Cahit Karaç

CAHİT KARAÇ’A AİT
AKILLA İLGİLİ GÜZEL SÖZLER


■Akıl Hak, düşünce adalettir.

■Akıl, Allah’ın insan üzerindeki bir sıfatı, bir uzamı ise, insana ait düşünce de insan aklının bir sıfatı, bir uzamıdır.

■Akıl başta, güç bedende, anlayış; insanı olgunlaştıran yaştadır.

■Akıl, baştan yukarı çalışırsa insanı yüceltir, baştan aşağı çalışırsa insanı alçaltır.

■Akıl baştan çıkınca insan eşekleşir.

■Akıl çıkmaza girdiğinde kulak, aklın duymak istediklerini duyar.

■Akıl beden gözüyle, ruh gönül gözüyle bakar. Beden gözüyle bakan her şeyin yarısını, gönül gözüyle bakan her şeyin tümünü görür.

■Akıl bedenin bekçisi, ruhun dostudur.

■Akıl, Hak’ın bende bir eseriyse, düşüncem de benim eserimdir.

■Akıl bilip, öğrenme kaynağıdır.

■Akıl bildiğini, gönül hissiyatını söyler.

■Akıl çuvala, düşünce de şişe benzer; törpülenmeyen düşünce insanı rahatsız eder.

■Akıl bu dünyanın, kalp her iki dünyanın efendisidir.

■Akıl düşünür, gönül birleştirir, nefis ayrıştırır.

■Akıl düşündüğü her şeyi, her zaman gerçekleştiremeyebilir, bazen aklında zamana ihtiyacı vardır.

■Akıl düşünebildiği, göz görebildiği kadar işe yarar.

■Akıl düşüncenin, düşünce de eylemin anasıdır.

■Akıl düşüncenin, düşünce de insanın var olma sebebidir.
■Akıl düşünceyle, kalem sözle övünür.

■Akıl için, Allah dışındaki her şey sonludur. Sonlu olan her şeyin bilgisine ulaşılır.

■Akıl içinde doğru çözümü gören göz, düşüncedir.

■Akıl ve ilimden sapanların sonu şeytanlıktır.

■Akıl fiziksel şeyleri görürken, gönül fizik ötesi âleme ait görünmeyen şeyleri de görüp hisseder.

■Akıl gücü kalp gücüyle birleşirse güç “güç” olur, güç de başarı.

■Akıl beden gözüyle, ruh gönül gözüyle bakıp görür.

■Akıl gözün gördüğünü söyler.

■Akıl Hak’a aittir hakkı temsil eder. Düşünce bize aittir. Adaleti temsil eder.

■Akıl, hayatın terazisidir.

■Akıl hayatın vaaz geçilmez tek yaşam kaynağıdır.

■Akıl ve ilim sahibinin gayesi, içiyle Hakk’a, dışıyla halka hizmet etmek olmalıdır.

■Akıl insanı ilahlaştırmamalı, ilaha yaklaştırmalı.

■Akıl kalbin nuru, ruhun dostudur.

■Akıl insanı konuşturmaz, bilgi konuşturur.

■Akıl; köre göz, sağıra kulak, yüreksize yürek, dilsize sözdür.

■Akıl kötüden ziyade iyi olanı, çirkinden ziyade güzel olanı, sertten ziyade de yumuşak ve iyi huylu olanı sever.

■Akıl kulağın duyup, gözün gördüğünü; duyar, görür ve söyler.

■Akıl kulakla duyar, dille söyler.

■Akıl olmayan baş düşünmez; düşünmeyen baş yorulmaz, düşünüp yorulmayan beden de baş, boş durur.

■Akıl öğrenme, kalp onama merkezidir.

■Akıl radar istasyonuna benzer, gözün görmediklerini görür, kulağın duymadıklarını duyar.

■Akıl sahibi için; hatadan, ders çıkarmak marifet, devam etmek ise gaflettir.

■Akıl, Allah’ın insana verdiklerini düşünür.

■Akıl bilip öğrenmenin, kalp eğitilip eylem yapmanın kaynağıdır. Onun için inançtan akıl değil, kalp sorumludur.
■Akıl bilip öğrenip marifet sahibi olmanın, kalp eğitilip alışkanlıklar kazandırılarak hüner sahibi olmanın kaynağıdır.
■Akıl okuyup öğrenip düşünüp feraset, kalp eğitilip vicdan sahibi olarak cesaret göstermenin kaynağıdır.

■Akıl üretir, nefis tüketir.

■Akıl ürünü olan hayal ve düşlerimizi, inanan kalbimiz gerçekleştirir.

■Akıl var, insan başını baş eder; akıl var insan başını taş eder.

■Akıl varlıktır, düşünce var olmaktır. (Ezeli var olan varlık Allah’tır. Düşünmek var olup, kul olmaktır.)

