Editörden... Süheyla Taşçıer ile Söyleşi

“önce
düğmelerimi çözüyorsun
sonra
okşuyorsun

ağız dolusu öpüyorsun sonra
göğüslerim avuçlarında uç veriyor

sen
soluk soluğa

ben
çığlık çığlığa”

Çığlıkları yüksek şiir deryasına ve bir kadın şairimizin dizelerine hoş geldiniz. Bu ay söyleşimizi sizler için Süheyla Taşçıer ile yaptık. Şimdiye kadar üç şiir kitabı ile bizlere seslenen şair ilk kitabını 1990 yılında yayınlamış. “oniki saatlik sevgili” ile başlayan serüven, 1992’de yayınlanan “yağmur altında sevişsek” kitabı ile 2008 de “tenimin altındaki tanrıçalar” kitabıyla yola devam ediyor. Bütün kitapları Payan Yayınları tarafından 2008 yılında yeniden basılmıştır. İlgilenenler olacak benden söylemesi hazır olun! Nefeslerinizi tutacağınız çok dizeye şahit olacaksınız. Kısa cümleler içinde koca bir ömrü, dünyada yaşanan olup bitenleri ve kadınlar-erkekler dünyasında söylenemeyenleri söyleyen eşsiz bir şairin atmosferine göç edeceğiz.


“türkülerini öğret
dünyanın çocukları ile dostluğunu anlat

sarı saçlarında uçur
lacivert gözlerinde uyut

baş ucuma
şeker koymayı unutma”



Siz hayata çok erken başlamış birisiniz. 14 yaşında Rüzgarlı Sokak’la tanıştığınızı biliyoruz. Bu dönemle birlikte yepyeni bir dünyaya kapılarınız açıldı. Babanızı küçük yaşta kaybedip eve ekmek götürmek için oldukça küçük bir yaş. O dönem hakkında neler söyleyeceksiniz?


14 yaşındaki bir ergen için "yeni bir dünya" değil “karmakarışık duyguların yaşandığı dünya” demek daha doğru. Şiirin para etmediği dağıtımcıların "şiir satmaz" deyip dudak büktükleri ve yayınevlerinin de "şiir mi, sen popüler kültürden bir şeyler yazsan yahu daha iyi tutar" deyip şiir kitaplarını ellerinin tersi ile ittikleri günümüzde ben 14 yaşında kalemden para kazanıp evime ekmek götürmenin keyfini acı gülümsemeyle anıyorum...



“ben köksem
sen gövdemsin
tutunmadan
dal veremem ki
meyve hiç”


Gazeteciliği ustalardan öğrenmek ve çok küçük yaşlardan itibaren onlarla aynı havayı solumak nasıl bir duygu?


Yedeğinde bulunan bir çift gözü, görmeyene armağan etmek olsa... Ben salt gazeteciliği değil etik ve erdem kavramlarını da ustalarımdan öğrendim. Hoş o yaşta etik benin için bir mahalle adı, erdem de o mahallenin muhtarıydı. O mahallerde büyümek ve o mahallerin sayısını artırmak ve o mahallerden bir kent yaratmak. Ama bugün o mahalleler talan edilmiş... Ne etik ne erdem... Her şey satılık...



“ben
çarpı
sen
eşittir biz

sağlamayın
yanlışlarıyla
doğrularıyla
biz”



Siz bu alanda ödüller aldınız. Çok ses getiren haberler yaptınız. Mükemmel ve ayrıntıcılık genlerimize yerleşiyor ister istemez.-kadın olmanın bize kazandırdıkları- Bir dönem bazı haberleriniz yüzünden gözaltına alındınız. Hatta kişisel tanıtımınızda “Gençliğimi Ankara- İstanbul- İzmir sıkıyönetim komutanlıklarında, niye bu haberi yazdın, sorgularıyla geçirdim” diyorsunuz. O zamanlar genç ve iyi işler çıkarma peşindeydiniz. Üstelik kadınsınız… Korkmadınız mı?


