Çocuk edebiyatının da ansiklopedisi oldu

İki cilt olarak yayınlanan Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi, çocuk ve gençlik edebiyatımızın tanıtımını ve ‘varlığını’ ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çocuk edebiyatının önemi, geçirdiği evreler, çocuk edebiyatının türleri ve örnekleri, çocuklar için yazanların yaşam öyküleri, eserlerinin listesi, yazdıklarından örnekler yer almaktadır.
Kitap geniş çerçeveli bir tanıtım kitabı olmasına karşın bir eleştiri kitabı değildir. Eleştiri eleştirmenlerin işidir. Çocuk edebiyatımız başlangıcından bu yana eleştirmenlerinden yoksundur. Yakın gelecekte çocuk kitaplarını da okuyup eleştirenlerin çıkması dileğimizdir.
Kitap, Türk çocuk edebiyatına kaynaklık etme amacını da gütmektedir. Üniversitelerimizin eğitim fakültelerinde, eğitim yüksek okullarında çocuk edebiyatı diye bir ders okutulmaktadır. Aynı ders kız meslek liselerinde de okutuluyor. Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi, buralarda okuyan öğrenciler için kaynak kitap olma amacını da gözetmiştir.

TANITIM YAZISI
Son yıllarda gelişme gösteren bir yayıncılıkla karşı karşıyayız: Çocuk ve gençlik kitapları yayıncılığı. Yıllarca entelektüel kitaplar yayınlamış yayınevlerinin çocuklara ve gençlere yönelik kitaplar yayınladığını görüyoruz. Yine sadece çocuk ve gençlik kitapları yayınlayan yayınevleri var. Kitabevlerinde, kırtasiyelerde, marketlerde çocuk kitaplarına daha fazla yer ayrılıyor, satışlarda sektörü ayakta tutan bir konuma geliyor. Tabii ki bu durum yeni yazarlar, yeni ressamlar, yeni grafikerler demek. Yurt dışından telifi alınan ve yurt dışına telifi satılan çocuk ve gençlik kitaplarının sayısı da gün geçtikçe artıyor.
İşte bütün bunlar olurken çocuk edebiyatının kaynakları olarak bilinen şiir, roman, öykü, masal, oyun, gezi, anı, yaşam öyküsü (biyografi), bilmece, tekerleme türlerinde kimler eser vermiş, neler yazılmış, kültürel mirasımız içerisinde dünden bugüne devredilmiş ve bugünden yarına devredilecek olan neyimiz var, sorularını cevaplayacak bir çalışmaya ihtiyaç vardı.
Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi, bu ihtiyacı büyük oranda karşılayacak bir çalışma olarak önümüzde duruyor. Öncelikle bu sahada yapılan ilk ve tek eser olma özelliğine sahip. Yazarı ve yayınevini böylesi bir çalışmaya imza attıkları için tebrik ediyoruz. Çocuk ve gençlik edebiyatının muhatabı olan her ilgilinin bundan sonra işleri daha bir kolay olacak. Çünkü çocuk ve gençlik edebiyatının tarihi, yazarları, örnek metinleri, eksiklikler ve yapılması gerekenler bu çalışmayla okuyucuya sunulmuş.
Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi’nin öne çıkan özelliklerini şöyle belirtmek mümkün:
Sahasında ilk çalışmadır.
Akademik bir değerlendirme yapılarak sahanın ilgililerine değerli bir kaynak malzeme oluşturulmuştur. İlk çocuk edebiyatı eserlerinden günümüze ciddi bir saha taraması yapılmıştır.
İlk eserden bugüne bu sahada emek vermiş 600’e yakın yazarın biyografisi yer almıştır.
Çocuk ve gençlik edebiyatı ürünlerinin taraması yapılarak şiir, roman, öykü, masal, oyun, gezi, anı, yaşam öyküsü (biyografi), bilmece, tekerleme vb. alanlarda örnek metinler tesbit edilmiştir.
Bütün bu tesbitlerin yanı sıra eksikliklere dikkat çekilmiş, neler yapılması gerektiği somut tekliflerle belirtilmiştir. Yıllarca eğitimcilik yapmış, yardımcı ders kitapları ve çocuk kitapları hazırlamış-yazmış biri olarak yazarın tesbitleri dikkatle değerlendirilmeli şüphesiz.
Çocuk ve gençlik edebiyatıyla ilgilenenler için en derli toplu kaynak özelliğindedir.
Bu sahada azımsanamayacak değerli ve güzel eserler ortaya çıkmıştır.
Toplam 850 sayfalık bir çalışmayı elinize aldığınızda, “Türk çocuk ve gençlik edebiyatı terekemiz bu denli işlek ve sürümlü bir edebiyat ise, neden ortada bir varlığı, ne bileyim, sözü edilen kitapları görülmüyor?” diye düşünebiliriz.