■Akıl varlık, varlık da düşünceyse, varlığa düşünceyle ulaşılır.

■Akıl varlığa, düşünce var olan varlığın varlığına aittir.

■Aklım varlığa, düşüncem bana ait, o halde bende varlık gibi varım.

■Akıl, varlığın bendeki varlığı ise, düşünce de benim varlıktaki varlığımdır.

■Akıl yazılanı unutmaz, yazılmayanı unutur.

■Akıl ya da beden gücü yerinde olanın, çalışıp kazanmadan yemesi eşekliktir.

■Akıldan dolayı başımız, hizmetinden dolayı aklımız Allah’a aittir. Düşüncemizden dolayı benliğimiz, benliğimizden dolayı bedenimize hizmet eden düşüncemiz de bize aittir.

■Akıldan uzaklaşan, Hak ve hakikatten de uzaklaşır.

■Akılca büyümeyen çocuk, adam olmaz.

■Akıllı adam her şeyi bilmek için değil, hayatı kolaylaştırmak için okur, öğrenir.

■Akıllı adam; yaşarken okumayı, okurken de yaşamayı öğrenir.

■Akıllı insanlarla konuşup anlaşmak, ahmak ve aptallarla konuşup anlaşmaktan daha kolaydır.

■Akıllı akıl gözüyle, deli boş gözüyle bakar.

■Akıllı aptalı, aptal da akıllıyı beğenmez.

■Akıllı baş; bilgiyi, akılsız baş; boş lakırdıyı sever.

■Akıllı başın sakalı da akıllıdır.

■Akıllı bilgisiyle, akılsız da cehaletiyle konuşur.

■Akıllı iş yaparken, deli konuşur.

■Akıllı insan herkesi en az kendisi kadar düşünür.

■Akıllı insan gerektiğinde, dürüst insan her zaman gerçeği söyler.
■Akıllı insanın kulakları uzun, dili kısadır.

■Akıllı görünme çabası, insanı daha çok aptallaştırır.

■Akıllı köpek kendinden zayıf olanı ısırmaz.

■Akıllı kusuru kendinde, ahmaklar kusuru başkalarında bulur.

■Aklı olan paralı olandan daha zengindir.

■Aklı olan değil, düşünen insan; insandır. Yoksa bütün hayvanlarda akıl var.

■Akıllı olmak, hayattaki zorlukların üstesinden gelmesini bilmektir.

■Akıllı alıp satarken, deli yatarken düşünür.

■Akıllı yağını ekmeğine, deli üstüne başına sürer de yer.

■Akıllı zengin, fakirle iyi geçinendir.

■Akıllılar beğendiklerini, akılsız ahmaklar ise her görüp duyduklarını alkışlarlar.

■Akıllılar susunca, ahmaklar konuşur.

■Akıllıya gülen deli, deliye gülen akılsızdır.

■Akıllıyken aptal görünmek, akıllılıktır.

■Akılsız baş beden üstünde, yazısız taş mezar üstünde boş durur.

■Akılsız baş, mezar taşına benzer, her ikisi de boş bedeni bekler; birinde akıl, birinde de ruh yoktur.

■Akılsız insanın pusuda yatan aslanı görmeyen ceylandan farkı yoktur.

■Akılsız insanın ölüden farkı yoktur.

■Akılsız hedefe, hedefsiz yola gidilmez.

■Akılsız yürek, yüreksiz akıl bir hiçtir.

■Akılsız yürek, yüreksiz akıl bir hiçtir. Ancak bazen aşırı yüreklilik insanı akılsız, bazen de aşırı akıllılık insanı yüreksiz eder.

■Akılsız yürek, yüreksiz akıl, düşünmeden konuşan dil hiçbir işe yaramaz.

■Akılsızlık bilgisizliktir, bilgisizlik cehalet ve yoksulluktur.

■Akıp giden zaman, yaşadığımız her yerdeki her şeyi değiştirir.

■Akıp giden sadece zaman değil, zamanla birlikte her şey.

■Akla aykırılık çirkinliktir.

■Akla doğruyu gösteren Hak’tır; Hak’tan şaşan akıl yanılır.

■Akla gem vurulsa da duygu ve düşünceye gem vurulmaz.

■Akla yol gösterip yön veren ve görünmeyeni görüp bilinmeyeni bilen gönüldür.

■Akli irademizi (ilahi kader hükmünce) yaratılışımız gereği hür kullanmayı talih içinde doğru öğrendiğimizde biz kendimizi Allah’a daha yakın hissederiz.

■Akli irade gücüyle elde edemediklerimizi elde etmek için Allah’a yakarışımız duadır.

■Aklı olan konuşur. Çünkü söz aklın ürünüdür.
■ Aklı olanın öğretmeni çoktur. Çünkü dünya ona öğretmenlik eder.
■
■Aklı olan değil, düşünen insan, insandır. Yoksa bütün hayvanlarda akıl var.