Bazen korkmana da izin verilmiyor. Korkmak bir yerde teslimiyet. Başarıyı onikiden vurmak için, gölge oyunlarıyla dans etmesini bilmek gerek. Evet kadınım ama olaylara ve yaşama cinsiyet kavramlarıyla bakacak cinsten değilim.


Lise yıllarında bir yarışmada yazdığınız şiir ile ikincilik kazandınız. Bu zamanlarda mı şiir yazmaya başladınız. İlk yazdığınız şiiri hatırlıyor musunuz?


Şiir benim yaşamımda hep vardı. Abartısız 7 yaş diyeceğim. Ve 7 yaşında yazdığım şiirim birinci kitabım “Oniki Saatlik Sevgili” de yer aldı. Sadece “ilk bahar”, “ilk yaz” olarak değişti...


DÖNÜŞELİM

ilk yaz geldi
beyaz böceğim uç
al
mavi tozlarımı
şenlensin kırlar...

Yarışmada ikincilik aldığım şiirim de en ufak değişikliğe uğramadan ikinci kitabım “Yağmur Altında Sevişsek” de nefes buldu... Ama güzel ülkem nefes aldı mı?... Baktığım zaman kocaman hayır... BİR EL VAR evet şiirimin adı bir el var... Bizi böylesi aç sefil bırakan el ve kardeşi kardeşe kırdıran bir el var...


Şiirin size göre tanımı nedir?

Soyutumda ki iç savaşın dışa vurumu...


“hiç mi
hiç
aklımda yoktu sevişmek

ta ki
kuş
havalanıncaya dek”



“Oniki Saatlik Sevgili” ilk kitabınız ve “ustama” diyerek yayınlamışsınız. Ustam dediğiniz Cemal Süreya değil mi? Kitabın tanıtımında “Türkiye’de erotizmi şiirleştiren ilk kadın şair. Dünyada Sapho, Türkiye’de Danimarka burunlu Süheyla. On beş yıl sonrasının şiirini yazıyor” demiş Cemal Süreya. Bu sorumluluğu alıp yüklenmek ağır mıydı?


Ustalardan yana şanslıyım gerek şiir gerekse gazetecilik adına öğrendiklerim ustalarımdandır. Cemal Süreya’nın işçisi olmak el yordamıyla yakaladığım şansların en büyüğü olsa. Benim çocuk omuzlarıma eve ekmek götürmek düşmüş. Sonrasında şiir yakama yapışmış. Gazetecilik gibi mesleğin içinde bulunmak, şiir adına, öykü adına, roman adına ustalarla da beraber olmak demekti. Hele o dönemlerde önümde 68 kuşağı var dünyadan haberdar ve dünyanın şairleri şiirleriyle sofralarında. İşte öyle bir sofrada Süreya rüya değildi…



“önce gözlerimi öptün
sonra
gözlerinin takıldığı tüm noktaları”



Cemal Süreya “şair İstanbul’da yaşar” deyince siz 1988 yılında İstanbul’a yerleşiyorsunuz. İstanbul ne kattı size, şiirlerinize?


İstanbul doyumsuz kadın gibi libidosu her daim genç önce alıyor ve alıyor ve alıyor. Sonra imge odalarım bütün konukları ağırlıyor... Ben İstanbul’a öyle dolu ve öyle öfkeli geldim ki. Önce İstanbul beni sakinleştirmenin yollarını aradı. Buldu mu o yolları... Yazamadığım şiirlerim o yollardan çıkacak...


Neden erotik şiirler yazıyorsunuz?


Bu soru ilkokul öğretmeni mi anımsattı "Süheyla neden yaramazlık yapıyorsun"...


Yazmaktan keyif aldığınız bir ortam var mı? Sevdiğiniz bir defter, sevdiğiniz bir kalemle, boğaza bakan bir mekânda, gecenin bir yarısı, ya da öğle güneşi alnınızı yakarken gibisinden… Örnekleri çoğaltmak mümkün.



Önce parmaklarımdan kısa kara kalemlerim vardı... Sonra daktilomun tuşları oldu... Teknolojiye zor alıştım... Şiir yazmak için ne özel bir oda ne özel bir kalem... Beynim yetiyor... Biriktirdiklerim masaya oturduğum zaman balın petekten süzülmesi gibi akıyor, akıyor ve akıyor. Yeter ki yalnız olayım... Ama müziğim olmazsa olmazım... Dünyanın bütün seslerine kapalı Süheyla.


