene hýzara gapdýrtmýþ.. bakdýðýmý fehmedincekleyin gösderelek, gayatla sakin “meslek gazasý” dedi
senin Üþ Barnak, hafsizden gulama eðildi “-Alla(hý)n aþgýna eniþde yau dýþardan balýk kokusu ðeliyoru, benim de bu barnakdan uçu balýk yemem yasak hinci yemesen gayýnoðlan, ta denize ðetmiþ balýð uçu adamlar zati gariben, ma(h)çýp olmasýnnar ben o deðilden ekmeðin içine düreyin sen bi za(h)met çakdýrmadan kütele ðetsin” bi acýdým kýý içim acýdý der(h)al insan "hamdolsun böyle bi derdim yok" bile deyemeyoru bu ne galenderlik þaþ gal..
valla derin bi soluk aldým hani Yýlmaz Güney’in filimlerinde oluyo ya adam idamlýgdan yargýlanýyokan nerden çýkýyosa asýl gatil bulunmuþ oluyo, ya da tam asýlacaðýkana yalancý þahit ölüm döþe(ði)ne düþüyo da her þeyi itiraf ediyo ya ayný mitli, tam öyle oldum
“-ee olum sen aþ deðimin” “-len býrak hinci, o sonuraký me(v)zu” anam-avradým ossun içim gene “cýz” etdi saçým çekiliyomuþ gibi acýdý tüylerim tiken tiken gel de iþme hu mereti, insan cýðara iþmesinde neytsin..
"vay gadersiz zavallý" dedim, içimden adam ömr-ü hayatýnda bi tefa evlenmeye ðaksýn gele-ðede, gele-ðede “ayaklarýna ðarasular insin” bi sürü goca(g)afalýynan niþan daksýn, kaþ dene gapalýynan gelsin yetmez toprak basdý, olmadý deliðannýlar (iþlerinde ben de varýn aslýnda) otopuslarýný daþlasýn bi sürü cereme çeksin
gayýnbobasýnýn teklifine ðelsin onu da zufraya ðele-ðele balýk ðelsin adama da dokdur “-balýk yeme” desin adam da kendi garnýný deði de, bu Datdirilerin izzeti nefsini düþünsün olcak þey mi ya!
demek ki beni çaarmasýnýn asýl hekmeti bu “gader mahkumu” dedikleri bu olsa gerek öyle ya.. insan feleðe gahrediyoru emme bana ne beter osun dinine yanayýn bizim köyde gýz almayaydýn..
tabi…. baþka köyden, taha Türkçesi o(ð)lan-gýz birbirini ðörmeden dünürcüynen evlenenin ahiri bu olcak, bu durumu benden eyi bilen mi var haný Nasretdin Hoca eþþekden düþmüþ de “bara ðidi dokdur çaðrýn” deyeyennere “duruuun” demiþ, “-durun” ………. “-siz bana eþþekden düþen birini bulun eþþekden düþenin halýný, en eyi eþþekden düþen annar” “çencere dýþýn gara seniki benden gara” hesabý
ta .mýna ðoyan her yerin ayrý bi ürüsümü var bobamýnan, gayýnnamýn arasýnda çekdiðimi ben bilirin valla-talla gerçi bobamýn derdi imaný harcaðý para; da ötekinner de gýz evden çýkasýya ne edebiliseler edecekler iþin aslý fesli birez de gökgörmediklerinden
Akdýþarlý Tafik Aðaya uyuvuruyollar durup-durup biþiy çýkartdýrýyollar yok höyleydi, olmadý böyleydi emmisinin o(ð)lu, dezesini gýzý kök sökdürdüler valla-billa niþanda dakýlan iki güçcük, bi böyük gafalý olmasa baya da geçileri ayýrcaðdýk
ben hinci bobama ne deyen, arkadaþ yazzýk elinden biþiy gelmeyinþe o da ha bire bana diþ gýcýrdadýyo ha bire bana çýmkýrýyo hat da; benim bi gabahatým olmadýðýný bile-bile “-iþallah senikinner de sana etsin” deye ilendi bile zavallý oyusa; “-ürüsüm yerinde galmaz, evelallah icabeden her biþi yaparýz dünür” deye olmadý "senin durpun böyüðü taha he(y)bede" deye go-ya mesarif etdirtmeyen de adamlarý tuncukduran da ebi-ceddi kendi valla netsinner yazzýk ellerinden ne gelir, emme ne benim, ne bizikinnerin bi(r) gabahatlarý var, etirafdan dürtükleyenner, hömerdenner, gaz verenner, þiirenner gelenner, gedenner getirenner, götürenner yetiyo zahar anamdan emdiðim süt burnumdan geldi “-ýz galsýn "düðününün de, esfer-i safirisinin de" deyip, çekip getceðdim hani vallahi”