■Aklı baştan çıkaran aşk, bedenimizdeki ruhun halen bize ait olduğunu hatırlatır.

■Aklı bertaraf eden (sevgiden oluşmuş) aşırı duygu seline “aşk” denir.

■Aklı bilgi ile beslenenin ruhu umutsuz, aklı şaşkın olmaz.

■Aklı büyük olanın sözü de büyüktür.

■Aklı çıkmaza sokan sevgi seline “aşk” denir.

■Aklı az olanın, doğrusu az, yanlışı çok olur.

■Aklı az olan çok ama boş konuşur.

■Aklı olan insan, adam öldürmez, ölüp – öldürmeyi aklından geçirmez.

■Aklı olmayan duymaz, duysa da duyduğuna inanmaz.

■Aklı olmayanın adaleti olmaz.

■Aklı olmayanın dostu da düşmanı da olmaz.

■Aklı olmayanın; gözü kör, kulağı sağırdır.

■Aklı olmayanın hedefi, hedefi olmayanın geleceği olmaz.

■Aklı olana, dünya birçok ders verir.

■Aklı olan, eğri yolda düz gider.

■Aklı olan, haklıdır.

■Aklı olan, iyiyi örnek alır, kötüyü terk eder.

■Aklı kıt olanın bilgisi az, ruhu fakir, karnı aç, nefsi azgın olur.

■Aklı kıt olanın, doğrusu az olur.

■Aklı kuvvetlendiren sağduyudur.

■Aklı küçük olan, her şeyi bildiğini sanır.

■Aklı küçük olan nefis peşinde, büyük olan insanlık peşinde koşar.

■Aklı olan düşünür, olmayan her şeye boş verir.

■Aklı (zekâsı) olup da okuyup aklını büyütmeyenin aptaldan farkı yoktur.

■Aklını kullanıp alırsan tedbir ne yemini / kısmetini kuş kapar. Ne de başkasının kısmetini taşırsın kapıya kadar.
■Aklını kullanıp kendi kaderini kendi tayin etmeyenin kaderini başkaları tayin eder.

■Aklını yoranın anası ağlamaz.
■Aklın önüne nefsi, nefsin önüne hırsı koyan adam, her kim olursa olsun! O artık adamlıktan çıkmıştır.

■Aklı zaafa düşüren kalp, kalbi zaafa düşüren gönüldür.

■Aklımız varlığa ait olduğundan, düşünebildiklerimiz gelecek hayatın içinde cereyan edecek olanlardır.

■Aklımıza gönlümüzün gücü yeter ama gönlümüze aklımızın gücü yetmez. Çünkü gönül, Hak işi; akıl, kul işidir.

■Aklın bildiğini ten, tenin bildiğini akıl bilmez.

■Aklın (dış dünyaya açılan) iki penceresi var; Biri göz, biri kulak. Göz gündüz, kulak hem gece hem gündüz işe yarar.

■Aklın doğru kullanılması, akıllı olmaktan daha önemlidir.

■Aklın düşüncesi çiçek, sözü meyve sayılır.

■Aklın düşmanı şeytan, şeytanın düşmanı akıldır.

■Aklın idrak edemediğini, bazen gözler müşahede eder.

■Aklın iki kulağı bir dili var, kulakla duyduğunu dille söyler.

■Aklın sınırı olur, nefsin olmaz.

■Aklın üstünü örten karanlık, insana korku verir.

■Aklın yolu açılmadan, hikmet sahibi olunmaz.

■Aklına danışmadan, kim ne söylerse söylesin, sakın ona inanma; kandırır seni, sonra acı çektirirken de arkandan güler sana, sende bir adam sanırsın sonra o serseriyi.

■Aklını çuvala koyup ağzını da bağlayarak sakın bir başkasının eline verme, onu sana emanet eden Hak’a ihanet etmiş olursun.

■Aklını kullanan akıllı, kullanmayan aptaldır.

■Aklını kullanmayan toplumların sahte ilahları çok olur.

■Aklını kullanmayanın kaderini Allah değil, başkası yazar.
■Aklını kullanmayanın dostu az, düşmanı çok olur

■Aklını kullanmasını bilmeyen adam, hiçbir zaman kötüden iyiyi, yanlıştan doğruyu, çirkinden güzeli ayırt edip hakkıyla insan olamaz.

■Aklını; gözüne çeviren dünyayı, gönlüne çeviren Allah’ı görür.

■Aklını karartan ruhunu, ruhunu karartan aklını kaybeder.

■Aklını konuşturan âlim, ruhunu konuşturan şairdir.
*
■Aklını yoran Hak’ı bulur.

23.09.2018
Cahit KARAÇ