OKUMA ÇALIŞMALARI
Allah’ın ilk emri: OKU
Hafızanızdaki kelime sayısını merak ediyor musunuz? Hafızanızın kelimelerle beslendiğini size hiç söylediler mi?
“İnsanın zekâsı, bildiği kelime sayısı ile orantılı” olduğunu biliyor muydunuz?
Ülkemizde 95 kişiye bir kahvehane düşmesi size bir şeylerin habercisi mi?
Evlerimizin yüzde doksan beşinin kitapsız, kütüphanesiz oluşu sizi de rahatsız ediyor mu?
“Kültür ordumuz sıfır noktasında…” yargısına ne ölçüde katılıyorsunuz?
Soruların cevaplarında ortak anahtarın “okuma “olduğu hususunda hem fikiriz. “Okuma” hayatın esası… Kuşun çift kanatlı olması gibi kanadın biri hep okuma… Aklın insandaki tezahürü okuma/ düşünme…
Okumanın, düşünmenin esasında da “kitap/ yazı” var. Bu itibarla kitapla dost olmamız gerekiyor. Her şeyin uzmanlığı var ama insan konusunda uzmanlık yok. Zira insan her an değişiyor… Okuma, insan olma demek. Okumada da uzmanlık yok. Hep beraber bu işe kafa yormanın gereğine inanıyorum.
Araştıran, düşünen insanın temel ihtiyacı, okumaktır.
Çağımızda insanı başkalarından farklı ve ayrıcalıklı yapan temel özellik; bilgi, başarı ve öğrenme isteğidir. Bunun en hızlı, en ucuz ve etkili ulaşma vasıtası ise okumaktır.
Çocuğa kitap sevgisi aşılamak için en iyi yol, ona kitap okumaktır. Okuma, zihnimizi rahatlatır. Okumak, estetik zevk verir. Okumak, ufkumuzu geliştirir. Okuyan, bilgili olur. Bilgili olan, toplumda iyi bir yere sahip olur. Bilgi, okumakla elde edilen en önemli sonuçtur. Doğru yazma ve konuşma, okumakla geliştirilebilir.
Cahil düşünemez. Kitapla dost olalım.
Her şeyimizi normalleştirebiliyoruz. Buna alışıyoruz. Bunalımlara bile alışabiliyoruz. Okumamayı da normalleştiriyoruz. Okumamayı normalleştirmek, sorundur. Acil çözüm ister.
Kelime haznemizi zenginleştirme, konuşma ihtiyacını rahat karşılayabilme, etkili konuşma alışkanlığı kazanma, yazma alışkanlığını pekiştirme, zihin geliştirme için okumak zorundayız. Araştırma amacıyla okuma, okumaların en asili…

Okuma Alışkanlığı:
Okuma alışkanlığı kazanmanın ilk şartı, kitap sevgisidir.
Her alışkanlık gibi okunanları anlama alışkanlığı da birtakım davranışların sürekli ve ısrarla tekrarlanması ile kazanılır. Bunun için yeterli telkinler ve çalışmalar yapmak gerekmektedir.
Okuma alışkanlığı, her alışkanlık gibi ne kadar erken başlanırsa o kadar kolay kazanılır. Yaş ilerledikçe eski alışkanlıklar kişiyi esir alır ve terk edilmesi de o ölçüde zorlaşır. Bu itibarla okuma alışkanlığı ailede başlar.
Okuduklarınızı başkalarına da öğretmek gibi bir iddiamız olmasın.
Okuduktan sonra okuduklarınızı anlatalım.
Okumada anlamadığınız yeri defalarca okumaya çalışmayın. Anlamadığınızı geçin.
Okumayı kültür satmak için bir gaye olarak görmeyelim. O, ancak samimi duygularla elde edilir.
Önce hoşumuza giden tarzı bulalım ve o sahada iyi kitapları, iyi yazarları tespit edelim.

Okuma çalışmalarında aşağıdakileri kullanılalım :
Türkçe Sözlük, İmla(Yazım) Kılavuzu, Deyimler Sözlüğü, Atasözleri Sözlüğü, ilgi alanımız ile ilgili kitaplar, gazeteler, gazete kupürleri, dergiler, internet, ses/video kasetleri (Cd-Dvd), Post-it, vb.

