23 Ağustos 1927 günü,ABD’nin Massachusets eyaletinde İtalyan kökenli iki işçi yedi yıllık bir yargılamanın ardından cinayet ve soygun suçundan suçlu bulunarak İdam edilidi. Ama bunlar suçlu kişiler değildi. Bu insanlar örgütlü birer soysalist olan Nicola Sacco ve Barto lomeo Vanzetti idi. Bu insanlar Büyük Ekim Devriminin aydınlığında yürüyen ve sırf bu yüzden kapitalizim tarafından cezalandırılan iki neferdi. Bu insanlar içimizden ikimizdi.

Niçin bu iki güzel insan,ünlü Amerikan "adaleti" tarafından kurban seçilmişlerdi ?

Sacco ile Vanzettinin aynı günde ölmeleri dışında üç ortak özellikleri daha vardı.

Birincisi, ikisi de on iki yıl önce İtalya’dan Amerika’ya göçmen olaarak gelmişti

İkincisi,ikisi’de işçiydi. Üçüncüsü ise ikisinin de bir işçi örgütüne üye olmasıydı

Bu üç özellik,1917 Ekim Devrimi’nin yarattığı eşitlik ve özgürlük mücadelesi dalgasının karşısında duran,bir yandan sosyalistleri toptan yok etmenin araçlarını üretmeye çalışırken biryandan da onları teker teker avlamaya çalışan kapitalizm’in savunucuları için yeterliydi.

Sırada sadece, üzerlerine yıkabilicekleri bir suçlu bulmak kalıyordu.

Nitekim,Bridgewater’da başarısız bir banka soygunu teşebbüsü oldu. Ardında Souht Braintree’deki bir ayakkabı fabrikasında götürülmek üzere on sekiz bin dolar taşıyan mutemet Frederick Parmenter ile koruması 15 Nisan 1920 Tarihinde soyulup öldürüldüler.
Tanıklar katillerin İtalyan olabiliceklerini söylemişlerdi.

İşte aranan fırsat buydu. Henüz ortada hiçbir delil yokken hemen Sacco ve Vanzetti tutuklandı. Tek tutuklama gerekçesi ise soyguncuların İtalyan aksanı ile konuşuyor olmaları idi. Mahkeme kararını çoktan vermişti. Daha ilk duruşmalarının çıkışında,sözde tarafsız olması gereken Jüri başkanın "bunları her halükarda asmak gerekiyor" şeklindeki açıklamaları her şeyi açık ve net olarak gözler önüne seriyordu.

Bunların fark edilmesi üzerine "Sacco ve Vanzetti’yi Koruma Komitesi" adına bir komite kuruldu. Komite mahkemedeki insanlıkdışı uygulamalrı teker teker ortaya çıkarmya,olan bitenden fazlaca haberdar olmayan kamu oyunu bilgilendirmeye başladı. Komitenin başarılı çalışması sonucunda gelişen dayanışma,sadece Amerika’da değil dünya çapında bir kampanyaya dönüştü.

Bu süreçte,savunmanın,Londra da İngiliz kömür işçileri,tekstil ve dok işçileri,Rio de jenerio da Birleşik Devletleri elçiliği önündeki kalabalık,Moskova’da duvar gazetelerinin önünde bekleşen işçiler, bir gün Paris’te Amerika elçiliği önünde bütün gece nöbet tutmuş olan insanlar,Varşova’da ellerindeki illegal afişleri asıp bitirmiş olan gençler,Sidney de Amerika elçiliğine doğru yürüyüşe geçmiş olan işçiler,Tokya’da polislerin sopalarının önünde direnen kalabalık, New York ta ve diğer bir çok Amerikan şehrinde sokakları dolduran insanlar çaresizliği yaşıyorlardı. Bu çaresizliğe ortak olmayan iki kişi vardı. Bunlar Sacco ve Vanzetti’idi.

Onlar yaşadıkları sürece yaptıkları bir işi,ölürken başrmanın mutluluğunu ve haklı onurunu yaşıyorlardı. Vanzetti son sözlerinde,suçsuz olduğunu tekrarlarken,büyük bir inançla şunları ekliyordu:

"Bu ölüm, bizim başarımız ve zaferimiz oluyor,sözlerimiz,yaşamımız,acımız,bunlar hiçbir şey değil! Esas olan yaşama hakkımızı,iyi bir kunduracı ile yoksul bir balıkçının yaşam hakkını elimizden almaları, işte bu çok şey! Bu son dakika tamamen bizimdir. Bu son acı zaferimizdir. Çünkü insanlar bizim çektiklerimizi anımsayacak ve adaletli bir dünya için daha güçlü savaşacaklar."

Sacco ise bu cezanın veriliş nedenini açık ve net olarak cellatların yüzüne haykırıyordu:

"Bu hükmün iki sınıf arasında verildiğini biliyorum. İşçi sınıfı ve burjivazi. İşte bu gün ben bu nedenle,ezilen sınıftan olduğum için buradayım. Siz ezen sınıftansınız."

Bu iki eşsiz insanın ölümü bir zafer haline getirişleri,işçi sınıfı mücadelesine güç katmıştır ve katmaya devam edecektir.Bu zaferden çıkarmamız gerekenleri Nazım Hikmet, idam günü yani 23 Ağustos 1927’de Moskova da yazdığı şiirinde söyle dile getiriyor:

"Burjuvazi
katletti içimizden ikimizi
bu iki ölü ölmeyen iki ölümüzdür!
Burjuvazi
kavgaya davet etti bizi
davetleri kabulümüzdür!
Biz nasıl bilirsek hep bir ağızdan gülmesini
biliriz öylece yaşamasını,ölmesini!"