XİSOR AŞİRETİ
Adıyaman'ın Kızıl Hızırları
(Tarih, İnanç, Kimlik ve Direniş Yolları)
Hüseyin TURHAL
Bir toplumun tarihi, yalnızca resmî belgelerden ve iktidarın kaleminden çıkan satırlardan ibaret değildir. Gerçek tarih; çoğu zaman görmezden gelinen, susturulmaya çalışılan ve hafızanın en derin köşe...
Reşvan ve Adıyaman merkezli Hısor (Xısor) aşiretleri, tarihsel olarak aynı coğrafyayı paylaşan ve kaderleri birleşen iki önemli Kürt topluluğudur. Elimizde kesin bir soy ağacı belgesi bulunmasa da, tarihsel kayıtlar ve sözlü gelenekler bu iki aşiretin ortak bir kökenden geldiği veya en azından yüzyıllar boyunca kaynaştığı tezini desteklemektedir. 1. Coğrafi Kesişim ve Ortak Hareketlilik Tarihsel Çekirdek Bölge: Her iki aşiret de Osmanlı kayıtlarında Adıyaman, Kahta, Besni ve Malatya üçgeninde yoğunlaşmıştır. Bu coğrafi yakınlık, sürekli etkileşimi, evlilikleri ve kültürel alışverişi zorunlu kılmıştır. Büyük Göçte Birliktelik: 19. yüzyılda (Bölüm 10 ve 11), zorunlu iskân politikaları altında Güneydoğu Anadolu'dan Orta Anadolu'ya (Haymana, Cihanbeyli) yapılan büyük göç sırasında, bu iki aşirete mensup kollar aynı rotaları kullanmış ve yeni yerleşim yerlerinde de komşu olarak varlıklarını sürdürmüşlerdir. 2. Kültürel ve Dini Miras Dilsel Yakınlık: Her iki aşiret de bölgeye özgü Kırmancca (Kurmancî) lehçesini konuşur ve şiveleri arasında yüksek bir benzerlik bulunur. Dil, ortak bir kültürel tabandan geldiklerinin en güçlü kanıtıdır. Dini Geçişler: Reşvan'ın erken dönemde Yezidi köklerinin olması (Bölüm 2), Hısor'un da aynı kadim inanç sisteminden etkilenmiş olabileceğini düşündürmektedir. Her iki aşiretin de zamanla Sünnileşme ve Alevileşme süreçlerinden geçmesi, ortak bir dini geçmişin izlerini taşır. 3. Sözlü Tarih ve Tezler Yerel sözlü geleneklerde en yaygın tez, Hısor'un, daha büyük ve daha eski bir Kürt konfederasyonu olan Reşvan'ın bir kolu olarak ayrıldığı veya coğrafi yerleşikleşme sonucu bağımsız bir kimlik kazandığı yönündedir. Özetle: Reşvan ve Hısor aşiretleri, sadece komşu iki aşiret değil, aynı coğrafi, dilsel ve kültürel kovanın içinde yoğrulmuş, kökenleri ya tamamen bir ya da çok yakın bir akrabalık bağıyla bağlı olan topluluklardır.
Edebiyatdefteri.com, 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Edebiyatdefteri.com'a aittir. Sitemizde yer alan şiir ve yazıların telif hakları şair ve yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Sitemizde yer alan şiirler, öyküler ve diğer eserlerin telif hakları yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. Ayrıca sitemiz Telif Hakları kanuna göre korunmaktadır. Herhangi bir özelliğinin kısmende olsa kullanılması ya da kopyalanması suçtur.