ne(ti)ççe de; içimdeki yangýynan baþýmý salladým bizim teze eniþde de derin bi soluð-aldý benikinin yanda;.. onunku zolda zýfýr galý(r) bu ðarada da zufra da bi yandan atýlýb batý(r) öyle yaa ekmek vahtý.., garným ac olsa sa iþda(hý)-miþdam galmadý
valla hekimden deði(l) çekenden sor dedikleri ðibi çekmeyen bilmez, benim de baþýma gelebili(r)di de! öyle.. çok þükür bizim çocuklardan, böyle bi(r) irezilliði yaþamadým!! bereket versin, içimden Canab-ý Allaha þükrede þükrede bi ðaldým benim baþýma ðelse neyderidim deye yalýnýz ki hu kesin ben bu adam gadar geniþ, hu adam gadar ýra(ha)t de(ði)lin, olmazdým vesselam.. töbeler töbossun..
bi yandan da; kendi içimde harbediyon Allahýn onarcaðý, olacak ya bereket versin.. Üþ Barnak eniþde beni buldu ben o köyden deði(l) Üþ Barnak o tarafdan hiþ kimseyi bilmeyorudum tanýmayorudum.., deðil tanýmak; has-öz esger arkadaþým bile ossa, ne habar yollayabilirin.. ne görsem selam verebilirin, ne çekilivarýn birinin yanna.. iþin aslý biziki de bek eyi bi adet deðilimiþ töbossun öte sözün beri baþý; Allah var hinci doðruyu ahretde mi deyelim.. neysem; zufrada da, ola ola bi balýk, bir-iki baþ acý sovan herkeþin öðünde ikiþer ekmek bi(r) de ortada duz çýkýsý, ban(a)caz “-hadin” dediler zufraya sokulduk emme herkeþin gözünün öðünde gözlerinin içine baka baka "bi(r) çuval inciri bok etme"den bu iþin iþinden nasý çýkcaz ayýtla bakalým Hidat efe "bulguruyun daþýný"
Nevzat balýðýn gýlçýðýný ayýtlamak maksadýynan oyalanýyo Halil A(ða) hemen yüksürüyo “-hadi bakalým garayeðen” Gayýnnasý olcak gedikgeme ðarý “-siz ne bilceniz bizim burda zabah gej olu” “-yeyorun yeyorun, elinize saðlýk valla bek gözel olmuþ anne” valla "anne" deyiþi bile hiþ a(ð)zýna yakýþmayoru ben "gellaba" demiþ bulundum öyle geldi, öyle getti nerdeysem üþ sene oldu varýsa da, yoðusa da gellaba! anasý olduðunu bilmeyodum kiyne Datdiri garý “-niþanlýn biþirdi, zahýr öyle olu” töbe töbe; vay anasýna, anasý gýzýndan havas aða valla, vay oðlan bunnar dünden ýrazýymýþ bakasan “-ee valla öyleye; zehir de olsa yerin anne” “-va!” len bu nasý iþ yau, el-e kitapsýzlar len bu ne "nesebi geniþlik” len." dedim içimden
"-yook caným, yodan geldiniz, haný fakýt oldu, acýkmýþsýnýzdýr “-öyle öyle, nassý olsa gayýnnamýn evine ðediyorun deye valla üþ gündür biþiy yemediydim ýçcýk da sevincimden” vay anasýný beeehh!, herifçio(ð)lundaký dillere bak ben deði bobalýðýn yanda kendi bobamýn yanda bile böyle gaylangaþ ilaf edemen, etmen.. hu yaþdan sonura da, edemeceenn.. kimse gusura bakmasýn.. bizim ürüsümümüzde yok öyle “lök gibi” oturduðumuz yerden gakmayýz, evelallah üsdümüze ilaf gelise o baþka o da tek kelam; “heye, hýý, hý-hýmm cýk, ý-ýh, olmadý bobam bili” o gadak.. bu ðarada göz-göze geldik bizikinnerinen benim vakarýmdan memninner demek ki herkeþ bir olmayoru emme yývýdannarý da kimse beðenmeyoru adamdan saymayoru ves-selam bu iþin sonu heþ yüze gülmeyoru emme Allah sonunu hayýr etsin..
