XİSOR AŞİRETİ
Adıyaman'ın Kızıl Hızırları
(Tarih, İnanç, Kimlik ve Direniş Yolları)
Hüseyin TURHAL
Bir toplumun tarihi, yalnızca resmî belgelerden ve iktidarın kaleminden çıkan satırlardan ibaret değildir. Gerçek tarih; çoğu zaman görmezden gelinen, susturulmaya çalışılan ve hafızanın en derin köşe...
Xisor Aşireti mensupları, büyük göç dalgalarının ardından sadece Adıyaman'ın köylerinde değil, aynı zamanda İstanbul, Ankara ve diğer büyük şehirlerde de yaşamaktadır. Aşiret, bu yeni ve dağınık coğrafyada kültürel ve Alevî kimliğini korumak için modern yöntemler ve sivil toplum kuruluşları aracılığıyla aktif bir mücadele yürütmektedir. 1. Kimliğin Kurumsallaşması: Cemevleri ve Dernekler Geleneksel olarak ocak dedeleri (Süsen Köyü merkezli) tarafından köy ortamında yürütülen manevi hizmetler, metropollerde cemevleri ve aşiret dernekleri aracılığıyla kurumsal bir yapıya bürünmüştür. Cemevlerinin Rolü: Cemevleri, şehirlerde yaşayan Xisor mensuplarının bir araya geldiği, Cem törenlerini icra ettiği ve kültürel etkinlikleri düzenlediği ana merkezlerdir. Bu yapılar, Alevî kimliğinin kamusal alanda görünür olmasını sağlamaktadır. Ocak Bağlılığının Devamı: Aşiret üyeleri, şehirleşmeye rağmen manevi köklerini unutmamıştır. Üryan Hızır Ocağı ve Serçağlan Ağuçan Ocağı'na olan bağlılık, cemevleri ve dernekler aracılığıyla düzenlenen ziyaretler ve dedelerle kurulan iletişim ile sürdürülmektedir. Hatta bazı dedeler, hizmetlerini artık periyodik olarak şehirlere taşıyarak bu manevi zinciri devam ettirmektedir. Hemşehrilik ve Dayanışma Dernekleri: Xisor Aşireti'nin bir araya geldiği dernekler, sadece kültürel değil, aynı zamanda sosyal ve ekonomik dayanışma merkezleridir. Bu dernekler, göç edenlerin adaptasyonuna yardımcı olmakta ve genç kuşağa yönelik kültürel mirasın aktarılması için paneller, toplantılar ve kültürel geceler düzenlemektedir. 2. Kürt Kimliğinin ve Dilin Yaşatılması Aşiretin Kürt kimliği ve Kurmancî lehçesi, asimilasyon tehlikesine karşı korunmaya çalışılmaktadır. Sözlü Kültürün Kaydı: Geleneksel dengbêjlik ve sözlü tarih ürünleri, dernekler ve kişisel çabalarla dijital ortamlara aktarılmakta, belgelenmekte ve bu yolla genç nesillere ulaştırılmaktadır. Kültürel Etkinlikler: Özellikle Kürt Alevî inancının önemli günlerinde (Hızır Orucu, Muharrem Orucu) düzenlenen etkinliklerde, Kürtçe kilamlar (ezgiler) ve nefesler icra edilerek dilin ve müziğin kültürel bellekteki yeri pekiştirilmektedir. 3. Siyasal ve Sosyal Katılım Xisor Aşireti mensupları, 20. yüzyılın sonlarından itibaren Türkiye'deki Kürt ve Alevî hak mücadelelerinde daha aktif roller üstlenmişlerdir. Alevî Talepleri: Aşiret üyeleri, cemevlerinin hukuki statü kazanması, zorunlu din derslerinin kaldırılması ve Alevî inancının tanınması gibi temel Alevî taleplerini destekleyen sivil hareketlerin içinde yer almaktadır. Kimliklerin Kesimi: Xisor'un hem Kürt hem de Alevî olması, onları iki farklı kimlik mücadelesinin kesişim noktasına yerleştirmekte ve bu durum, aşiretin toplumsal dinamikler içindeki konumunu benzersiz kılmaktadır. Günümüzde Xisor Aşireti, geleneksel bağlarını modern örgütlenme biçimleriyle birleştirerek, Kürt Alevî kültürel mirasını yeni coğrafyalarda yaşatmaya ve geleceğe taşımaya kararlılıkla devam etmektedir.
Sonraki bölümde (Bölüm 12), Xisor Aşireti'nin Rişvan Aşireti'nin bir kolu olarak tarihsel bağlarını ve bu büyük konfederasyon içindeki rolünü daha detaylı inceleyebiliriz.
Edebiyatdefteri.com, 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Edebiyatdefteri.com'a aittir. Sitemizde yer alan şiir ve yazıların telif hakları şair ve yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Sitemizde yer alan şiirler, öyküler ve diğer eserlerin telif hakları yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. Ayrıca sitemiz Telif Hakları kanuna göre korunmaktadır. Herhangi bir özelliğinin kısmende olsa kullanılması ya da kopyalanması suçtur.