Bu noktada sözü yazara bırakmak gerekiyor:
“Nasıl görülsün ki; çocuk edebiyatı ‘gariban’ bir edebiyattır. Çocuk kitapları hiçbir eleştirmen tarafından okunmaz, eleştirilmez. Bir kıyı edebiyatı yerine konulur. Hatta edebiyat da sayılmaz, tavukçuluk, arıcılık, sebzecilik üzerine yazılan kitaplarla bir tutulur.
Aslında en has edebiyat çocuklar için yapılandır. Eğer bir kitabı çocuklar kanıksamadan sonuna kadar okuyorlarsa o kitap çocuk kitabı olduğu kadar has bir edebiyat ürünüdür de. Çocuk çok güç okuyan okur tipidir. Ona kimse zorla okutamaz. Elbette bir kitabın salt okunabilirlik niteliği taşıması dört başı mamur bir eser olduğu anlamına gelmez. Büyükler için yazılanlarda hangi nitelikler aranıyorsa çocukların kitaplarında da onlar bulunmalıdır. Örneğin bir çocuk romanında canlı, kıvrak, akıcı bir dil, usta bir kurgu, çocuğun ilgi alanı dışına taşmayan çekici bir konu yer almalıdır.
Edebiyatta değerlendirme kıstası, yazılanların kimlere seslendiği değil, nasıl yazıldığı, yazınsal bir değer taşıyıp taşımadığı olmalıdır. Çocuk edebiyatına ‘çocukça bir edebiyat’ gözüyle bakmak, yok saymak, sanırım salt bize özgü bir davranıştır.”
Yazarın bu çalışmadan hareketle çocuk ve gençlik edebiyatının hayatta neye karşılık geldiği, edebiyat-eğitim ilişkisine verdiği cevap, konunun önemini bir kez daha ortaya koyuyor:
“Edebiyatla eğitimin işlevi, aynı amacı taşımasa da, aynı sonucu doğurur: İnsanı eğitir. Sözlü ve yazılı edebiyat yoluyla çocukta kişiliğin temeli oluşturulur. İyiye, güzele, doğruya, insanca yaşamaya özlem kitapların aracılığında sunulur. Bu konuda özet olarak şunları belirtebiliriz:
Edebiyat anadilimizi öğretir ve kavratır. Anadilimizi ilkin analarımızdan öğreniriz ama orada kalmayız. Dilimizin erginliğini, enginliğini, anlatım gücünü bize kitaplar yoluyla yazarlar sezdirirler. Dille düşünce arasındaki ilişki göz önünde tutulacak olursa bunun ne büyük bir kazanç olduğu meydandadır.
Edebiyat yaşamı öğretir. Dar bir çevrede büyüyen çocuğun hayatı bütün girdi çıktılarıyla tanıması olanaksızdır. Hayatı tanımakta en büyük yardımcı araç kitaplardır. Onlarda anlatılan yaşam örnekleri, çocuğu bilinçlendirir, deneyimlerini artırır.
Edebiyat insanlar arasındaki sevgi ve bağlılığı geliştirir. İnsanın doğasında kavgacılık, hırçınlık, kırıcılık gibi olumsuz yönsemeler vardır. Edebiyat insanın yüce bir varlık olduğu bilincini uyandırarak toplum dışı gelişmeleri önler. Sert mizaçları yumuşatır, insanlar arasında sevgi, barış, kardeşlik duygularının filizlenmesini sağlar.
İnsana özgü duygu dünyası edebiyat yoluyla kurulur. Tutku, özlem, hayal kurma, sevgi, umut, bağışlama, hoşgörü, değerbilme, bağlılık gibi iç dünyamızı zenginleştiren engin duyarlıklar toplamı edebiyat yoluyla gelişir, zenginleşir, anlamlaşır.
İnsana kendini öğretir edebiyat, kişiliğini geliştirir. Toplum içinde yaşamaktan doğan görevlerini sistemleştirir. Onu tekil düşünen, bireyci davranan bağlardan koparır. İnsan olmanın erdemlerini sezdirerek topluma, gide gide tüm insanlığa karşı uyumsal davranışlara hazırlar.
İnsan kişiliğinin temelini oluşturan bağımsız karar verme, özgür davranabilme yetisini kazandırır. Toplum içinde sürü alışkanlığıyla hareket etmenin uygunsuzluğunu kavratarak insanı bağımsız fakat toplumsal bir varlık haline dönüştürür.
Çocuk için boş zamanların değerlendirilmesi çözümlenmesi, gereken bir eğitim problemidir. İyi değerlendirilmeyen boş zamanlar tehlikeli birer tuzak olur. Kötü alışkanlıkların pek çoğu boş zamanların haylazlıkları sırasında çocukların yakasına yapışır. Okumak, boş zamanları dolduran, avarelikleri engelleyen en güzel yollardan birisidir.”