demek kiyne göresek Halil Aða bana bakdý o deðilden bomboz benim irenk içimden .mýna ðodumun döyüsü beter ol i(n)þallah adam zengin gülüþü ðüldü “-tabi caným adamlar zabahdan beri yolda acýkmýþlardýr” “heh heh!” de narasýn, ilaf ossun valla zorunan.. kimsenin gözünün içine bakamadan.. göz-göze gelmeden..
Nevzat arada bi çakdýrmadan bana ekmek verme mahanasýyýnan balýk veriyoru kendi gatýksýz çomaç yeyoru sovana dayanýyoru valla o(ð)lan da, nassý etdiyse o tek eliynen bek gözel ayýklamýþ çýkla et bireþ duz ekeleyorun küteleyorun ardý-ardýna.. dadýndan yenmeyo..
Nevzata bakýyorun, sovaný dayanýyoru bi yandan o mubarekde ayaz mý yemiþ ne zehir-zýkkým çay soðaný deðil ki adamýn gözlerinden ataþ fýþkýrtdýrýyoru ha i(n)san bi fasille file ðor ocaða n’olcak zoba yanýp duru iþde insan aðþamdan ýsladývýrýp da iki sovan doðra, bi gaþþýk eðþi içine bütün bi acýbüber atmaz mý gaynasýn yatsýn zabbaha gadak, aðþama gadak içinden gelecek emme ille de göresek
ben hinci nerde bulayýn ebemgarýyý evelallah yokdan var ederdi emme bize de zýrnýk koglatmazdý ayrý mesele ani-takke donyaðda soðan öldürü(r), mercimek böree, deri peyniri, sandýkdan bekmez Allah ne verdiyse "hadin buurun" deye sat dökdürü(r), eklemeden edemezdi “-ele ðüne ðarþý yaddan yabandan bi çýkaðelen olu(r) bi el öðüne çýkmak gereðir gün bulduðun gün yenmez” deye bir yandan zokurdanalak ne dediðinin farkýnda deðildi
bu ðarada ani-takke aklýma ðeldi “-yau Ümmü Bacý afýyon, yemlik, sokarýk , güneyik garagavýk filen yok muydu ne de olsa eniþde bilmezdir ha! eyi olu(r)du
“-yok len ay gara gardaþým Hidat olsa da þeytseydik eyiydi emme n’arasýn.. valla heç aklýmýza ðelmedi talaþadan olmadan gedesice, halý çýkarcaz deye, arkamýzda atlý etiþþiyomuþ gibi ha iki ðün sonura çýkývýraydý hasbam laf mý dinneyoru olsa ha! ekmeð etdiydik ha bireþ de otböre(ði) ederdik, höyle çökeleklicene, acý(lý)cana, iki de yýmýrta gýraydýk tö(o)hh! hiç aklýma ðelse ya gudurasýca gelinde kendi baþýna varývýmýþ gurk basdýrmýþ ne ðadar yýmýrta varýsa o(n)lmadan gedesice i(n)san bi sorar hincikinner adam yerine gomayoru dediðin dedik gibi goduðun goduk gibi olmayoru
valla bek eyi olu(r)du emme, dün file gedivisem harmanyerine ordan arpalýða taraf geçivisem de bi etek gazýp gelsem olmamýydý emme unutduk Nemzat yavrým gusura bakma gari “-yok yok, anne tabii telaþe vaa damet gelcek gaa” deyye
“-emme etdin abýla (yeðen) Halil’i gönderivin anam birez önce getirdiydi(n) nasý olsa yumuþdur ha nolcak alt tarafý ot deði mi bu anam dikdi, bobam suladý mý Alla(hý)n otu eniþdeye de nasip olcaðmýþ demek nasip meselemesi iþdee kimse kimsenin nasibini alýp gaþmazýmýþ” gapýya gözüm çaldý..