“işte güneşim
işte denizim
işte dağlarım
haydi çocuklar
evcilik oynayalım

var mısınız
denizi taşıralım”





Şiirleriniz oldukça yalın ve gündelik yaşamda bir kadınla erkeğin, isteklerine, cinsel duygularına, ayrılıklarına, aşklarına dair ne varsa kısa, öz bir o kadar içtenlikle anlatılmış. İlk kitabınız ve ikinci kitabınızda bunlar çok belirgin iken. Son çıkan “Tenimin Altındaki Tanrıçalar” kitabında, ilk kitaplardaki anlatıma daha fazla çocukluk özlemi katılmış hissettim. Acaba çok genç yaşlarda çıkardığınız kitaplardaki rüzgâr, şimdi yerini çok daha derin özlemlere mi bırakıyor?



Birinci kitabım aslında tepkinin çığlıkları erkeklerin kadınlara "biyolojik" bakış açısına tepki... Ki 12 Eylül’de yazdığım “Zam” haberinden yargılanırken kadın bedenimin parçalara ayrılması... İlk aşk ilk ihanet... Kimse de benim üstüme atmasın dünya kurulalı beri Adem ve Havva’dan kalma haller... “Tenimin Altındaki Tanrıçalar” yani son şiir kitabım salt çocukluğa inmek değil... Birilerinin erkekliğinin kabarmış olması ve dünyanın sürekli kanayan hali... Adı Dicle’ye çıkan kızların boynuna urgan geçirilmesi... Her şeyden önemlisi; gölgelerin ayak izlerini silemeyeceği ve inadına dünyayı daha güzel kılmak adına aşk... Hesapsız kitapsız aşk... Ben aşkı hiç bir zaman darağacına çektirmem... Dünya büyümez çünkü sevişmek ihaneti kabul etmiyor...


Siz çok kısa cümleler ile büyük tarifler yapabilen bir şairsiniz. Aşk’ın tarifini bana bir cümlede açıklayın desem…

Okurlarım kitapları mı alsın aşkın her halinin tarifini görsünler. Hep aşkın tarifi sorulur. Aşık adam ve aşık kadın tarifi neden sorulmaz? Bence aşık adam ve aşık kadın hali bir çizgi film kahramanı olmakla eş değer. Duvardan duvara çarpılmak yere yapışmak ve ayağa kalkmak... Aşk ölmeye izin vermiyor kıramadım sana aşkın tarifini de yaptım...


Şiir kitaplarının alınmadığı hatta korsan çılgınlığı yüzünden kitapevlerinin kan ağladığı bu dönemde, siz 3. kitabınızı çıkardınız. Nasıl gidiyor kitap satışları?



Yukarda da söylediğim gibi dağıtımcı ve kitapevlerinin şiire cüzzamlı muamelesi yapmasından ötürü bütün şiir kitapları köşelere atılmış. Ancak okur şairinin peşine düşerse kıpırdama oluyor. Dağıtımcı "zaten şiir satmıyor" diyerek 2-3 kitap gönderiyor. Ben imza günlerimde satışın ve okurla buluşmanın keyfini yaşıyorum. Özellikle Anadolu’da 300 kitap imzalıyorum. Bugüne kadar yaptığım imzalarım görkemli geçti... Şair kitabını bavuluna koyuyor Anadolu yollarına düşüyor. Aradan kitapevi ve dağıtımcıyı kaldırıp kendi kitabını satıyor... Bence şairiniz geldi diye de bağırsak fena olmaz... Kitap okumayan uyuyan bir toplumuz.


Çok iyi dersem çok büyük yalan olur. Zaten yerel seçime takıldım... Tenimin Altındaki Tanrıçalar seçim vaatlerinin kakafonisi altında kulaklarını kapatmış... Kirliliğin bitmesini bekliyor... Tanrıçalar bu pazarda en iyi biçimde ağırlanacaktır... Güneşin kraliçe edasında odalarımızda gezdiği gibi Tanrıçalar da tanrıları baştan çıkartacaktır...



