XİSOR AŞİRETİ
Adıyaman'ın Kızıl Hızırları
(Tarih, İnanç, Kimlik ve Direniş Yolları)
Hüseyin TURHAL
Bir toplumun tarihi, yalnızca resmî belgelerden ve iktidarın kaleminden çıkan satırlardan ibaret değildir. Gerçek tarih; çoğu zaman görmezden gelinen, susturulmaya çalışılan ve hafızanın en derin köşe...
Reşvan ve Hısor aşiretlerinin tarihi, Güneydoğu Anadolu'dan Orta Anadolu'ya uzanan coğrafyalarda Türkmen kabileleriyle (Bölüm 7) sürekli bir etkileşim, rekabet ve komşuluk içinde geçmiştir. Bu yoğun temas, aşiretlerin kimliği üzerinde büyük bir kültürel alışverişe yol açmıştır, ancak bu, bir "Türkmenleşme" süreci olarak tanımlanamaz. 1. Kürt Kimliğinin ve Dilinin Korunması Reşvan ve Hısor aşiretlerinin mensupları, hem tarihi ana vatanları olan Adıyaman çevresinde hem de iskân edildikleri Orta Anadolu'da (Haymana, Cihanbeyli), etnik ve dilsel kimliklerini büyük ölçüde korumuşlardır: Dilin Devamlılığı: Aşiret üyeleri, Kurmancî lehçesini (Kürtçe) konuşmaya devam etmişlerdir. Orta Anadolu Kürtçesi, coğrafi yalıtıma rağmen dilin canlılığını koruduğunun en büyük kanıtıdır. Aşiret Yapısı: Aşiretler, Osmanlı'nın dağıtma politikalarına rağmen (Bölüm 12), kendi iç hiyerarşilerini, akrabalık bağlarını ve geleneksel aşiret hukuklarını sürdürmüşlerdir. 2. Yoğun Kültürel Alışveriş İki topluluğun coğrafi yakınlığı, kaçınılmaz bir kültürel alışverişi beraberinde getirmiştir: Yaşam Biçimi: Her iki grup da göçebe/yarı-göçebe hayvancılıkla uğraşmış, bu da çadır tipleri, hayvan yetiştirme teknikleri ve mevsimlik göç pratikleri açısından birbirlerinden etkilenmelerine neden olmuştur. Dilsel Etkilenme: Özellikle Orta Anadolu'daki Reşvan ve Hısor köylerinde konuşulan Kürtçe, komşu Türkmen ve yerleşik Türk gruplarıyla temas nedeniyle yoğun Türkçe kelime ve gramer yapısı alıntıları içermektedir. Bu, dilin asimile olması değil, zenginleşmesi ve uyum sağlamasıdır. Gelenek ve Giysiler: Düğünler, bayramlar ve yerel giyim tarzları gibi kültürel pratiklerde, hem Kürt hem de Türkmen geleneklerinden izler taşıyan bir bölgesel sentez oluşmuştur. 3. "Türkleşme" Kavramının Sınırları Tarihsel ve sosyolojik olarak, "Türkmenleşme" terimi, bir grubun etnik kimliğini, dilini ve bilinçli aidiyetini değiştirerek Türkmen/Türk kimliğini benimsemesi anlamına gelir. Reşvan ve Hısor aşiretleri için bu durum geçerli değildir: Aşiretler, dil ve soy bağını merkeze alan Kürt kimlik bilincini muhafaza etmişlerdir. Bu durum, genellikle kültürel etkileşim ve dilsel ödünçleme olarak tanımlanır, tam bir etnik değişim olarak değil. Sonuç: Reşvan ve Hısor aşiretleri, Türkmenleşme (etnik kimlik değişimi) yaşamamış, ancak Anadolu coğrafyasının getirdiği kaçınılmaz bir sosyo-kültürel süreç olarak Türkmenlerle derin bir kültürel etkileşim ve alışveriş içine girmiştir. Bu, onların kimliğini kaybetmelerinden ziyade, kültürel miraslarını zenginleştiren bir süreç olmuştur.
Edebiyatdefteri.com, 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Edebiyatdefteri.com'a aittir. Sitemizde yer alan şiir ve yazıların telif hakları şair ve yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Sitemizde yer alan şiirler, öyküler ve diğer eserlerin telif hakları yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. Ayrıca sitemiz Telif Hakları kanuna göre korunmaktadır. Herhangi bir özelliğinin kısmende olsa kullanılması ya da kopyalanması suçtur.