anamýn güneyiði Nevzatýn imdadýna bi yetiþdiykine meðerise adam daha önce hiþ güneyik file yememiþimiþ gýtlýkdan çýkmýþ gibi bi yumuluyo bol-derin dolduruyo ha bire küteleyo
sonratdan deyvidi de iþin aslý hiþ sevmemiþ garavýðý, güneyiði “sütlenmiþ acý malýr gibiymiþ” emme gapbamalý; balýk yerine yerkene, hiþ öyle demeyodu gazdavlayý , gazdavlayvýrýyodu ayýklamadan bile çomaç ediyodu otu, basýyodu duzu hondalayý hondalýyývýrýyodu baþga biþiyden yemeyodu tabi hinci unuduldu
nere yemeycek zati, gala-gala balýk galýyo geriye o da o’na yasak, hinci oldu mu bu? Allah var ya, haralda “ziyafete gonacan” deye essahdan üþ gündür biþiy yememiþimiþ herifçio(ð)lu ya da iþdaha getirdi bizim nadas Arpalýðýn otu..
gayýnnasý öðüne öðüne sürüyo mancar gibi gýzarmýþ Gaziri balýðýný “-ha bakayýn Nemzat, bak gayýnýn senin uçu aldý-ðeldi” “-yau gocaðarý demadýn adý Nevzat, Nevzat ayýboluyo valla yau” “-yeyorun yeyorun, anne, önemli deðil baba”
“-aman bee! ha öyle oluvusun benim dilim dönmeyoru” “-fark etmez anne siz bana iki ekmek daa utaþdýrýn hele valla ömrü hayatýmda bu ðadak acýkmadýydým” meðerisem derdi-ðünü “önü boþ gamlasýn doslar alýþveriþde görsün”ümüþ
de! deycen ben ha bire “valla ben olsam, gakýnca ðederdim” deye kendi içimde verip-alýp harbediyon ben ekme(ði) mi yedim, ekmek beni mi bilemeyon benim gayýnnaynan, gayýnpeder de höyle annacýmdalar bizinki gelmediydi eyi kine dereden-depeden gonuþuyollar kel alaka ha bire
Halil Aðanýn; benden, benim gayýnpederden baþga bildiði yok ku daðarcýðý da o ðadak zati, tabi gakýp dutup da “Hidat aslýnda bizim gýzý isdeyodu da vermedik, eyi ki vermemiþiyiz, verseydik bak hinci tanýþmaycaktýk mý” deycek
der mi der deye bi de ýldýrým fýzýynan gelip-geçiyo aklýmdan valla hinci “hýzmatý kel etcez” zati garným da gazlanýp duru o da bek oradan daþ galdýrmamað uçu haralda abidik-gubidik, olur-olmaz þeyden bahsediyoru
neyimiþ de; güçcü(ðü)kene “ben gocaðarý alcan, iki ðün sonura ölü(r) tarlalarý bana galýr” .. “dokdur olcan, gýzlara inne vurcan” derimiþiyin de výrt-výzýrýk, ebes, ebes þeyler beter ol, .mýna ðodumun döyüsü