“ nil çekilsin gözlerimin sürmesine
afrodizyak tütsüler yaksın tanrılar
yeryüzü insin saydamlığına
tanrıçalar tenimin altında kıpırdasın”


İnternette edebiyat ve şiir sitelerinden mutlaka görmüşsünüzdür. O kadar çok şiir yazan kişi var ki. Siz bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Ayrıca şiirimize kazanç gördüğünüz genç yetenekler var mı? İsim verebilir misiniz?


Yazmaktan zarar gelmez... Bazı siteler de güzel seslere rastlıyorum. Şiir adına güzel siteler de yok değil... Ama her dizin şiir de değildir... Şiire haksızlık etmeyelim. Ustam Cemal Süreya, "Ben şiir işçisiyim" derdi... Yanıt verilmiştir Cemal Süreya tarafından...


Sürekli takip ettiğiniz dergiler nelerdir?


Ah eski Broy’un ekonomik dar boğaz nedeniyle çıkamamasına çok üzülüyorum... Çok fazla dergi akıyor postadan özellikle isim veremem... Ama Anadolu’da çığlık çığlığa çıkan şiir dergilerini alkışlıyor ve ürünlerimle destek de veriyorum...


Hayranlarınızın tepkilerini siz daha iyi biliyorsunuz. İmza günleri, ya da şiir dinletilerinde karşılaştığınız manzara nasıl. Kadınlar ve erkekler olarak bir değerlendirme yapabilir misiniz?


Özellikle Anadolu’da ki kadın okurlarım daha meraklı ve daha cesur sorular soruyor ve sorguluyor... "İçimizdeki sesimiz" diyorlar kadın okurlarım. Sanki bu bir slogan. "Süheyla bizim beldeye geliyor hani şu içimizdeki sesimiz Süheyla…" Dillerinin ucuna gelip söyleyemedikleri dize olarak önlerine sunulunca güç gösterisinde bulunuyor Tanrıçalarım...



Size şiir yazmanın dışında keyif veren neler var hayatta? Şiir dışında nelerle uğraşmaktan hoşlanıyorsunuz?


Şiir yaşam biçimim... Zaten şiir yazacağım zaman bir kelimenin peşine düşüyor ve kuyumcu gibi çalışıyorum... Gece rüya görüp sabah şiir yazmıyorum... Doğa yürüyüşlerim var. Kar, yağmur, rüzgâr demeksizin. Düzenli spor yapıyorum modadır diye değil. Spor da şiirle beraber 7 yaşından beri hayatımda... Şiir masasında katılaşan vücudum haftanın iki günü buhar banyosu ve sauna ile kendine geliyor... Film izlemek tabii... Kendime film günleri yaparım... Günde 3-4 film izlerim..


Kimleri okumayı seversiniz? En son kimin kitabını okudunuz?


Bugünlerde Nıetzsche bütün şiirlerini okuyorum... Zaten baş ucu şairlerim ve yazarlarım vardır.



Her daim seyretmekten bıkmayacağım dediğiniz bir film var mıdır?

Hayatımın her döneminde beni etkileyen filmler olmuştur...


Şiir dışında edebiyatın başka bir dalıyla uğraşılarınız var mı?

Ben en zorunu seçmişim şiir…


Bu söyleşiyi biliyorsunuz Edebiyat Defteri sitesi okurları için yapıyoruz. Bizim sitemizi biliyorsunuz. Görüşlerinizi bildirirseniz sevinirim.

Sitenizle Arzu Altınçiçek aracılığı ile tanıştım. Seni tanıdım sonra Banu! Siteniz İnternet ortamında edebiyat adına alnı açık bir site...


Bana zaman ayırdığınız ve sorularıma tüm içtenliğinizle cevap verdiğiniz için çok teşekkür ediyorum.

Ben teşekkür ediyorum. Her şeyden önce zincirimi kırdın Banu. Ben internet ortamından uzaktım.





Saygımla…

BanuKalyoncu