Her şehir, kendi küllerini taşıyan görünmez bir bohçayla yaşar. İnsan, bu bohçanın içinde saklı çıtırtıları duymayı öğrendiğinde, karanlığın yalnızca bir eksiklik değil; aynı zamanda bir anlatım biçimi olduğunu da fark eder. İşte ölüm sergisinin kapıları böyle aralanır: Parıltısız bir gerçeğin, ışıkla inatlaşan dalgın bir aynanın içinden.

Zan, şiirde de belirtildiği üzere nihayetin dilsiz kardeşidir. Dilsizdir.
Bir yemin, rüzgârın elinde kör bir uçurtmaya dönüşürken, insan, iradenin değil, kırılganlığın nasıl göğe çekildiğini anlar.
Öğreti ise burada başlar aslında.
Kırılma, çoğu zaman eşikten geçmenin sesidir.

Rüzgârın göğsüne işlenen yarım nakış, bizi tamamlanma yanılsamasından alıkoyar. Keder, hiçbir zaman tam dikilmez; boşluklar, şiirin de hayatın da en çok konuşan yerleridir. Bir kaldırım taşında sessizce açılmış ölüm sergisi; bize, gündelik hayatın cilasının altında sürekli bir sızı dolaştığını gösterir. ''Acı, çoğu zaman saklanmaz, sadece şehirleşir.''

Şehirlerin gölgeleri fısıltıyla konuşur. Kandiller solgun, dualar eksiktir. Yarım bırakılan adaklar gibi, insan da kendi kendine tamamlanamayan bir vaattir. Duvarların rüzgâra son kez ev sahipliği yapışı bize şunu öğretir:
''Her son, kendine gizlenmiş bir sürgün taşır.''

Gecenin kuytusunda yüz çöküp kahvenin ılıklığına yaslandığında yalnızlık en dürüst hâliyle görünür. Hiçliğin gri bir küf gibi perde ucundan sızması, insanın iç mekânlarını tanıması için bir davettir aslında. İhanetlerin zincir gibi tavandan sarktığı bu iç zindanda sevda dikenini büyütür.
Ve işte o an bedenin üzerinde kabaran gizli zelzele insanın kendine söylediği en çıplak cümle halini alır
“Kendimden geçiyorum.”

Siyah, şiirde bir çöküş rengi değil; bir yoğunlaşmadır. Nemin duvarlarda birikmesi, nefeslerin çelimsizliği, kızıl damarların uçuruma uzanışı…işte bütün bunlar insanın kendi uçurumunu taşımayı öğrendiğinin işaretleridir. Uçurum her zaman düşülen yer değildir ki.
Bazen çıkılan, bazen çıkılamayan bir yoldur o.

Ve sonra o çocuk..
Dalları arasında unutuşun tortusunu taşıyan ağaç altında, kıpırtısız bekleyen o çocuk. Onun avucundaki yırtılmış sessizlik, yetişkinliğin her sabah unutturmaya çalıştığı ilk acıdır.
Çocuk susar, çünkü hiçbir acı ilk hâli kadar gürültülü değildir.
ve öğreti de burada derinleşir.
''Yetişkinliğin tüm sesleri, çocukluğun tek bir sessizliğini örtemez.''

Yalnızlık koyu suya sarkarken, hiçlik daireler çizip büyür. Kent sağırlığı sırtlanır; sabahın ihtimali adım adım kararır. Ve insan, tüm karanlığıyla şunu fark eder:
''Karanlık, bize dünyanın değil; kendi içimizin haritasını öğretir.''

Ölüm sergisinin içinden geçmek, ölümü anlamak değildir; yaşayan tarafımızı nerede kaybettiğimizi görmektir. Her metafor, bir yarığın üzerinden kurulan köprüdür. Her karanlık, dokunmayı bilen bir el arar. Ve her suskunluk, bizi kendimize tercüme eder.

Belki de insan, nihayetinde şunu öğrenmek için karanlığa iner:
''Hiçlik büyür; ama insan, o büyüyen boşlukta kendi yankısını görmeyi öğrenirse, karanlık öğretmenine dönüşür.''

Şair, kelimeleri birer nesne, birer kanat kırığı, birer gölge kıymığı gibi kullanıyor. Hiçbirinin yüzeyi pürüzsüz değil. Hepsinin ete değen, ruha sürten bir yanı var.