derkene benim bobalýða “-len valla eyikine ðetmediniz deðilise bizim gayýnýn çocuklarýný çaðýrcaðdýk ha onnar ha siz, nasý olsa bu zufra atýldý demekkiyne size nasip olcaðmýþýmýþ kimsenin nasibi, kimseye nasip olmazýmýþ” deme(z) mi efe valla Nevzat’ýn bonkör-bonkör ikram ettiði kýlçýksýz balýk boðazýma dýkýldý ileri ðetmeyo, su file iþdim emme narasýn ömüðüme daþ gibi oturdu ðaldý, yumruklayýp file ederken ba(ð)rýmý gözlerim file çelerdi töbossun “-getmen” deye yemin file de etmedim emme Allahýn iþi, orasýný bilemecen
yalýnýz kiyne ben Nevzata acýyodum “gadersiz” deye hu düþdüðümüz hala bak gari gýzardým-bozardým “yau ben gelmece(ði)dim ulen valla hu bobam yarýndan tezi yok evi ayýracan n’olusa ossun”
“ele avradýný, dinini imanýný ….. döyüsü, gelmeselerimiþ, gayýnýnýn çocuklarýný çaðýracaðýmýþýmýþ da bilmen neyimiþ, ne demek len bu hinci sanký gýtlýkda mý galdýydýk ele .mýna godumun döyüsü ele
len eyi ki bu adamýn gýzýný almamýþýyýn, her gün kesin böyle bi dangalaklýk ederdi bi de çoluk çocuða garýþýnca bunun çoluk-çocuðu bundan farklý mý olcak "eþþe daþþandan anlar"dý, anladýrdý.. aðzýndan bal damlaycak deðil ya
Ya Rebbim sana bi(r) deði bin kere þükür olsun, Töbe estaðfirullah töbe, Ala(hý)m günah yazma, Allah senden bi(r) deði bin kere ýrazý olsun Halil Emmi eyi ki gýzýný bana vermemiþsin, dutduðun altýn olsun ebeceðzimin; "olan iþden bi(r), olmayan iþde bin hayýr um" dediði iþdahacýk bu!
Allah ýrazý osun Halil Emmi hu ettiðin uçu da benden yanný halal-hoþ ossun Gedikgemenin gýzýný alsan o da anasý ðibi beceriksizin teki olu(r) nasý olsa, iki el öðüne çýkamazdým valla” …………… biðün depesine bi vuru insan çýk iþin içinden nasý çýkarsan gari benim ki….. baya ra(h)fan canýýýmm essahdan garý”
de! þükrede, þükrede bi galdým, içimi ferahlýk gapladý ki eve gelikene, içim-içime sýðmayodu Canab-ý Allah sevindireceð oldu muydu gulunu "önce eþeðini gaybetdiririmiþ" ya hani iþdecik öyle varý-varmaz, sarýlcan ayileme decen ki "Allah senden ýrazý ossun" neye derse.. ne bileyin ben..
o da hinci “-eskinkini gördün geldin de bana mý sarýlýyon” der mi der garý milleti bu.. derse-desin anasýna satayýn sarýlacan sým-sýký.. anam varýsa da mý gayýnnam varýsa da vay anasý yau o zamannar nerdeyse alýp-gaþcaðdýk, az habar getirmedi, dezem, dezeme, ona-buna file ganývýsam ……….. cýk cýk cýk gene de Allahýn sevgili guluymuþuyun çok þükür, bin þükür……..
