Osmanlı Dünyasında Çocuk Olmak

Osmanlı İmparatorluğu tarihi yazanların günümüze dek ihmal ettikleri konulardan biri de çocuklarla ilgili araştırmalardı.

Yard.Doç.Dr. Haşim Şahin ve Yard.Doç.Dr. Nurdan Şafak editörlüğünde hazırlanan Osmanlı Dünyasında Çocuk Olmak adlı kitap Osmanlı Çocuk Tarihi Üzerine Araştırmalar konusunda önemli bir giriş kitabı.

Kitap birbirinden bağımsız ama birbirini bütünleyen 6 ayrı makaleden oluşuyor. Kronolojik sıraya göre tasnif edilmiş makalalerden ilk ikisi Osmanlı İmrapatorluğunun klasik dönemini teşkil eden 1300 ile 1600 yılları arasını kapsıyor. Üçüncü makele klasik dönemle birlikle Tanzimat Devrine dek uzanan zaman dilimini konu ediniyor. Kitabın son üç makalesi ise 19. ve 20. yüzyıla dair araştırmaları içeriyor.

Osmanlıda Çocuk Olmak Osmanlı elitlerini temsil eden imparatorluk çocukları yani şehzadelerle başlamakta ve klasik dönem ahlak kitaplarında öngörülen ideal çocuk eğitimiyle devam etmekte. Akabinde sıbyan mekteplerini inceleyen eser daha sonra kimsesiz çocuklar için açılan ıslahhanelere kadar uzanmakta.

Kitapta yer alan makaleler şöyle sıralanıyor:

Ahmet Önal: Şenlik ve Siyaset

Hatice Toksöz: Osmanlı Klasik Dönem Ahleki Eserlerinde Çocuk Eğitimi

Ş. Pınar Yavuztürk Özyalvaç: Mektebe ilk Merhaba Sıbyan Mektepleri

Nurdan Şafak: Osmanlı İmparatorluğunda Kimsesiz Çocuk Olmak ve Islahaneler

Lale Uçan: Osmanlı Çocuk Dergilerinin Çocuk Kimliği Üzerine Etkileri

Zafer Çınar: Çocuk Tarihine Dair Genel ve Açıklamalı Biblogyagrafya

Vidinli Kimsesiz Ahmed’in ıslahhaneye kabul ediliş hikâyesine yer veren, ardından da çocuk dergilerindeki dini, ahlaki ve diğer söylem analizlerini barındıran ve Osmanlı çocuk bibliyografyasıyla nihayet bulan Osmanlı Dünyasında Çocuk Olmak muhtelif kaynakların kullanıldığı ve birbirinden farklı konuların incelendiği özgün bölümlerle okuyucunun zihninde Osmanlı çocuklarının hayatlarına ve değer dünyalarına ilişkin bir şeyleri canlandırmak yönünde bir başlangıç yaparak Osmanlı çocuklarının dünyalarını keşfetme yolunda atılacak adımlara ışık tutuyor.

Yard.Doç.Dr. Haşim Şahin’in 9 Ay süren proje çalışmasını da içeren eser, "tarihteki en büyük İslam ve Türk devletlerinden birisi olan Osmanlı Devleti’nde çocuğa verilen önem, Osmanlı toplumunda çocuğun sahip olduğu statü, çocuğun ailede başlayan ve mektepte devam eden eğitimi, bu eğitim içerisinde din eğitiminin yeri, Osmanlı toplumunda çocuğun aldığı eğitim neticesinde ulaştığı makamlar, ilk eğitim devresinden başlamak üzere ilerleyen süreçte eğitim aldığı kurumlar, evdeki eğitim, camideki ve tekkedeki eğitim, sıbyan mektepleri, saray çocuklarının ve şehzadelerin eğitimi, Enderun, kimsesiz çocukların korunması ve eğitimi gibi konular üzerinde durulmaktadır. Osmanlı toplumunda değişik periyotlarda çocuk eğitimi için yapılan faaliyetler, klasik dönemde ahlak eserlerinde çocuk eğitimi konusunda yapılan tavsiyelerden başlamak üzere, eğitim hayatı boyunca yapılan törenler, verilen dersler, ders programları, ders veren hocaların profilleri, son dönemde modernleşme ile birlikte çocuk eğitimi konusunda yapılan yenilikler, çocukların okuması için tavsiye edilen kitaplar, çocuk dergileri, çocukların sanat dünyasında, bilhassa minyatür ve gravürlerdeki yansımalarına yer verilmekte.

Kaynak:haber7.com