Okumayı engelleyen fiziksel engeller(düzensiz ortam/televizyon/bilgisayar …) ve psikolojik engeller ile ilgili genel değerlendirmeleri şöyle sıralayabiliriz:
‘Dalgınlık’ sürekli değerlendirilmelidir.
‘Hayır’ demeyi bilebilmelidir.
Dikkat, azami ölçüde o konuda yoğunlaştırılmalıdır.
Duygusal problemlerden uzaklaşılmaya çalışılmalıdır.
Hayal kurulabilmelidir.
İrademiz güçlü olmalıdır. Bunun için de ‘yaptıklarımız’ ile ‘yapacaklarımız’ sürekli karşılaştırılmalıdır.
Kelime haznesi, her fırsatta arttırılmaya çalışılmalıdır.
Okuma sırasında sadece okunmalıdır.
Plansız çalışılmamalıdır.
Stresten uzak durmaya gayret edilmelidir.
Tekrarların belli bölümü, sesli yapılmalıdır.
Yanlış hedef seçimine dikkat edilmelidir.

Çocukta Okuma Engelleri Nasıl Aşılabilir? Ailede aşağıdakilerin yapılması okuma engellerini ortadan kaldırabilir:
Alınan kitapları bir süre göz önünde bırakmak,
Aile içinde okuma ortamı oluşturmak,
Çocuğa her gün yüksek sesle bir şeyler okuyarak iletişim becerisini geliştirmek,
Çocuğa kütüphaneye gitme alışkanlığı kazandırmak,
Çocuğun ilgi alanlarını araştırıp ona göre kitaplık oluşturmak,
Eve gazete ve dergi getirerek onların renkli dünyasıyla tanıştırmak,
Sözlük ve ansiklopedi kullanımı yaygınlaştırmak,
Yazmaya teşvik etmek,
Günlük tutmak/tutturmak/tutanlarla ilgilenmek,
Özellikle akşam yemeklerinde öğrenilenlerle ilgili sorular sormak,
Çocuğun okumaya olan ilgisini sürekli takdir etmek ve yeri geldikçe ödüllendirmek.
…
Ailede okumayı engelleyen en önemli araç, tv ve oyun aleti olarak kullanılan bilgisayardır. Bu itibarla çocukların tv seyretmesini, bilgisayar kullanmasını iyi ve ciddi programlamak gerekir. Çocuk bilgisayarda kaldığı süre kadar/yarısı kadar … kitap okumaya zaman ayırmalıdır. Bu konuda ona destek gerekir.

Okuma hızını artırmak, okuma zevkini geliştirmek için aşağıdakilere dikkat edelim:
Ailede/okulda en çok kitap okuyana ödül verelim/verdirelim.
Alışkanlıklarınızı değiştirelim.
Az da olsa sürekli okuyalım. Zamanla çok şeyler öğrendiğimizi öğreneceğiz.
Başkasının tavsiyesi ve ısrarı ile değil kendi isteğimizle okuyalım
Bir dakikalık okuma hızımızı tespit edelim.
Bir kitabı baştan sona okuyamıyorsak ısrar etmeyelim.
Çevrenizde okuma ile ilgili neler yapılıyor? Araştıralım.
Evinizde/okulunuzda en çok okunan kitaba ödül verelim/verdirelim.
Hızlı okumayı ilk başta merak etmeyelim. Hızlı okuma değil okuma ve çok okuma daha önemlidir.
Kelimelere takılmadan okuyalım.
Kitap evlerini gezelim.
Kitapları tarayalım.
Konuşulanlardan haberdar olalım.
Okuduğumuz kitapları dağıtmayalım ve mutlaka bir kütüphane oluşturalım.
Okuduğunuz kitaplarla ilgili kitap okuma formu düzenleyelim.
Okuduklarınızdan beğendiklerinizi ayrı bir yere (ajanda, defter, not kâğıdı vb) yazalım.
Okuma vakitleri belirleyelim.
Okumaya değer verdiğinizi çevreye hissettirelim.
Sergileri gezelim.
Yeni kitaplar hakkında öğrendiklerinizi başkalarıyla paylaşalım.
Zamanı iyi kullanalım.
..
Okumanın bilgi ve kültür birikimi kazanmadaki rolü artık inkâr edilemiyor.
Sürekli okumanın bize kazandırdıklarını sıralayabilmek mümkün görünmüyor.
Ülkemizi, Ulu Önder Atatürk’ün bizleri hedef olarak gösterdiği çağdaş medeniyetler seviyesine yükseltmek için yapacağımız en güzel çalışmanın da okuma alışkanlığı probleminin çözümüne bağlı olduğu gözler önündedir.
Özcan TÜRKMEN [email protected]
ww.ozcanturkmen.8m.com