Biz İnsanlar, bir kuş türünün ismi olan ‘’KAZ’’ kelimesine birçok olumsuz anlam ve kavram yüklemişiz.
Budala anlamında, ‘’kaz gibi’’ ,
Kafası az çalışanlar için, ‘’ kaz gibi adam’’ ,
Birinin bütün parasını, varını yoğunu almak anlamında, ‘’kaz gibi yolmak’’
Söylenen bir şeyi yanlış anlayanlar için, ‘’kazı koz anladı’’
Bir işin sanıldığı kadar kolay olmadığını ifade etmek için, ‘’kazın ayağı öyle değil’’
Oburca yemek yiyen birine ‘’Agop’un kazı gibi yuttu’’ … Deriz.

Oysa kazların ne kadar sevimli, ne kadar zeki ve faydalı hayvanlar olduklarını hiç düşündünüz mü?

O kadar güzellerdir ki seyretmeye doyamazsınız. Bir kaz cinsi olan Kuğu, parklarımızı, havuzlarımızı süsler. Hatta bazen parklara adlarını bile verirler. Örneğin, Ankara’daki bir parkın ismi ‘’KUĞULU PARK’’tır.

Kazlar çok zeki hayvanlardır. Toplu halde, sulak ve otluk alanlarda otlarken, sürünün emniyetini almak üzere, etraftaki tehlikeleri gözleyerek büyük kısma haber versin diye nöbetçi koyarlar. Nöbetçi kazlar, bir tehlike sezerlerse, bağırarak, otlayan arkadaşlarını ikaz ederler ve sürünün tehlikeden korunmasını sağlarlar.
Kazların bu özelliğini keşfeden insanlar, onları bir bekçi köpeği gibi eğitmişler ve kullanmışlardır. Amerikan Ordusunda böyle eğitilen kazların, çok kritik askeri tesislerin çevre emniyetinde, erken ikaz sisteminin bir parçası olarak kullanıldıkları bilinmektedir.

Kazlar İnsanlar için faydalı hayvanlardır. Yurdumuzda, özellikle Kars yöresinde, evcil olanları, sürüler halinde yetiştirilirler. Ailelerin ilkokul çağındaki çocuklarına, bir kaz sürüsü teslim edilir ve yaz sonuna kadar bu çocukların güdümünde, Kars’ın sulak ve otlarla kaplı yaylalarında beslenmeleri sağlanır. Yaz bitip sonbahar gelince, kazların kaderi de değişir. Yetiştiricilerinin kış besini olarak kesilirler, güneşte, soğuk rüzgârlı bir yerde kurutulurlar. Bölge halkının, kış aylarında tükettiği en önemli besin kaynağıdır kazlar. Sadece etleriyle değil, tüyleri ve derisiyle de fayda sağlarlar insanlara. Kaz tüyünden yapılmış yastık ve döşekte uyumak büyük bir keyiftir. Ayrıca çok da sıcak tutar. İnsanların, yumuşak ve esnek olduğu için kaz derisinden örtü, takma yaka ve hanımların kullandığı pudra ponponu yapıkları da söylenir.

İnsanların, kazlardan alacakları dersler de vardır.

Sonbahar da, ‘’V’’ şekli oluşturarak, kış mevsimini geçirmek üzere güneye doğru uçan kaz sürülerini görmüşünüzdür.
Sürünün ‘’V’’ şeklinde uçmasının sebebi; öndeki kaz, kanatlarını çırparken, kendisinden sonra gelen kazı yükselten bir hava akımı yaratmasıdır. Tüm sürü ‘’V’’ şeklinde uçarak, kuşların ayrı ayrı uçacağı duruma göre daha az güç harcarlar ve %70 oranında daha hızlı uçarlar.
Şayet İnsanlar, kaz sürüsünden ders alırlarsa, ortak bir hedefe yönelen kişilerin birbirlerine yapacakları katkılar sonucunda, hedefe daha kolay ve daha çabuk ulaşacaklarını görürler ve gayretlerini buna göre düzenleyebilirler.

Bir kaz, sürüden ayrılarak tek başına uçmaya çalışırsa, havanın karşı koyma gücünü hisseder ve hemen sürüye dönme ihtiyacı hisseder.
İnsanlar da birlikte çalışma düşüncesinden uzaklaşır, tek başına daha iyi işler yapacağını zannederse yanılır ve kazlar gibi gruba dönme ihtiyacı hissederler.

Öncü kaz yorulduğu zaman, yerini başka bir kaza bırakarak yoluna grup içerisinde devam eder.
İnsanlar da, çalışmalarında birbirlerine bağımlıdırlar ve zorlu işlerde nöbetleşe çalışmalarında fayda vardır. Toplumu yöneten kişiler de yorulduklarında ve topluma bir fayda sağlayamadıklarını anladıklarında, kazlar gibi, yerlerini başkalarına bırakma erdemini göstermelidirler.

Arkadaki kazlar, hızlarını yüksek tutabilmek için öndeki kaza sürekli seslenirler ve onu zor görevinde desteklerler, yüreklendirirler. Bir anlamda öndeki lider kazı onurlandırırlar.
Sözlük de;
Onur : İnsanın kendi kendine olan saygısı, özsaygı.
Onurlandırmak : Onur kazandırmak, onurunu arttırmak, şereflendirmek.
Olarak açıklanmıştır.

Biz İnsanlarda, kazların bu davranışlarından ders alarak;
Toplumu ileriye taşıyamayan ‘’Agop’un kazları’’ nı şereflendirmek yerine,
Hedeflerinde;
Toplumu çağdaş uygarlık seviyesine çıkartma düşüncesi ve gayreti olanları, kazlar gibi, onurlandırmalıyız.

BEKİR GÜÇLÜER