AP AZİZ DEDE
( Yedioluk'tan Doğan Işık )
Roman
Hüseyin TURHAL
Anadolu coğrafyası, yüzyıllardır sadece toprak değil, aynı zamanda inançların, sırların ve erenlerin nefesini de taşır. Bu topraklarda yetişen her bilge, her Dede, birer manevi ışıktır. Adıyaman’ın yü...
Doğum ve İlk Yıllar AP Aziz Dede'nin kesin doğum tarihi bilinmemekle birlikte, tahminen 1909 yılında, Adıyaman'ın Çelikhan ilçesine bağlı Kurudere köyünde dünyaya gelmiştir. Babasının adı Hasan Efendi Dede, annesinin adı ise İsmihan Hatun'dur. Hayatının ilk yirmi yılını doğduğu yer olan Çelikhan Kurudere'de geçirmiştir. Yerleşimi ve Yaşamı Yaklaşık 20 yaşlarındayken, yaşamını sürdürmek üzere Yedi Oluk Şexmir köyüne (Şeyhmiran) taşınmış ve ömrünün geri kalanını bu köyde geçirmiştir. İnancı ve Manevi Konumu AP Aziz Dede, Ehlibeyt soyundan gelmekte olup Ağuiçen Ocağı'na bağlı manevi bir lider, ermiş, evliya ve pîr olarak tanınır. Manevi Donanımı: Kur'an'ın hem zâhiri (açık) hem de bâtınî (gizli) ilimlerine vakıf olduğu belirtilen Aziz Dede, birçok keramet (olağanüstü haller) göstermiş bir evliyadır. Tıbbın çare bulamadığı birçok hastaya şifa verdiği rivayet edilir. Müzik Aleti: Kendisine ait üç telli cüra sazı bulunmaktaydı. Karakteri ve Yaşam Tarzı Tavır: Gösterişten, para ve puldan uzak, sade bir hayat sürmüştür. Ahlak: Dürüst, temiz ahlaklı bir zat olarak bilinir. Toplumsal Rolü: Çevresindeki insanlara sürekli öğütler ve nasihatler veren, toplumu doğru yola yönlendiren bir rehberdi. Vefatı ve Türbesi AP Aziz Dede, 25 Nisan 1966 tarihinde Hakk'a yürümüş (vefat etmiş) ve ebedi istirahatgâhına çekilmiştir. Türbesi, yaşadığı Şexmir köyünün yüksek bir tepesinde, bir meşe ağacının dibinde bulunmaktadır.
AP Aziz Dede'nin Kerametleri ve Rivayetleri AP Aziz Dede, sadece manevi bilgisiyle değil, aynı zamanda gösterdiği olağanüstü olaylar ve dürüstlüğüyle de tanınır. 1. Şifa Kerametleri Aziz Dede'nin en bilinen yönü, tıbbi olarak çaresiz kalan hastalara şifa vermesidir. Rivayet: Köyden ya da çevre illerden gelen, doktorların ümit kestiği pek çok hasta, Dede'nin duası, nefesi ve manevi yönlendirmesiyle iyileşme bulmuştur. Bu şifaların, onun Kur'an'ın bâtıni ilmine ve temiz ahlakına bağlı olduğu inancını güçlendirmiştir. 2. Paradan Uzak Durma ve Kanaatkârlık Kendisi gösterişten uzak, sade bir yaşam sürmüştür. Para ve maddi kazanç konularındaki tavrı, onun ne kadar kanaatkâr olduğunun bir göstergesidir. Rivayet: Dede, kendisine getirilen hediyeleri veya paraları kabul etmez, ya ihtiyacı olan birine yönlendirir ya da bu tür maddi şeylerin manevi yolculukta bir engel olduğunu belirtirdi. Sadece temel ihtiyaçlarını karşılayacak kadarını kabul ederdi; bu da onun sadece Allah rızasını gözettiğini gösterirdi. 3. Gaybi İlim (Gelecekten Haber Verme) Bazı kaynaklar, Aziz Dede'nin gelecekte olacak bazı olayları önceden bildiğine dair kerametler gösterdiğini aktarır. Rivayet: Dede'nin, birinin başına gelecek bir tehlikeyi, hasadı ne zaman yapmaları gerektiğini veya bölgede yaşanacak önemli toplumsal bir olayı önceden haber verdiği ve bu tahminlerinin gerçekleştiği anlatılmaktadır. 4. Toplumsal Nasihat ve Barış AP Aziz Dede, çevresindeki insanlar arasındaki anlaşmazlıkları ve küskünlükleri çözmesiyle de hatırlanır. Rivayet: İki aile ya da kişi arasında büyük bir husumet olduğunda, Dede'nin sadece konuşması ve nasihatiyle o anlaşmazlığın sonlandığı, tarafların barıştığı anlatılır. Onun sözlerinin ağırlığı ve manevi gücü, insanların inatlarını kırmakta etkili olmuştur.
