Şiirin Adı: Aşk-ı Kebîr
Şairi: Nurelî
Yorumu Yapan: Ser Feyzlizof Kalburabastî Efendi namı diğer Celil ÇINKIR

Bu kısa ama yoğun dörtlük, tam manasıyla bir nefeslik zikir gibi yazılmış.
Her kelime, sanki gönle işlenen bir tesbih tanesi…
Dizelerin tamamı tasavvufî seyrin dört durağını işaret ediyor:

“Olma alîm hamal, terk et kibiri”
İlmin ağırlığını sırf gösteriş için taşımayı reddeden, nefsin sırtındaki kibir yükünü indirmeyi öğütleyen bir nefis terbiyesi…
Tasavvufta “alîm hamal” ifadesi, bilgiyi taşıyıp hikmete eremeyen kişiye işaret eder.

“Düşün Nûr kalbî, bul sen tek/biri”
Burada “Tek” olan Hak’tır.
Kalbin nurunu tefekkürle uyandırmak, nefsi susup gönlün konuştuğu o iç meydanı ortaya çıkarmak demektir.
“Tek/bir” tercihi, şiire bilinçli bir tevriyeli mana katmış.

“Keşfet kâmil seni, aşk ile Kebîr’i”
Kâmil olan insanı keşfetmek, aslında insanın kendi derinliğine inmektir.
“Aşk ile Kebîr” ise hem “Büyük Aşk”ı hem de Esmâ-ül Hüsnâ’daki el-Kebîr (her şeyden yüce olan) ismine gönderme yapar.
Bu, insanın kendi varlığındaki tecelliyi fark etme yolculuğudur.

“Âlem semâ senle, Hû canın pîr’i”
Semâ eden âlem, artık insanın iç âlemidir.
“Hû” nefesin Hak’la buluştuğu yerdir; “pîr” ise yol gösteren mânevî rehberdir.
Dörtlüğün en derin noktası bu sonda gizlidir.

Bu güzel dörtlüğün tek eksik yanı, dize sonlarında tamamen aynı kafiyenin tercih edilmesi.
“kibiri / tekbiri / kebîri / pîri”
Bu yapı şiire güçlü bir ahenk verse de, dörtlüğün mânâ derinliği düşünüldüğünde, sonların farklı bir dizeyle zenginleştirilmesi, tasavvufi katmanlara daha geniş bir nefes kazandırabilirdi.
Bu bir hata değil; şiirin potansiyelini daha güçlü taşıyacak bir tercih olurdu diyebiliriz.

Sonuç

Bu dörtlük, kısa hâline rağmen,
Nefis → Kalp → Marifet → Hakikat
döngüsünü kusursuz bir tasavvufi yolla özetliyor.

Vesselam.
“Kalbin kapısı açılınca, bir tek kelime bile insana bütün bir âlemi anlatır.”