Son sözü yine yazara bırakalım:
“Tanıttığımız yazar sayısı altı yüz kadardır. Bu sayının daha fazla olduğu muhakkaktır. Kendilerinden söz edemediğimiz yazarlar, ulaşamamak dışında başka bir neden aramamalıdırlar. Elimizde çocuk yazarlarını doğrulukla ve tam olarak gösteren bir kaynak olmadığından ulaşabildiğimiz, saptayabildiğimiz yazarlar ele alınabilmiştir ancak. Bir de başvurduğumuz ve eserlerinden örnek parçalar istediğimiz kimi yazarlar cevap verme gereğini duymadıklarından kendilerine yer verilememiştir.
Kitap geniş çerçeveli bir tanıtım kitabı olmasına karşın bir eleştiri kitabı değildir. Eleştiri eleştirmenlerin işidir. Çocuk edebiyatımız başlangıcından bu yana eleştirmenlerinden yoksundur. Yakın gelecekte çocuk kitaplarını da okuyup eleştirenlerin çıkması dileğimizdir.
Kitap, Türk çocuk edebiyatına kaynaklık etme amacını da gütmektedir. Üniversitelerimizin eğitim fakültelerinde, eğitim yüksek okullarında çocuk edebiyatı diye bir ders okutulmaktadır. Aynı ders kız meslek liselerinde de okutuluyor. Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi, buralarda okuyan öğrenciler için kaynak kitap olma amacını da gözetmiştir.”

Kitap hakkında teknik bilgi almak ve sipariş şartlarını görüşmek için bu linki kullanabilirsiniz
KİTAP KÜNYESİ
Kitap adı : Türk Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Ansiklopedisi (2 cilt)
Yazar : Hasan Lâtif SARIYÜCE
Kağıt : 80 gr I. Hm
Ebat : 16.5 x 23.5 cm
Sayfa : 866
ISBN : 978-605-370-142-2
Yayın Yılı : Ağustos 2012
Yayınevi : Nar Yayınları

YAZAR HAKKINDA:
Hasan Lâtif SARIYÜCE 1929 yılında Çorum ili, Sungurlu ilçesine bağlı Evci köyünde doğdu. İlköğretimini köyünde (1944), ortaöğretimini Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nde (1950) tamamladı. Gazi Eğitim Enstitüsü edebiyat bölümünü bitirdi (1953). Türkçe ve edebiyat dersleri öğretmenliği ve yöneticilik yaptı. Ayrıca TODAİE Kamu Yönetimi Uzmanlığı (1965) eğitimi gördü. 1965 seçimlerine katılarak Çorum’dan milletvekili seçildi. Dönem sonu mesleğine döndü. Kendi isteğiyle 1979 yılında emekliye ayrıldı. İzmir’e yerleşti. Üç çocuk babasıdır.
Sarıyüce çok sayıda çocuk kitapları ve ders kitapları yazdı. 1950’li yıllara gelinceye kadar pek ele alınıp işlenmeyen masallarımızı, kıssalarımızı (fabl), söylencelerimizi öğrencilerinin yardımıyla derlemeye başladı. 600 adetlik bir masal derlemesi oluşturdu. Bu masallardan 70 kadarını yeniden kurgulayarak, yeni motifler ekleyerek geleneksel masal dilimizi göz ardı etmeden şiirsel bir dille yeniden yazdı. Anadolu Masalları adını verdiği iki ciltlik bu kitabı, İş Bankası’nın Edebiyat Büyük Ödülü namıyla öteden beri sürdürdüğü yarışmada çok sayıda katılımcı arasında Büyük Ödül’e lâyık görüldü (1991).

Kaynak:haber7.com