o fakýtlar gebertsem filen etsem var ya! sineð öldürmüþ gadak gelmeceðdi gözüme Halil Emmi! ne eyi etmiþ de gýzýný vermemiþsin bana
gerçi gýzýna ne deyen ben zavallý, hiþ oralar da esmedi valla benden de eyi birine vardý emme bir-iki barna(ðý) yok varsýn ossun mühüm olan i(n)sannýk Allah gönlünün muradýný versin gari ömür boyu dünya-ahret bacým osun! Gara Durdu”
DÝPNOT teklif: ziyafete davet, (“-yemeðe buyurun”) öðü : önü, öncesi düðün öðü: düðün arefesinde sarmak-gürmek: sarmaþ dolaþ, sevinçle sarýlmak, ayrýlamamak, sarýlmanýn uzun sürmesi anlamaýnda, kupay/kopay: kuþçu av köpeði, zaðar Kaþýkara iþi: Kaþýkara o civardaki yerleþim yeri olmasýna raðmen, “Kaþýkara iþi” ile daha çok, gizlice yapýlan kýz isteme, aðýz yoklama, niyet öðrenme iþleri kasdedilir olmuþtur Hacýana: özellikle kýz ve oðlan ile dünürler arasýnda arabulucu, haber getirip götüren kiþi önayak olmak: fikir uyandýrmak,tercih etmesini saðlamak, teþvik etmek me / meh : al, buyur, nah, iþte barnak : parmak Üþbarnak : üçparmak
doðru-dürüst, tam anlamýyla aðýz eðmemek: hor görmek nene(ye)yece(ksi)n: ne yapacaksýn, sana ne, seni ilgilendirmez, kahyasý olma, karýþman gereksiz nutgu / nutgu : nutuðu nutuk: söyley, konuþma, hitap, seslenme nutgu tutulmak: konuþamamak, seslenememek, konuþamamak mühlet: mütdet, süre mükellef : her þeye vakýf, adam yerine koyulma, köyün ortak giderlerine katýlma yükümlülüðü üst-baþ: giyecekler isgelen / iskelen : peleseng, soðan tohumu önce iskelen (arpacýk) olur, ertesi yýl soðanlaþýr bizim çocuklar : çorbacý, eþim, hanýmým, karým anlamýnda kullanýlmaktadýr köpek ayaðýna su dökmüþ gadar gelmemek: taktir edilmemek, yapýlanlarýn unutulmasý, vefasýzlýk kiyasý olmak: kahyasý olmak, ona ne ise, onu neden ilgilendiriyorsa anlamýnda ifrit olmak: nefret etmek, huysuzlanmak anlamýnda meshebi geniþ olmak: rahat, namus meselelerinde yeterince duyarlý olmayan, baþlalarýnýn ne deyip demeyeceðine aldýrmayan Gucuk / kucuk : kucak, kucaklamak, severek sarmalayarak kucaða bastýrmak tostos: tos vuracakmýþ gibi soðuk bakýþlý, domuþuk, somurtkan asýk suratlý, asosyal kara damak: asýk yüzlü, bir þey beðenmeyen, olur olmaza konuþmayan, asabi tip dürmek: etrafýný sarmak, sarmalamak kütelemek: nereye nasýl düþeceðine, çarpacaðýna aldýrmadan, fýrlatarak atmak kadersiz: talihsiz, þansýz, kara talihli oðlan-gýz birbirini görmeden : görücü usulünü kasdediyor ürüsüm: kuþaktan kuþaða geçen adet, alýþkanlýk, an’ane, zufra: sufra, sofra, yemek yenilen eþya "ekmek"ten kasýt yemektir.. yemek aþ olarak ifade edilir. ayýtlamak: ayýklamak, seçmek gedikgeme: bazý diþleri eksik, bakasýn: görünen bu gaylangaþ : gevþek, cývýk, laubali, þýmarýk, edepsiz, düzensiz, güvensýz, kararsýz yapýlar için; düzensiz, intizamsýz, yývýtmak: cývýklýk, cývýtmak, eðþi / ekþi : salça sokarýk: baharlý nadaslý tarlalarda büyüyünce çekme olacak olan yemlik, sokarýk, (karavýk) karakavýk ve güneyik hem ekmek arasýnda dürüm yapýlarak yenilir ayrýca börekleride lezizdir. güneyik: hindiba malýr : marul kazdavlamak: atak bir þekilde daha geniþ bir yay çizerek kavranmak, honda/handa: sap yýðýný hondalamak: tutamý oldukça büyük tutmak, mümkün olduðunda daha hýzlý, seri ve çok ekin yolunmuþ olur. dýkýlmak / týkýlmak : takýlmak, ne ileri ne geri gitmeyecek þekilde sýkýþmak
Resim için Sn Mustafa ÜNAL’a teþekkürler
Sosyal Medyada Paylaşın:
İbrahim Çelikli. Åžiirleri
(c) Bu şiirin her türlü telif hakkı şairin kendisine ve/veya temsilcilerine aittir.