Ağuiçen (Ağuçan) Ocağı Hakkında Bilgiler Ağuiçen Ocağı, Alevi ocaklar hiyerarşisinde en üstte yer alan ve diğer bazı taliplerin (yol takipçilerinin) pîrleri tarafından Mürşid Ocağı olarak kabul edilen köklü bir ocaktır. 1. Kökeni ve Seyyidlik (Ehlibeyt Soyu) Soy Ağacı: Ocağın dedeleri, soy ağaçlarını (şecerelerini) Hz. Ali el-Mûrtezâ ve İmam Zeynelâbidin'e dayandırır. Bu, ocağın Ehlibeyt soyundan (Seyyid) geldiği anlamına gelir. Tarihi Bağlantı: Tarihsel olarak Vefâî tarikatı ile bağlantılı Alevi ocakları arasında sayılır. Büyük atalarının Seyyid Tâcûl Ârifîn Ebu'l Vefa el-Bağdadî evladından olduğu kabul edilir. Kurucular: Ocağın kurucusu olarak anılan zat, genellikle Seyyid Temiz olarak bilinir. Bir başka yaygın adı da Karadonlu Can Baba'dır. 2. Ocağın Adının Menkıbesi (Efsanevi Hikâyesi) "Ağuiçen" isminin, ocağın kurucularının gösterdiği bir kerametten (olağanüstü hal) geldiği rivayet edilir: Rivayet: Seyyid Temiz ve kardeşi Seyyid Can'ın, manevi güçlerini ispat etmek amacıyla kendilerine sunulan zehri (ağı) içtikleri ve bu zehri vücutlarından bir damlasını dahi ziyan etmeden geri çıkardıkları (kustukları veya parmak/topuklarından akıttıkları) anlatılır. Bu olaydan sonra onlara ve soylarına "Ağuiçenler" denilmiştir. 3. Coğrafi Yayılım ve Merkezleri Merkezler: Ocağın ana merkezi konusunda Tunceli'nin Hozat ilçesi Karabakır (Bargini) Köyü ile Elazığ'ın Sün Köyü arasında ihtilaflı görüşler bulunmaktadır. Yayılım Alanı: Ocağa bağlı dedeler ve talipler (Aleviler), Türkiye'de çok geniş bir coğrafyaya yayılmışlardır; özellikle Adıyaman (AP Aziz Dede'nin bölgesi), Tunceli (Dersim), Malatya, Elazığ, Sivas, Kahramanmaraş, Amasya ve Diyarbakır gibi İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yoğunlaşmışlardır. 4. Ocak Kolları (Soyları) Ağuiçen Ocağı genellikle dört ana koldan oluşur ve bu kollar farklı bölgelerde dedelik hizmetlerini yürütür: Mir Seyyid Kolu Köse Seyyid Kolu Koca Seyyid Kolu (Elazığ'ın Sün Köyü'nde yattığı kabul edilir) Seyyid Mençek Kolu (Tunceli'de bulunan Ağuiçen olarak adlandırılan evliya) AP Aziz Dede, Adıyaman yöresinde bu köklü ocağa bağlı bir pîr olarak hizmet vermiştir.
Edebiyatdefteri.com, 2016. Bu sayfada yer alan bilgilerin her hakkı, aksi ayrıca belirtilmediği sürece Edebiyatdefteri.com'a aittir. Sitemizde yer alan şiir ve yazıların telif hakları şair ve yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Sitemiz hiç bir şekilde kâr amacı gütmemektedir ve sitemizde yer alan tüm materyaller yalnızca bilgilendirme ve eğitim amacıyla sunulmaktadır.
Sitemizde yer alan şiirler, öyküler ve diğer eserlerin telif hakları yazarların kendilerine veya yetki verdikleri kişilere aittir. Eserlerin izin alınmadan kopyalanması ve kullanılması 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasasına göre suçtur. Ayrıca sitemiz Telif Hakları kanuna göre korunmaktadır. Herhangi bir özelliğinin kısmende olsa kullanılması ya da kopyalanması suçtur.