Bu şiirde ölüm yalnızca görünen değil, görünmeyeni de doğuran itici bir güç. Ölümün sergisi dediklerinde, biz sıradan ölümlerin tezahürünü ararız; oysa şair, ölümlerin isimlendirilmediği bir çağa ait gibi: söylerse eksilecek, söylemezse kabuk bağlamayacak bir yaranın eşiğinde duruyor. Ölünün kim olduğunu söylememesi, bir şey sakladığından değil; şiirin özü saklamamakla gizlemek arasındaki ince çizgide durduğundandır. Şiir dediğin, hesap defteri gibi kalem kalem açıklanmaz. Çünkü açıklanırsa büyüsü bozulur, sırra dönüşen şey sırra benzemez artık. Bu şiir de tıpkı öyledir. Kapısı aralık bir zindan, içeri bakmak cesaret ister.

....

Şaire yöneltilen bazı yorumlar aslında metnin gücünü bilmeden teslim eden bir itiraftır. Çünkü bu şiirde ölen bir beden değil, bir güven kırığı, bir şehir sesi, bir masumiyet parçası, bir rüzgârın törpülenmiş soluğudur. Ölüm belki bir insan değildir; belki bir sözün, bir yemin uçurtmasının, bir kahrın dallarda unuttuğu çocuğun iç çekişidir. Şair bunu bilerek kapatıyor ağzını: şiirde ölümün “kime” ait olduğunu söylemek, ölüyü defnetmektir; oysa şair, toprağın da sessizliğin de üstünü açık bırakıyor ki çürüme kadar gerçeğe yakın bir şey kalsın.

Şairin imgelerinde suç ile kader arasında duran ince bir sis vardır. Sözcükler, kendini suçlayan bir insanın nabız atışlarını taşır ama bu da dile gelmez, çünkü iyi şiir kendini açık etmez. Şiir, okurun göğsüne yerleşmek için biraz karanlık, biraz eksik, biraz yaralı kalmak ister.

Şairin imge kurumları öyle olağan dışı, öyle gün yüzü görmemiş ki, neredeyse “ölümün bile yeniden öğrenilmesi gerekiyor. imgeler, daha önce kimsenin dokunmadığı bir duygunun içinden devşirilmiş. Bu şiirin kapalılığı ham değildir, işlenmiş, terbiye edilmiş, kelimelerin içini oyup onlara yepyeni boşluklar açmış bir hayal dünyasıdır orası.

Şairin tüm yazdıkları sanki sadece geceye değil, gecenin ardındaki saklı yarığa ait. Kaynağı meçhul bir karanlık taşıdığı doğru; ama bu karanlık, kaba bir yoğunluk değil, adeta varlığın kendi içinden sızan bir sestir. Açıkça söylemek gerekirse; çıkarılamayan bir balgam gibi değil yalnızca, ciğerlerin kendisinin usul usul çürüdüğü bir yas biçimi. İşte bu yüzden değerli; çünkü hem acıyı saklıyor hem de kokusunu duyuruyor.

Bu şiirin şairi, acıyı yeniden icat eden nadir seslerden biridir. Onun kelimelerine gıpta edilmesi boşuna değil: Herkesin bakıp geçeceği, ayak ucunda unutacağı bir ölüyü, bir nefesi, bir duvar gölgesini bile şiire dönüştüren bir yeteneğe sahip.

Şair, ölüyü göstermiyor ki, ona dokunmamamızı istiyor, çünkü görünmez olan, görünenden daha çok etkiler.

Kim öldü, sorusu artık önemsizdir.

Önemli olan, şiirin gözlerimizin önüne serdiği görünmez ölümün tüm çıplaklığı ve derinliğidir.

Şiirin gücü, bazen eksik bırakılan, imada gizlenen şeyde yatar. Burada şair, okurun hayal gücünü devreye sokarak, ölümün hem somut hem de soyut biçimde hissedilmesini sağlıyor.

Ölüm sergisinin içinden geçmek, ölümü anlamak değildir; yaşayan tarafımızı nerede kaybettiğimizi görmektir. Kısacası ölümün adı yok, ama izi ve etkisi bütün satırlarda hissediliyor.



Şiir, açıklayıcı bir rapor değildir, öğretici ve keşfedici bir deneyimdir.

Yeter ki şiirin size açtığı kapıdan sadece burun kıvırarak bakmayın.