Kınalızâde Ahlâk-ı Alâî

Eserde, 16. Yüzyılda Osmanlı Devleti döneminde yetişmiş önemli bir ahlâk felsefecisi olan Kınalızâde Ali Efendi (d. 1510 – ö. 1572) ve onun çok önemli eseri olan “Ahlâk-ı Alâî” işlenmektedir.

Eser, giriş, dört bölüm ve sonuç kısmından oluşmaktadır.

Girişte; amelî hikmet geleneğinde yazılmış ilk eserlerden ve Kınalızâde’nin biri olan temel kaynaklarından olan Nasirüddin-i Tusî ve Ahlâk-ı Nasirî kitabı ile, Celaleddin Devvanî ve Ahlâk-ı Celalî isimli eseri hakkında bilgi verilmiş. Ayrıca bu geleneği başlatan Tusî’den Kınalızâde’nin yaşadığı 16. yüzyılın sonuna kadar ahlâk düşüncesiyle ilgili kitap yazmış müellifler ve eserlerinin listesi verilmiştir.

Birinci Bölümde, Kınalızâde’nin hayatı, bir ahlâk düşünürü olarak kişiliği, ilmî şahsiyeti ve eserlerinin listesi verilmiştir. Ayrıca bu bölümde yazar, elinden geldiğince Kınalızâde hakkında yapılan bütün çalışmalara ulaşmaya çalışmış, bunda da başarılı olmuştur.

İkinci Bölümde; Kınalızâde’nin amelî hikmet hakkındaki görüşleri incelenmiştir. Ahlâk-ı Alâî; amelî hikmetin kısımları olan ahlâk ilmi (ferdî ahlâk), aile ve devlet ahlakı olmak üzere üç ana bölümden meydana gelmektedir. Yazar; Kınalızâde’nin bu tasnifini dikkate alarak ahlak felsefesini ahlak ilmi, aile ahlakı ve devlet ahlakı olmak üzere üç bölümde incelemiş; ahlak, huy, nefis, erdemler, reziletler/çirkinlikler, güzel ahlakın kazanılması, korunması ahlakî hastalıkların tedavisi konusuna yer verilmiştir.

Üçüncü Bölümde; aile ahlakı ve Kınalızâde’de aile ahlakı konusu incelenmiştir. Kınalızâde; aileyi meydana getiren esaslar olarak anne, baba, çocuklar, hizmetçiler ve erzak sayar. Aileyi meydana getiren bu unsurların her birini ayrı bir başlık altında inceler ve aile içindeki yerlerini açıklar. Bu sebeple nikâh, evlilik, çok evlilik, boşanma, ailenin geçimi, çocuk terbiyesi, eğitimi, görgü kuralları, hizmetçiler ve onların seçiminde dikkat edilecek kurallar gibi konular bu bölümde incelenmiştir.

Dördüncü Bölümde ise devlet ahlakı ve Kınalızâde’de devlet ahlakı konusu incelenmiştir. Ahlâk-ı Alâî’nin üçüncü kitabı ise devlet ahlakıyla ilgili olup Tedbiru’l-Medîne başlığını taşımaktadır. Burada âdil devlet adamında bulunması gereken özellikler ve uyması gereken kurallar, sultanlara hizmet edenlerin uyması gereken kurallar ve bütün insanlara muamele adı altında dost ve dostluk hakkında bilgi verilmiştir.

Sonuç kısmında ise kitabın bir özeti ve değerlendirmesi yapılmıştır.

İlim ve fikir hayatımıza bu çok değerli eseri kazandıran Sayın Ayşe Sıdıka Hocamızı tebrik eder; ilim, düşünce ve kültür hayatımıza katkıları yolunda başarılarının devamını dilerim.

Kitap, İz Yayıncılık’ın www.iz.com.tr [email protected] adreslerinden elde edileceği gibi kitapyurdu.com idefix.com gibi online satış sitelerinden de elde edilebilir.